History of material culture - outline

Wytwory praktyk społecznych (w tym przede wszystkim komunikacji) należą odpowiednio do kultury materialnej lub niematerialnej (symbolicznej). Zajęcia obejmują poznanie i rozumienie węzłowych zjawisk komunikacji społecznej w zakresie jej materialnych artefaktów, dziedzictwa kulturowego jako ważnego składnika komunikacji społecznej, umiejętności interpretacji konkretnych procesów i przekazów komunikacyjnych, interpretacji zjawisk kultury materialnej w oparciu o metody nauk o komunikacji, nauk o kulturze i nauk o mediach w celu aktywizacji na polu podejmowania nowych wyzwań zawodowych oraz implementacji zabytków komunikacji i dziedzictwa kulturowego do nowych zawodów i aktywności społecznych związanych z mediami i komunikacją.

Komunikacja obok religii, sztuki, polityki itp. jest jedną z najważniejszych dziedzin kultury (w znaczeniu praktyk społecznych i ich wytworów oraz wyobrażeń zbiorowych określających specyfikę danego obszaru kultury w relacji do określonych warunków historycznych), która umożliwia im funkcjonowanie i upowszechnianie. Przedmiot dotyczy ujęcia i definiowania zagadnienia komunikacji społecznej pod kątem kultury materialnej rozumianej jako część dziedzictwa kulturowego; celem jest poznanie artefaktów i towarzyszących im zjawisk w historii komunikacji, jako rezultatu rozwoju kultury (w tym aspekt antropologiczny); włączenie w kulturę jako organiczną strukturę duchowo-materialną; dziedzictwo materialne ludzkości jest ilustracją i egzemplifikacją określonych wartości i przekonań, idei określonej społeczności i samo przez się kreuje i konstytuuje określone wartości i idee, które są przekazywane w procesach komunikacji społecznej (historia praktyk komunikacyjnych, historia mediów - środków i form komunikowania).

Szczególny nacisk zostanie położony na aspekt historii komunikacji w zakresie jej materialnych struktur. Obiekty z zakresu dziejów komunikacji oraz kultury światowej, europejskiej i polskiej, jako spuścizna kulturowa i dziedzictwo materialne; wśród omawianych obiektów dziedzictwa zostają zaprezentowane i zanalizowane z punktu widzenia kryteriów dziedzictwa najcenniejsze pomniki kultury i sztuki zarejestrowane na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

W doborze tematów obowiązuje kryterium uniwersalnego znaczenia kulturowego i komunikacyjnego obiektów, ich ranga cywilizacyjna, artystyczna i typowość dla danego kręgu kulturowego.

Zakres tematów:

1. Komunikacja - Cywilizacja - Kultura. Obszar zagadnień, pojęcia, metodologia.

2. Kultura materialna i niematerialna w komunikacji społecznej. Reklama w przestrzeni zabytkowej.

4.Dziedzictwo kultury w komunikacji społecznej. Teoria ochrony dóbr kultury.

Instytucje i dokumenty dotyczące ochrony dziedzictwa.

5. Dziedzictwo w komunikacji społecznej. Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO.

6. Dziedzictwo w komunikacji społecznej. Pomniki historii Polski.

7. Historia komunikacji: świetlna, dźwiękowa, elektryczna, elektroniczna.

8. Historia komunikacji: szlaki komunikacyjne (lądowe, morskie i powietrzne).

9. Historyczne środki komunikacji społecznej : poczta, kurierzy, gazety rękopiśmienne.

10. Historyczne składniki komunikacji społecznej: historia pisma i narzędzi pisarskich.

11. Historyczne składniki komunikacji społecznej: znak graficzny, epigrafika, typografia, czcionka, krój pisma, logotyp.

12. Składniki komunikacji społecznej: książka, druk, gazeta.

13. Nowożytne narzędzia komunikacji: od telegrafu do internetu

14. Komunikacja społeczna niewerbalna: historia ubioru i mody; ubiór świecki i liturgiczny.

15. Podsumowanie. Egzamin w terminie zerowym.

Literatura podstawowa:

Bauer Z., Rozwój środków komunikowania. Kalendarium rozwoju mediów, w: Dziennikarstwo i świat mediów (red. Z. Bauer, E. Chudziński), Kraków 2008

Kulczycki E., Teoretyzowanie komunikacji, Poznań 2012.

O zabytkach. Opieka-Ochrona-Konserwacja, Warszawa 2005.

Ong W., Osoba - świadomość - komunikacja. Antologia, przeł. J. Japola, Warszawa 2009.

Ollivier B., Nauki o komunikacji, przeł. I. Piechnik, Warszawa 2010.

Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO http://www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo-kulturowe/swiatowe-dziedzictwo/lista-swiatowego-dziedzictwa/

Strona internetowa Narodowego Instytutu Dziedzictwa - www.nid.pl

Strona internetowa Polskiego Komitetu ds. UNESCO - www.unesco.pl

Winkin Y., Antropologia komunikacji. Od teorii do badań terenowych, przeł. A. Karpowicz, Warszawa 2008.

Literatura uzupełniająca:

Barański J., Świat rzeczy. Zarys antropologii, Kraków 2007.

Carey J.W., Communication as Culture. Essays on Media and Society, Routledge, New York & London 2009.

Charter R. Cavallo G. (eds.), A History of Reading in the West, Massachussets 2003.

Dant T., Kultura materialna w rzeczywistości społecznej, Kraków 2007.

Doktryny i realizacje konserwatorskie. W świetle doświadczeń krakowskich ostatnich 30 lat, red. B. Krasnowolski, Kraków 2011.

Dziedzictwo kulturowe Mazowsza, pr. zbior., Warszawa 2001.

Fischer S.F., A History of Reading, London 2003.

Małachowicz E., Konserwacja i rewaloryzacja architektury w zespołach i krajobrazie, Wrocław 1994.

Moraczewski K., Refleksje o teoretycznych podstawach historii kultury, "Filo-sofija" 12(2011), s. 239-262.

Olson D.R., Papierowy świat. pojęciowe i poznawcze implikacje pisania i czytania, przeł. M. Rakoczy, Warszawa 2010.

Pawłowska K., Swaryczewska M., Ochrona dziedzictwa kulturowego. Zarządzanie i partycypacja społeczna, Kraków 2002.

Pasierb J., Ochrona zabytków sztuki kościelnej, Warszawa MMI.

Petrucci A., Writers and Readers in Medieval Italy: Studies in the History of Written Culture, New Haven-Yale 1995.

Petrucci A., Pismo. Idea i przedstawienie, przeł. A. Osmólska-Mętrak, Warszawa 2010.

Pokropek M., Atlas sztuki ludowej i folkloru w Polsce, Warszawa 1978.

Rodak P., Pismo, książka, lektura, Rozmowy: Le Goff, Chartier, Hebrard, Fabre, Lejeune, Warszawa 2009.

Strategia ochrony dziedzictwa przemysłowego (materiały seminarium Polskiego Komitetu Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego TICCIH), Opatówek 1999.

Historia życia prywatnego, red. A. Prost, G. Vincenta, t. 1-5, Wrocław 2006.

Kowecka E., W salonie i w kuchni. Opowieść o kulturze materialnej pałaców i dworów polskich w XIX w., Warszawa 1984.

Kopaliński W., Opowieść o rzeczach powszednich, Warszawa 1998.

Pruszyński J., Ochrona zabytków w Polsce, Warszawa 1989.

Rouba B. J., Pielęgnacja świątyni i innych obiektów. Książka nie tylko dla księży, Toruń 2014.

Rudkowski T., O ochronie cmentarzy zabytkowych, "Ochrona Zabytków" 2004.

Rymaszewski B., Klucze ochrony zabytków w Polsce, Warszawa 1992.

Sieroszewski W., Ochrona dóbr kultury w ustawodawstwie UNESCO, Warszawa 1978.

Soldani A., Jankowski D., Zabytki. Ochrona i opieka. Praktyczny komentarz do nowej ustawy. Tekst ustawy z dnia 23 lipca 2003 r., Zielona Góra 2004.

Tłoczek I., Dom mieszkalny na polskiej wsi, Warszawa 1985.

Bystroń J. S., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce

Gloger Z., Encyklopedia staropolska

Hernas Cz, Barok

Tazbir J., Kultura szlachecka w Polsce

Borowski A. (red.), Słownik sarmatyzmu

Kuchowicz Z., Człowiek polskiego baroku

Bogucka M., Staropolskie obyczaje XVI i XVII wieku

Biała Księga. Kolejowy transport towarowy, Railway Business Forum, Warszawa 2015 [kompedium aktualnej wiedzy o transporcie kolejowym i intermodalnym w tym: rynek intermodalny w Polsce, wielkość i struktura przewozów intermodalnych, intermodalne terminale lądowe i portowe, etc.] Dokument dostępny na stronie: RBF.Raporty.

Forum Transportu Intermodalnego FRACHT2013-2014-2015

Kotowska I., Żegluga morska bliskiego zasięgu w świetle idei zrównoważonego rozwoju transportu, Wydawnictwo Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie, Szczecin 2014

Matczak M., Organizacja, struktury oraz modele biznesowe europejskiego rynku intermodalnego, (w:) Transport intermodalny w Polsce. Uwarunkowania i perspektywy rozwoju, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 778, Problemy Transportu i Logistyki nr 22, Szczecin 2013

Mindur L., Hajdul M., Metoda rozwoju i koordynacji sieci intermodalnej w Polsce, "Logistyka" 2012, nr 3

National Measures to promote Intermodal Transport, UNECE Transport Division, Working Party on Intermodal Transport and Logistics (WP. 24). www.unece.org/trans/wp24/about.html

Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu, Biała Księga Komisji Europejskiej, KOM (2011) 144 wersja ostateczna, Bruksela 28.3.2011

Przewozy intermodalne, pod red. W. Rydzkowskiego, Wyd. Instytutu Logistyki i Magazynowania, seria „Biblioteka Logistyczna”, Poznań 2015

Report on Combined Transport In Europe, UIC, December 2012 I 2014 (www.uic.org)

Salomon A., Organizacja i funkcjonowanie portowych terminali kontenerowych oraz perspektywy ich rozwoju, Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni, nr 82/2013

Stokłosa J., Transport intermodalny. Technologia i organizacja. Wyd. Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie, Lublin 2011

Strategia rozwoju transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku), Ministerstwo Transportu Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Warszawa 22.01. 2013

Technologie transportowe, pod redakcją L. Mindura. Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji –PIB, Warszawa-Radom 2014

Terminology on Combined Transport, UN ECE, New York-Genewa 2001

Transport. Problemy transportu w rozszerzonej UE, pod red. K. Wojewódzkiej Król i W. Rydzkowskiego, Wyd. PWN, Warszawa 2010

Tworzenie warunków funkcjonowania i rozwoju intermodalnej sieci logistycznej w Polsce. Aspekty metodyczne, pod red. L. Mindura i St. Krzyżaniaka, Wyd. Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2011

EU Freight Transport Policy Expectations (for 2014-2019 period), UIRR, Brussels 05.09.2014

Zielaskiewicz H., Transport intermodalny na rynku usług przewozowych, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji –Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2010

Przedmiotowe efekty kształcenia:

EK 1. Student rozpoznaje i charakteryzuje współczesne zjawiska kultury materialnej oraz zna i rozumie współczesne procesy kulturowe związane z upowszechnieniem się technik wizualnych;

EK 2. Student zna i rozumie podstawowe zasady i metody analizy oraz interpretacji różnych wytworów kultury i potrafi tworzyć i interpretować przekazy wizualne i audiowizualne; zachowuje krytycyzm w ocenie wyników badań własnych i innych naukowców; organizuje własny warsztat pracy badawczej odpowiednio dobierając metodologię:

EK 3. Student uczestniczy w życiu kulturalnym i medialnym korzystając z różnych jego form; w dyskursie medialnym potrafi zająć właściwe stanowisko korzystając z adekwatnych argumentów oraz przestrzega zasad etyki zawodowej i norm współżycia społecznego.

Nakład pracy studenta:

30 godz. – aktywne uczestnictwo w zajęciach.

5 godz. – konsultacje z prowadzącym zajęcia.

15 godz. – samodzielna lektura, prowadzenie badań

10 godz. – przygotowanie do egzaminu.

Razem 60 godz. – 2 ECTS

Metody dydaktyczne:

EK 1

Metoda podająca z zastosowaniem: wykładu informacyjnego; pogadanki; opisu; prelekcji; anegdoty.

EK 2

Metoda problemowa: wykład problemowy lub konwersatoryjny; dyskusja dydaktyczna;

EK 3

Metoda eksponująca: film; ogląd obiektów in situ - pokaz połączony z przeżyciem.

Kryteria oceniania:

Na ocenę końcową składają się:

1/ referat (prezentacja multimedialna) – 1/3; 2/ zaliczenie wskazanej lektury -1/3, 3/ frekwencja na zajęciach – 1/3.