(in Polish) Ewangelia i Tradycja (okres patrystyczny)

Tradycja jest niezbędnym elementem przekazu wiary w Kościele. Pozytywna funkcja tradycji polega na tym, że zapewnia ona ciągłość przekazu Ewangelii i tożsamość wydarzenia chrześcijańskiego. Ponadto może ona dostarczać kryteriów uporządkowania i oceny tego, co nowe. Zbiór przekazów ustnych, które zostały utrwalone na piśmie, jest konstytutywnym elementem wiary Izraela i Kościoła. W pierwszych wiekach Kościoła w związku z zabezpieczeniem tradycji szukano norm: successio apostolica i regula fidei. W społeczeństwie, począwszy od oświecenia, utraciły autorytet te tradycje, które nie potrafiły się obronić przed trybunałem rozumu. W zakresie ekumenii w drugiej połowie XX w. przyjęła się pozytywna ocena podstawowej tradycji, która rozwija się w Kościele za sprawą Ducha Świętego i znajduje wyraz w przepowiadaniu, sakramentach, liturgii, katechezie, działalności misyjnej, teologii i świadectwie wiary chrześcijan, tak że temat tradycji przestał już być przyczyną podziałów w Kościele.

„Pieczołowicie przechowujemy otrzymaną od Kościoła wiarę, która pod działaniem Ducha Świętego, jak drogocenny depozyt złożony w pięknym naczyniu, nieustannie odmładza naczynie, które ją zawiera” (Ireneusz z Lyonu, Adversus haereses 3,24,1).

Przedmiotem wykładu jest Ewangelia nieustannie przekazywana z pokolenia na pokolenie, pod działaniem Ducha, w teraźniejszości aktu wiary każdego człowieka. Ów przekaz to kluczowa i decydująca próba, której zostaje poddane boskie pochodzenie i nadprzyrodzona wartość Ewangelii – z ludzkiego punktu widzenia istnieje bowiem wielkie prawdopodobieństwo, że podzieli ona los najbardziej ofiarnych zrywów ludzkości, najbardziej obiecujących początków, i że, jak to ujął francuski myśliciel Charles Peguy, mistyka zwyrodnieje i przerodzi się w politykę, czyli duch Ewangelii ulotni się w ciele martwych już instytucji. Jak to się więc stało, że Ewangelia przetrwała do naszych czasów, i w jakich warunkach może dalej się rozwijać? Oto nasze pytanie.

W aktualnej debacie teologicznej nie może zabraknąć tematu żywej Tradycji Ewangelii oraz problemów związanych z naturą i rolą Tradycji w życiu Kościoła oraz natury wierności wobec Tradycji.

Ewangelia Chrystusa jest teraźniejszością: mocą daru Ducha jest dzisiaj w Kościele i w świecie potęgą życia. Jest także najwyższym autorytetem, stale sprawującym sąd nad Kościołem. Jest zapisana w sercu wierzących, bez atramentu ani papieru4. Jest źródłem życia teologalnego, karmiącego zmysł wiary (sensus fidei) chrześcijańskiego ludu. Zawsze przewyższająca najlepsze ewangeliczne dokonania Kościoła, Ewangelia pozostaje dlań nigdy niespełnionym wezwaniem, wymagającym wciąż nowych odpowiedzi. Pomimo zmiennych kolei losu grzesznego ludu, który często ją przesłania, a niekiedy zniewala zamiast dawać jej wolne i przejrzyste świadectwo, Ewangelia pozostaje wydarzeniem, które stale się spełnia w teraźniejszości.

Zakres tematów:

1. Ewangelia poddana próbie czasu

2. Pozorne sprzeczności

3. Prawdziwy skandal chrześcijaństwa (dane problemu, punkt wyjścia)

4. Kluczowy zwrot - odejście świadków

5. Język mówiony

6. Powstanie pierwszych symboli wiary

7. Gdzie znaleźć prawdę Ewangelii? Ireneusz z Lyonu

8. Ewangelia a bóstwo Chrystusa

9. Konflikt otwarty przez Ariusza (318 r.)

10. Postanowienie Soboru w Nicei (325 r.)

11. Nabrzmienie konfliktu

12. Wcielenie według Ewangelii

13. Od Efezu (431 r.) do Chalcedonu (451 r.)

Direttorio ecumenico in Enchiridion Vaticanum, Documenti ufficiali della Santa Sede 2, Bologna 1977, 1004-1083; Decreto su l’Ecumenismo, in Enchiridion Vaticanum. 1. Documenti del Concilio Vaticano II (testo ufficiale e versione italiana), EDB, Bologna 1985 (13. ediz.), 286-325; W. Hryniewicz, P. Jaskóła (ed.), Święta tajemnica jedności. Dekret o ekumenizmie po dwudziestu latach, Lublin 1988; G. Alberigo (ed.), Storia del Concilio Vaticano II, vol. 3, Bologna 1998, 277-365; Vol. 4, Bologna 1999, 436-446; W. Kasper, Lasting significance and urgency of Unitatis redintegratio, Intervention by Card. Walter Kasper, President of the Pontifical Council for Promoting Christian Unity, Rocca di Papa (Mondo Migliore), 11 November 2004; W. Hanc, Podstawy i pojęcie ekumenizmu w ujęciu Dekretu „Unitatis redintegratio” Soboru Watykańskiego II, SThV 43(2005), 155-171; B. J. Hilberath, Theologischer Kommentar zum Dekret über Ökumenismus Unitatis redintegratio, in Herders theologischer Kommentar zum Zweiten Vatikanischen Konzil, Bd. 3, Freiburg i. Breisgau 2005, 69-223; L. Górka, Soborowy ekumenizm. Komentarz analityczny do 4. Numeru Dekretu o ekumenizmie (Conciliar ecumenism. An analytic commentary on Decree on Ecumenism), in K. Góźdź (ed.), In Persona Christi. Księga na 80-lecie Ks. Prof. Cz. S. Bartnika, t. 1, Lublin 2009, 693-707; P. Borto, Ekumeniczny wymiar doktryny o tradycji w konstytucji Dei Verbum, in P. Kantyka, P. Kopiec, M. Składanowski (ed.), O ekumenizmie w Roku Wiary. Księga pamiątkowa z okazji jubileuszu 30-lecia Instytutu Ekumenicznego KUL, Lublin 2013, 263-275; Napiórkowski A., Teologia jedności chrześcijan. Podręcznik ekumenizmu, Wyd. Salwator, Kraków 2011.

Ma uporządkowaną i pogłębioną, prowadzącą do specjalizacji, szczegółową wiedzę z zakresu innych dyscyplin teologicznych. Potrafi samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i inte-grować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy z wykorzystaniem wiedzy teologicznej. Ma świadomość złożoności rzeczywistości i rozumie potrzebę interdyscypli-narnego podejścia do rozwiązywanych problemów.

1. Zaliczenie pisemne (opracowanie hasła) – 25%

2. Umiejętność umieszczenia hasła encyklopedycznego w internecie – 50%

3. Aktywność na zajęciach – 5%

4. Znajomość zadanych lektur – 20%.