Christianity and Rabbinic Judaism

Poziom przedmiotu: Podstawowy - wprowadzający.

Cele przedmiotu: Celem wykładów jest ukazanie początków i okoliczności narodzin i okrzepnięcia chrześcijaństwa i judaizmu rabinicznego (do czasu podbojów arabskich).

Wymagania wstępne: brak.

Treści merytoryczne (na każdą jednostkę tematyczną dwa wykłady):

1. Judaizm palestyński w I wieku.

1.1. Tło polityczne i ekonomiczne.

1.2. Tło religijne i przemiany religijne w Palestynie.

1.3. Ugrupowania żydowskie.

1.4. Przemiany kulturowe w Palestynie.

2. Judaizm diaspory w I wieku.

2.1. Tło polityczne i ekonomiczne.

2.2. Tło religijne i sukcesy żydowskiego prozelityzmu.

2.3. Tło kulturowe.

3. Życie Jezusa

3.1. Źródła do poznania życia Jezusa i metodologia badań.

3.2. Kontekst i zarys działalności Jezusa.

3.3. Konflikt z władzami żydowskimi oraz proces i śmierć Jezusa.

3.4. Problematyka zmartwychwstania Jezusa.

4. Ekspansja chrześcijaństwa od Jerozolimy do Rzymu (lata 30-70).

4.1. Źródła do historii początków chrześcijaństwa.

4.2. Wyłonienie się chrześcijaństwa i Kościół-matka w Jerozolimie.

4.3. Helleniści i początek działalności poza Judeą.

4.4. Zarys życia i twórczości Apostoła Pawła.

5. Judaizm od zburzenia Jerozolimy do upadku drugiego powstania żydowskiego

(lata 70-135).

5.1. Skutki i reakcje (rzymskie i żydowskie) po zburzeniu świątyni jerozolimskiej.

5.2. Okres Yavne.

5.3. Rabbi Jochanan Ben Zakkaj i jego działalność.

5.4. Rabban Gamaliel II i jego działalność.

6. Judaizm w okresie od upadku drugiego powstania żydowskiego do redakcji Miszny (lata 135-220).

6.1. Skutki upadku powstania oraz dejudaizacja Jerozolimy.

6.2. Żydzi a imperium rzymskie w latach 135-220.

6.3. Życie żydowskie w diasporze oraz relacje z judaizmem palestyńskim.

6.4. Zróżnicowanie życia żydowskiego w Palestynie i okrzepnięcie judaizmu rabinicznego.

6.5. Rabbi Juda ha-Nasi i redakcja Miszny.

7. Między Miszną a Talmudem.

7.1. Organizacja życia żydowskiego i instytucja patriarchatu.

7.2. Talmud Palestyński i Talmud Babiloński.

Literatura podstawowa:

- Chrześcijaństwo a judaizm rabiniczny. Historia początków oraz wczesnego rozwoju, red. H. SHANKS, przekł. W. CHROSTOWSKI, Podręczniki biblijne 2, Warszawa 2013.

Literatura uzupełniająca:

- Kościół a Synagoga (30-313 po Chr.) na rozdrożu, M. ROSIK, Wrocław 2016.

- Jezus i Jego wyznawcy w Talmudzie. Analiza tekstologiczna, historyczna i socjologiczna, M.S. WRÓBEL, Lublin 2013.

- Jezus i chrześcijanie w źródłach rabinicznych. Perspektywa historyczna, społeczna, religijna i dialogowa, red. K. PILARCZYK i A. MROZEK, Kraków 2012.

WIEDZA:

EK 1 (por. TMA_W24; H2A_W04; S2A_W05) posiada podstawową wiedzę na temat religii monoteistycznych oraz ich instytucji religijnych i kulturalnych, zwłaszcza w tym, co dotyczy judaizmu rabinicznego i chrześcijaństwa w ważnym momencie ich początków.

EK 2 (por. TMA_W12; H2A_W05) student ma pogłębioną wiedzę o powiązaniach teologii (w zakresie biblistyki) z innymi dziedzinami nauki (w tym z historią i archeologią), pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych. Posiada wiedzę w zakresie historii czasów Nowego Testamentu oraz początków i okrzepnięcia chrześcijaństwa i judaizmu rabinicznego (do czasu podbojów arabskich).

UMIEJĘTNOŚCI:

EK 3 (por. TMA_U01; H2A_U01) potrafi samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informacje z zakresu historii czasów Nowego Testamentu, początków Kościoła i judaizmu rabinicznego, z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy.

EK 4 (por. TMA_U05; H2A_U03) umie samodzielnie zdobywać wiedzę i poszerzać umiejętności badawcze; samodzielnie wyszukuje informacje na omawiany temat w źródłach polsko- i obcojęzycznych.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

EK 5 (por. TMA_K11; H1A_K02; S1A_K02) umie wykorzystać zdobytą wiedzę z zakresu historii początków Kościoła i judaizmu rabinicznego do lepszego zrozumienia procesów zachodzących między tymi dwiema wspólnotami również współcześnie.

Udział w zajęciach: 30 godz.; przygotowanie do kolokwium: 30 godz. - w sumie 60 godz. (2 punkty ECTS)

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność na wykładach i osiągnięcie wszystkich założonych efektów kształcenia. Metoda weryfikacji efektów kształcenia: kolokwium końcowe (przeprowadzane w formie ustnej na koniec semestru).

O ocenie pozytywnej z przedmiotu decyduje wynik kolokwium końcowego.

KOLOKWIUM:

NDST (2): student nie zna treści materiału wchodzącego w zakres tematyczny wykładu, nie zna pojęcia judaizmu rabinicznego, nie zna dziejów początków Kościoła i dróg rozejścia się tych dwóch wspólnot. Nie posiada wiedzy w zakresie historii czasów Nowego Testamentu oraz początków i okrzepnięcia chrześcijaństwa i judaizmu rabinicznego (do czasu podbojów arabskich).

DST (3): student w niewielkim stopniu zna treść materiału wchodzącego w zakres tematyczny wykładu, zna pobieżnie pojęcie judaizmu rabinicznego i dzieje początków Kościoła, a także drogę rozejścia się tych dwóch wspólnot. Posiada niewielką wiedzę w zakresie historii czasów Nowego Testamentu oraz początków i okrzepnięcia chrześcijaństwa i judaizmu rabinicznego (do czasu podbojów arabskich).

DB (4): student dobrze zna treść materiału wchodzącego w zakres tematyczny wykładu, zna pojęcie judaizmu rabinicznego i dzieje początków Kościoła, a także drogę rozejścia się tych dwóch wspólnot. Posiada wystarczającą wiedzę w zakresie historii czasów Nowego Testamentu oraz początków i okrzepnięcia chrześcijaństwa i judaizmu rabinicznego (do czasu podbojów arabskich).

BDB (5): student szczegółowo zna treść materiału wchodzącego w zakres tematyczny wykładu, zna pojęcie judaizmu rabinicznego i historię początków Kościoła, a także drogę rozejścia się tych dwóch wspólnot. Posiada szczegółową wiedzę w zakresie historii czasów Nowego Testamentu oraz początków i okrzepnięcia chrześcijaństwa i judaizmu rabinicznego (do czasu podbojów arabskich).