Homiletyka materialna i formalna

podstawowy

TD_W04

TD_W08

TD_U04

TD_U06

TD_K06

Homiletyka materialna zajmuje się doktrynalnymi i antropologicznymi źródłami homilii i kazania, jak też sposobami ich wykorzystania i aktualizacji w procesie przygotowywania jednostek przepowiadania słowa Bożego. Studenci poznają podstawowe źródła i tworzywo homiletyczne: Pismo Święte, elementy kerygmatyczne, mistagogiczno-liturgiczne, moralne, antropologiczne (egzystencjalno-kulturowe). Zdobytą na wykładach znajomość zasad analizy materii przepowiadania wykorzystują później w ramach ćwiczeń, dokonując analizy różnorodnych źródeł, harmonie łącząc różne elementy w całość.

Homiletyka formalna zajmuje się zasadami tworzenia oraz wygłaszania jednostek przepowiadania w świetle wskazań retoryki i teorii komunikacji. Studenci poznane zasady wykorzystują później w ramach ćwiczeń, ucząc się tworzyć i wygłaszać jednostki przepowiadania tak, aby być wiernym Bogu i człowiekowi.

1. Pismo św. podstawowym źródłem przepowiadania

2. Podstawowe treści kerygmatu biblijnego.

3. Refleksja teologiczna w służbie kaznodziejstwa (chrystocentryczny, eklezjalny i eschatologiczny wymiar przepowiadania).

4. Elementy mistagogiczno-liturgiczne w przepowiadaniu (teksty, znaki, gesty liturgiczne).

5. Elementy moralne w przepowiadaniu.

6. Elementy współczesnej kultury w przepowiadaniu (egzystencjalny i personalistyczny wymiar przepowiadania).

7. 8. Proces tworzenia jednostek przepowiadania a psychologia twórczości.

9. 10. Klasyczny i współczesne modele kompozycyjne.

11. 12. Retoryczny wymiar przepowiadania.

13. 14. Przepowiadanie słowa Bożego w konwencji teorii komunikacji.

15. Przepowiadanie z wykorzystaniem współczesnych technik medialnych.

Literatura:

Adamek Z., Homiletyka, Tarnów 1992.

Dyk S., Zasady interpretacji tekstu biblijnego w praktyce kaznodziejskiej, „Perspectiva–Legnickie Studia Teologiczno‑Historyczne” 14 (2009) z. 1, s. 99–121.

Dyk S., Hermeneutyka słowa Bożego w liturgii, „Studia Pastoralne” 2011 nr 7, s. 148-165.

Garpiel R., Perswazja w przekazach kaznodziejskich, Kraków 2003.

Korolko M., Podręcznik retoryki homiletycznej, Kraków 2010.

Przybylska R. (red.), Retoryka dziś. Teoria i praktyka, Kraków 2001.

Przyczyna W. Kaznodziejski przekaz opowiadań biblijnych, Kraków 2000.

Przyczyna W. (red.), Liturgia i przepowiadanie, Kraków 2010.

Przyczyna W. (red.), Prawdy wiary w przepowiadaniu, Kraków 2000.

Rusinek M., Załazińska A, Jak się dogadać czyli retoryka codzienna, Kraków 2018.

Schwarz A., Jak pracować nad kazaniem, Warszawa 1993.

Sikora J., Jurkowski J. (red.), Kazanie a literatura dawniej i dziś, Warszawa 2017.

Szewczyk L., Chrystocentryczne głoszenie zasad życia chrześcijańskiego, w: H. Sławiński (red.), Głosimy Pana Jezusa. Treść przepowiadania, Kraków 2017, s. 173-196.

Szewczyk L., Zagadnienia moralne w wypowiedzi kaznodziejskiej, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 37 (2004), z. 2, s. 48–57.

Twardy J., Koncepcja pracy twórczej nad kazaniem. Inspiracje psychologiczne w niemieckojęzycznych publikacjach homiletycznych 1970–1996, Rzeszów 1998.

Twardy J., Proces przygotowywania homilii, „Roczniki Teologiczne” tom LXI, z. 12, s. 73-87.

Urbański P. (red.), Retoryka na ambonie, Kraków 2003.

Wasilewski E., ABC dobrego przygotowania homilii, Tarnów 2017.

Zdunkiewicz-Jedynak, Językowe środki perswazji w kazaniu, Kraków 1996.

Zerfass R. Od aforyzmu do kazania, Kraków 1995.

Zerfass R., Od perykopy do homilii, Kraków 1995.

WIEDZA

EK nr 1.

Student „wymienia zasady dotyczące harmonijnego łączenia tworzywa homiletycznego pochodzącego z różnych źródeł, będące efektem podejmowania refleksji na pograniczu homiletyki, dyscyplin teologicznych oraz pozateologicznych”.

Ndst (2): nie potrafi wymienić zasad dotyczących harmonijnego łączenia tworzywa homiletycznego pochodzącego z różnych źródeł;

Dst (3): ogólnie wymienia zasady dotyczące harmonijnego łączenia tworzywa homiletycznego pochodzącego z różnych źródeł;

Db (4): szczegółowo wyjaśnia zasady dotyczące harmonijnego łączenia tworzywa homiletycznego pochodzącego z różnych źródeł;

Bdb (5): w pogłębiony sposób wyjaśnia zasady dotyczące harmonijnego łączenia tworzywa homiletycznego pochodzącego z różnych źródeł, odnosząc je do konkretnych przykładów.

EK nr 2.

Student „prezentuje uporządkowaną i pogłębioną wiedzę dotyczącą powiązania homiletyki z innymi naukami humanistycznymi, szczególnie w zakresie teologicznych i pozateologicznych zasad tworzenia i wygłaszania jednostek przepowiadania”.

Ndst (2): nie potrafi podać teologicznych i pozateologicznych zasad tworzenia i wygłoszenia jednostek przepowiadania;

Dst (3): potrafi poprawnie podać ogólne teologiczne i pozateologiczne zasady tworzenia i wygłaszania jednostek przepowiadania;

Db (4): szczegółowo wyjaśnia teologiczne i pozateologiczne zasady tworzenia i wygłaszania jednostek przepowiadania;

Bdb (5): w pogłębiony sposób wyjaśnia zasady tworzenia i wygłaszania jednostek przepowiadania, obrazując je konkretnymi przykładami.

UMIEJĘTNOŚCI

EK nr 3.

Student „poprawnie dobiera źródła, dokonuje ich analizy i oceny, poddając krytycznemu osądowi stwierdzenia naukowe i praktykę przepowiadania dotyczące zasad wykorzystywania tworzywa homiletycznego w perspektywie wskazań dokumentów homiletycznych Kościoła”.

Ndst (2): nie potrafi poddać stwierdzeń naukowych dotyczących zasad wykorzystywania tworzywa homiletycznego w perspektywie wskazań dokumentów homiletycznych Kościoła;

Dst (3): w sposób ogólny poddaje krytycznemu osądowi różne stwierdzenia naukowe i praktykę przepowiadania dotyczące zasad wykorzystywania tworzywa homiletycznego w perspektywie wskazań dokumentów homiletycznych;

Db (4): szczegółowo poddaje krytycznemu osądowi różne stwierdzenia naukowe i praktykę przepowiadania dotyczące zasad wykorzystywania tworzywa homiletycznego w perspektywie wskazań dokumentów homiletycznych; wskazując na wybrane problemy;

Bdb (5): w oparciu o konkretne przykłady poddaje krytycznemu osądowi różne stwierdzenia naukowe i praktykę przepowiadania dotyczące zasad wykorzystywania tworzywa homiletycznego w perspektywie wskazań dokumentów homiletycznych, proponując konkretne zmiany.

EK nr 4.

Student „proponuje badania interdyscyplinarne, w ramach których wykorzystuje wiedzę i umiejętności z innych dziedzin nauki do rozwiązywania problemów homiletycznych odnośnie tworzenia i wygłaszania jednostek przepowiadania”.

Ndst (2): nie potrafi zaproponować kierunków badań interdyscyplinarnych dotyczących zasad tworzenia i oceny skuteczności wygłaszanych jednostek przepowiadania;

Dst (3): w sposób ogólny proponuje kierunki badań interdyscyplinarnych dotyczące zasad tworzenia i oceny skuteczności wygłaszanych jednostek przepowiadania;

Db (4): proponuje szczegółowo kierunki badań interdyscyplinarnych dotyczące zasad tworzenia i oceny skuteczności wygłaszanych jednostek przepowiadania, zwracając uwagę na wybrane problemy;

Bdb (5): w oparciu o konkretne przykłady proponuje kierunki badań interdyscyplinarnych dotyczących zasad i skuteczności tworzenia i wygłaszania jednostek przepowiadania, tworząc ogólną strategię postępowania badawczego oraz wdrażania wyników badań w życie.

KOMPETENCJE

EK nr 5.

Student „jest kreatywny w dzieleniu się przyswojoną wiedzą i umiejętnościami, podejmując pracę wykładowcy homiletyki oraz prowadzącego warsztaty i szkolenia z praktyki przepowiadania”.

Ndst (2): nie potrafi zaplanować i realizować zadań związanych z prezentacją wiedzy oraz umiejętności dotyczących zasad i praktyki przepowiadania;

Dst (3): w sposób ogólny potrafi zaplanować i realizować zadania związane z prezentacją wiedzy oraz umiejętności dotyczących zasad i praktyki przepowiadania;

Db (4): w sposób ogólny potrafi zaplanować i realizować zadania związane z prezentacją wiedzy oraz umiejętności dotyczących zasad i praktyki przepowiadania, dokonując ich okresowej ewaluacji;

Bdb (5): w sposób szczegółowy potrafi zaplanować i realizować zadania związane z prezentacją wiedzy oraz umiejętności dotyczących zasad i praktyki przepowiadania; dokonując ich okresowej ewaluacji i wprowadzając potrzebne zmiany.

Metoda weryfikacji efektów kształcenia: egzamin końcowy.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest aktywna i obowiązkowa obecność w prowadzonych zajęciach oraz egzamin ustny obejmujący znajomość lektur i treści wykładu.