Psychology of Religion

Podstawowym celem wykładanego przedmiotu jest poszerzenie wiedzy psychologicznej o funkcjonalne i motywacyjne znaczenie religijności w życiu jednostki. Studenci otrzymują wiedzę, która pozwala na bardziej trafną i pogłębioną diagnozę psychologiczną oraz bardziej optymalne wykorzystanie jej w procesie terapii i szeroko rozumianego poradnictwa psychologicznego.

Punktem wyjścia wykładów jest określenie statusu tej dyscypliny naukowej: zarysowanie granic poznawczych tej dyscypliny naukowej oraz określenie przedmiotu materialnego i formalnego psychologii religii. Następnie studenci zapoznają się z metodami badawczymi, stosowanymi na terenie tej dyscypliny naukowej.

Po zakreśleniu granic metodologicznych psychologii religii, studenci są zapoznawani z klasycznymi koncepcjami religijności. Jako pierwsza jest prezentowana koncepcja psychoanalityczna. Omawiane zostaje część ontogenetyczna, czyli freudowskie założenia związane z genezą religijności w kontekście kompleksu Edypa, doświadczeń lęku i poczucia winy. Następnie jest prezentowana filogenetyczna część teorii Z. Freuda.Prezentowana jest też koncepcja dojrzałej religijności G. Allporta oraz jej wielorakie źródła. W kontekście tej teorii przedstawiona jest relacja jaka zachodzi pomiędzy osobowością a religijnością. Szczegółowo zostaje omówiona relacja niedojrzałej i zaburzonej osobowości do religijności. Koncepcja Fromma przybliża studentom typy religijności humanistycznej i autorytarnej oraz ich wpływ na funkcjonowanie jednostki w świecie. Prezentowane też są współczesne podejścia do religijności, tzn podejście poznawcze, a w szczególności podejście atrybucyjne.

Drugi blok zajęć koncentruje się na funkcjach i wpływie religijności na szeroko rozumiane funkcjonowanie człowieka. Następnie prezentowane są badania nad wpływem systemu rodzinnego na kształtowanie się religijności w okresie adolescencji, a zwłaszcza na apostazję i konwersję religijną. Dość szeroko wykład prezentuje rolę religijności w radzeniu sobie z sytuacjami trudnymi, zdefiniowanymi w teorii religijnego copingu K. Pargamenta. Studenci zapoznają się z psychologicznymi warunkami, które uruchamiają religijne zasoby oraz prowadzą do stosowania różnych metod religijnego radzenia sobie z sytuacją trudną. Zostają zaprezentowane badania świadczące o roli i znaczeniu wczesnodziecięcego przywiązania dla religijności w okresie adolescencji i dorosłości. Omawiana jest też kompensacyjna forma religijności w sytuacji deficytów przywiązaniowych.

Allport, G. W., Ross, J. M. (1967). Personal religious orientation and prejudice. Journal of Personality and Social Psychology, 5 432-443.

Allport, G., W. (1988). Osobowość i religia. Warszawa: PAX.

Argyle,. M. (2000). Psychology and Religion. An Introduction. London: Routledge.

Batson D., Schoenrade P., Ventis W. (1993). Religion and the Individual. A social-Psychological Perspective. New York: Oxford University Press.

Chlewiński Z. (1982). Psychologia religii. Lublin: TN KUL.

Głaz, S. (2000). Doświadczenie religijne a osobowość. Kraków: WAM.

Grom, B. (2009). Psychologia religii. Kraków: WAM.

Jacyniak, A., Płużek, Z. (1996). Świat ludzkich kryzysów. Kraków: Wydawnictwo WAM.

James, W. (2001). Doświadczenie religijne. Kraków: NOmos.

Kozielecki, J. (1991). Z Bogiem albo bez Boga. Psychologia religii: nowe spojrzenie. Warszawa: PWN.

Krok, D. (2009). Religijność a jakość życia w perspektywie mediatorów psychospołecznych. Opole: RWWT UO.

Król, J. (2002). Psychologiczne aspekty badania fenomenu religii. Opole: RWWT UO.

Kuczkowski, S. (1993). Psychologia religii. Kraków: WAM.

Pargamen, K. (1997). The Psychology of Religion and Coping. Theory, Research, Practice. New York: Guilford Press.

Spilka, B., Hood, R., W., Hunsberger, B., Gorsuch, R. (2003). The Psychology of Religion. An Empirical Approach. New York: Guilford Press.

Wulff, D., M. (1999). Psychologia religii. Warszawa: WSiP.

W1_ Student ma podstawową wiedze w zakresie pojęć stosowanych w psychologii religii.

W2. Student zna koncepcje dojrzałej religijności.

W3 Student rozumie funkcje religijności w zakresie życia psychicznego człowieka.

U1_ Student umie wyjaśnić czynniki kształtujące dojrzałą religijność.

U2. Student umie uzasadnić motywacyjny charakter religijności.

K1_ Student rozpoznaje typy i trudności życia religijnego.

Ocena 5:

W1_ Student ma pełną wiedzę w zakresie pojęć stosowanych w psychologii religii.

W2. Student wykazuje pogłębioną wiedzę o koncepcjach dojrzałej religijności.

W3 Student bardzo dobrze rozumie funkcje religijności w zakresie życia psychicznego człowieka.

U1_ Student umie wskazać szeroką listę czynników kształtujących dojrzałą religijność.

U2. Student umie uzasadnić motywacyjny charakter religijności w wybranych przykładach.

K1_ Student rozpoznaje typy i trudności życia religijnego.

Ocena 4:

W1_ Student ma wiedzę w zakresie pojęć stosowanych w psychologii religii.

W2. Student poprawnie wskazuje i wyjaśnia większość koncepcji dojrzałej religijności.

W3 Student rozumie i wskazuje na wiele funkcji religijności w zakresie życia psychicznego człowieka.

U1_ Student umie wyjaśnić większość czynników kształtujących dojrzałą religijność.

U2. Student uzasadnia motywacyjny charakter religijności.

K1_ Student rozpoznaje większość typów i trudności życia religijnego.

Ocena 3:

W1_ Student ma wiedze w zakresie niektórych pojęć stosowanych w psychologii religii.

W2. Student poprawnie rozpoznaje koncepcje dojrzałej religijności.

W3 Student rozumie wybrane funkcje religijności w zakresie życia psychicznego człowieka.

U1_ Student umie wyjaśnić rolę niektórych czynników kształtujących dojrzałą religijność.

K1_ Student rozpoznaje wybrane typy i trudności życia religijnego.