Moral Theology A Christian in the World

Poziom przedmiotu: zaawansowany

Cele przedmiotu: Umiejętność nauczania zasad moralności katolickiej i rozstrzygania problemów sumienia.

Wymagania wstępne: przygotowanie filozoficzne i znajomość teologii moralnej ogólnej.

I. Mężczyzną i niewiastą stworzył ich… (Rdz 1, 27)

1. Człowiek w świecie postmodernistycznym.

2. Cielesność i płciowość człowieka.

3. Czym była rewolucja 1968 r.?

4. Encyklika Humanae vitae – kontekst powstania i główne idee.

5. Biblijna wizja małżeństwa. Małżeństwo w porządku stworzenia i zbawienia.

6. Istota i cechy miłości małżeńskiej. Przymioty małżeństwa.

7. Cnota czystości. Czystość przedmałżeńska i małżeńska (por. KKK, n. 2337-2359).

8. Odpowiedzialne rodzicielstwo.

II. Niektóre wstępne problemy bioetyczne

9. Pojęcie bioetyki, jej powstanie i aktualność.

10. Etyka, bioetyka i teologia moralna.

11. Różne modele bioetyki – jakości życia i świętości życia.

12. Akt ludzki i akt człowieka. Struktura moralna aktu.

13. Wartość życia w hierarchii dóbr i w świetle Objawienia chrześcijańskiego.

III. Bioetyka początku życia

14. Godność osoby ludzkiej.

15. Status ontologiczny i moralny embrionu ludzkiego.

16. Aborcja – istota zagadnienia, kwestie prawne.

17. Etyczne dylematy zapłodnienia pozaustrojowego.

18. Rodzaje i ocena moralna sztucznej prokreacji.

19. Diagnostyka prenatalna.

20. Dylematy etyczne pozyskiwania komórek macierzystych.

21. Eutanazja i uporczywa terapia.

BIBLIOGRAFIA PODSTAWOWA

1. ŹRÓDŁA

Pismo święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, Poznań 20145.

BENEDYKT XVI, Encyklika Deus caritas est o miłości chrześcijańskiej (25 grudnia 2005 r.), wyd. pol. Kraków 2006.

FRANCISZEK, Posynodalna adhortacja apostolska „Amoris laetitia” o miłości w rodzinie, wyd. pol. Kraków 2016.

JAN PAWEŁ II, Adhortacja apostolska Familiaris consortio (22 listopada 1981 r.), wyd. pol. Częstochowa 1982.

_____________________, List apostolski Salvifici doloris o chrześcijańskim sensie ludzkiego cierpienia (11 lutego 1984 r.), w: W trosce o życie. Wybrane Dokumenty Stolicy Apostolskiej, Krzysztof Szczygieł (red.), Tarnów 1998, 137-169.

_____________________, List apostolski Mulieris dignitatem o godności i powołaniu kobiety z okazji Roku Maryjnego (15 sierpnia 1988 r.), w: L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 8 (1988) 3-12.

_____________________, List do rodzin Gratissimam sane (2 lutego 1994 r.), w: L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 3 (1994) 4-35.

_____________________, Encyklika Evangelium vitae o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego (25 marca 1995 r.), w: W trosce o życie. Wybrane Dokumenty Stolicy Apostolskiej, Krzysztof Szczygieł (red.), Tarnów 1998, 41-134.

_____________________, List do kobiet A ciascuna di voi (29 czerwca 1995 r.), w: L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 8-9 (1995) 18-22.

Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 20022.

KONGREGACJA NAUKI WIARY, Deklaracja Quaestio de abortu o przerywaniu ciąży (18 listopada 1974 r.), w: W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966-1994, Janusz Królikowski – Zygmunt Zimowski (red.), Tarnów 2010, 89-102.

_____________________, Deklaracja o niektórych zagadnieniach etyki seksualnej Persona humana (29 grudnia 1975 r.), w: W trosce o życie człowieka. Wybrane dokumenty Stolicy Apostolskiej, K. Szczygieł (red.), Tarnów 1998, 319-332.

_____________________, Deklaracja o eutanazji Iura et bona (5 maja 1980 r.), w: W trosce o życie człowieka. Wybrane dokumenty Stolicy Apostolskiej, K. Szczygieł (red.), Tarnów 1998, 333-339.

_____________________, Instrukcja Donum vitae o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania (22 lutego 1987 r.), w: W trosce o życie człowieka. Wybrane dokumenty Stolicy Apostolskiej, K. Szczygieł (red.), Tarnów 1998, 360-385.

_____________________, Instrukcja „Dignitas personae” dotycząca niektórych problemów bioetycznych (8 września 2008 r.), Kraków 2008.

MIĘDZYNARODOWA KOMISJA TEOLOGICZNA, W poszukiwaniu etyki uniwersalnej: nowe spojrzenie na prawo naturalne, Kraków 2010.

PAPIESKA RADA DS. DUSZPASTERSTWA SŁUŻBY ZDROWIA, Karta Pracowników Służby Zdrowia, Watykan 1995.

PAPIESKA RADA DS. RODZINY, Vademecum dla spowiedników. O niektórych zagadnieniach moralnych dotyczących życia małżeńskiego (12 lutego 1997 r.), wyd., pol. Łomianki 1997.

_____________________, Ludzka płciowość: prawda i znaczenie (8 grudnia 1995 r.), w: W trosce o życie człowieka. Wybrane dokumenty Stolicy Apostolskiej, K. Szczygieł (red.), Tarnów 1998, 491-548.

PAWEŁ VI, Encyklika Humanae vitae o zasadach moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego (25 lipca 1968 r.), w: W trosce o życie. Wybrane Dokumenty Stolicy Apostolskiej, Krzysztof Szczygieł (red.), Tarnów 1998, 23-40.

SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, w: Sobór Watykański II. Konstytucje – Dekrety – Deklaracje, Poznań 2002, 526-606.

2. OPRACOWANIA

ARAMINI Michele, Bioetyka dla wszystkich, tłum. Luiza Wyganowska, Kraków 2011.

Encyklopedia Bioetyki. Personalizm chrześcijański, Andrzej Muszala (red.), Radom 2009.

GASIDŁO Władysław, Z zagadnień etyki małżeńskiej i rodzinnej, Kraków 1994.

GOCKO Jerzy, Kościół obecny w świecie – posłany do świata. Teologiczno-społeczne aspekty posłannictwa Kościoła w świecie po Soborze Watykańskim II, Lublin 2003.

GÓRALSKI Wojciech, Adhortacja apostolska „Amoris laetitia” papieża Franciszka. Prezentacja dokumentu z komentarzem do nn. 300-308, Płock 2016.

KOWALSKI Edmund, Osoba i Bioetyka. Zagadnienia biomedyczne dla duszpasterzy i katechetów, Kraków 2009.

_____________________, Człowiek i Bioetyka Zagadnienia biomedyczne dla duszpasterzy i katechetów, Kraków 2015.

KUĆKO Wojciech, Fraternity in the Teaching of Pope Francis, „Collectanea Theologica” 90 (2020) 5, s. 701-740.

_____________________, Implementacja posynodalnej adhortacji apostolskiej „Amoris laetitia” papieża Franciszka w duszpasterstwie związków nieregularnych w diecezji płockiej, „Colloquia Theologica Ottoniana” 36 (2020), s. 197-219.

_____________________, Dylematy sakramentu pokuty i pojednania w kontekście nadużyć seksualnych wobec nieletnich w świetle nauczania papieża Franciszka, „Teologia i Moralność” 15 (2020) 1(27), s. 65-88.

LUCAS LUCAS Ramón, Bioetyka dla każdego, Częstochowa 2002.

MACHINEK Marian, Życie w dyspozycji człowieka. Teologia moralna wobec problemów etycznych u początku życia ludzkiego, Olsztyn 2000.

_____________________, Śmierć w dyspozycji człowieka. Teologia moralna wobec problemów etycznych u kresu życia ludzkiego, Olsztyn 2001.

MARCOL Alojzy, W kręgu wartości chrześcijańskich, Opole 2006.

MELINA Livio, Kurs bioetyki. Ewangelia życia, = bioETYKA 7, Kraków 2016.

MROCZKOWSKI Ireneusz, Natura osoby ludzkiej. Podstawy tożsamości człowieka, Płock 2012.

NAGÓRNY Janusz – JEŻYNA Krzysztof, Jan Paweł II. Encyklopedia nauczania moralnego, Radom 2005.

NAGÓRNY Janusz – POKRYWKA Marian (red.), Płciowość ludzka w kontekście miłości. Przesłanie moralne Kościoła, Lublin 2005.

OLEJNIK Stanisław, Teologia moralna życia społecznego, Włocławek 2000.

POKRYWKA Marian, Antropologiczne podstawy moralności małżeństwa i rodziny, Lublin 2010.

SARMIENTO Augusto, Małżeństwo chrześcijańskie. Podręcznik teologii małżeństwa i rodziny, Wydawnictwo M, Kraków 2008.

SKOROWSKI Henryk, Moralność społeczna. Wybrane zagadnienia z etyki społecznej, gospodarczej i politycznej, Warszawa 1996.

ŚLIPKO Tadeusz, Przedmałżeńska etyka seksualna, Kraków 2012.

WRÓBEL Józef, Człowiek i medycyna. Teologicznomoralne podstawy ingerencji medycznych, Kraków 1999.

ZADROGA Adam, Współczesne ujęcia etyki biznesu w Polsce. Próba oceny z perspektywy teologii moralnej, Lublin 2009.

ZADYKOWICZ Tadeusz – JEŻYNA Krzysztof (red.), Miłość, wierność i uczciwość małżeńska. Przesłanie moralne Kościoła, KUL, Lublin 2006.

3. FILMY (w porządku chronologicznym)

Krótki film o zabijaniu (Dekalog V), reż. Krzysztof Kieślowski (1987).

Życie jest piękne (La vita è bella), reż. Roberto Benigni (1997).

Oskar, reż. Marek Piwowski (2005).

Jak zostać królem (The King’s Speech), reż. Tom Hooper (2010).

Jak Bóg da (Se Dio vuole), reż. Edoardo Maria Falcone (2015).

Stosowane metody dydaktyczne:

Efekty wiedzy (EK 1-2):

1. Wykład informacyjny i problemowy, ukazujący złożoność zagadnień życia rodzinnego i seksualnego człowieka.

2. Wykład konwersatoryjny, pobudzanie studentów do refleksji i krytycznej analizy opisywanych rzeczywistości.

Weryfikacja: praca pisemna, egzamin końcowy, obserwacja aktywności studentów w czasie wykładu.

Efekty umiejętności (EK 3-5):

3. Studium przypadku - analiza niektórych kazusów moralnych.

4. Prezentacje multimedialne do wybranych tematów wykładu.

5. Ankiety online.

Weryfikacja: praca pisemna, egzamin końcowy, obserwacja aktywności studentów w czasie wykładu.

Efekty kompetencji społecznych (EK 6-8):

6. Dyskusja w grupie.

Weryfikacja: obserwacja pracy studentów w czasie zajęć, bieżąca informacja zwrotna.

Sposób weryfikacji efektów kształcenia:

1. Egzamin pisemny w formie testu na podstawie treści wykładu i lektur. Zaliczenie przedmiotu: min. 60% punktów. Do egzaminu końcowego dopuszczeni są jedynie studenci, którzy spełnią łącznie następujące warunki: (1) uczęszczali na zajęcia; (2) złożyli w terminie pracę - recenzję książki; (3) ich nazwiska znajdują się na liście egzaminacyjnej, sporządzonej przez Dziekanat Wydziału Teologicznego UKSW w Warszawie.

2. Przygotowanie pracy pisemnej - recenzji książki naukowej w temacie zajęć – dwie strony A4, Times New Roman 14, interlinia pojedyncza, marginesy 2,5 cm. Pracę należy przekazać do dn. końca czasu prowadzenia zajęć wykładowych na adres mailowy wykładowcy.