The moral fundamental theology

Wymagania wstępne

Studenci powinni posiadać podstawową wiedzę z etyki, wstępu do Biblii i wstępu do teologii.

Cele przedmiotu: .

Poznanie przez alumnów pojęć i metod służących do teologicznego dyskursu o moralności.

2. Nauczenie alumnów poszukiwania naturalnych i religijnych źródeł obiektywnych praw moralnych. Uwrażliwienie na wysiłek Kościoła i Jana Pawła II w tej dziedzinie.

3.Nauczenie alumnów rozpoznawania współczesnego kontekstu obrony prawdy o moralności człowieka.

4. Zapoznanie z podstawowymi traktatami teologii moralnej fundamentalnej: antropologia teologiczno-moralna, prawo naturalne, sumienie i grzech.

5. Uczenie alumnów obrony prawdy moralnej zarówno w swoim sumieniu jak i dyskursie publicznym.

Treści merytoryczne przedmiotu

1. Przedmiot materialny, formalny i metodologiczny teologii moralnej.

3. Poznanie w teologii moralnej. Źródła: rozum, doświadczenie, Objawienie.

4. Rola rozumu i doświadczenia w poznaniu teologiczno-moralnym. Metoda teologii moralnej. Różnice pomiędzy poznaniem moralnym i intelektualnym.

5. Objawienie jako źródło teologii moralnej. Moralna treść Objawienia. Analiza Chrystusowej odpowiedzi na pytanie moralne (por. VS, nr 6-24). Rola Urzędu Nauczycielskiego Kościoła w teologii moralnej (por. KKK, nr 2030 – 2051).

6. Biblijna idea powołania w Starym i Nowym Testamencie. Źródła, forma i treść moralnej prawdy o stworzeniu człowieka na obraz i podobieństwo Boże.

7.Idea przymierza. Dekalog: powstanie, podział, treść i znaczenie Dekalogu w Nowym Testamencie (por. KKK, nr 2052 – 2082).

8.Moralny sens Kazania na Górze. Treść i interpretacja moralna Kazania na Górze.

9.Idea nawrócenia w Starym i Nowym Testamencie .

10.Teologia moralna a inne nauki: biblistyka, teologia dogmatyczna, prawo, nauki o człowieku.

11. Zarys historii teologii moralnej: a/ Ojcowie apostolscy i patrystyka; b/ Średniowiecze (szczególnie św. Tomasz); c/ wieki XVI – XVIII: Institutiones morales, Systemy moralne, kazuistyka, reakacja na Oświecenie; d/ Reformy w XIX i pierwszej połowie XX w.

12. Odnowa teologii moralnej na Soborze Watykańskim II. Dokumenty soborowe. Postulaty odnowy i cechy teologii moralnej (por. KKK, nr 1697).

13.Rozwój teologii moralnej posoborowej. Szkoła Auera i Stoecklego. Polskie dyskusje Niebezpieczeństwo biblicyzmu i racjonalizmu.

14.Zarys antropologii teologicznomoralnej. Osoba i jej cechy. Podstawowe lęki człowieka i ich przezwyciężanie. Rozumienie wolności (por. KKK, nr 1699 – 1748).

15. Wewnętrzna struktura czynu ludzkiego. Źródła moralności czynów (por. KKK, nr 1749- 1761; VS, nr 71 - 83). Przedmiot czynu, okoliczności i cel. Wpływ celu i okoliczności na jakość moralną czynu.

16. Warunki powstania dobrego czynu i przyczyny powstania złego. Współczesne dyskusje na temat moralności czynów: teleologizm, proporcjonalizm i konsekwencjalizm (por. VS, nr 79) Czyn o podwójnym skutku.

17. Moralne prawo natury. Związek i różnice między prawem i moralnością. Pismo św. o naturalnym porządku moralnym (por. VS, nr 35- 53).

18.Istota prawa moralnego. Definicje. Prawo odwieczne u Augustyna i Tomasza. Plan stworzenia, dzieje świata a Opatrzność.

19. Płaszczyzny powstawania prawa natury: biologia, psychika, rozumność. Podstawowe skłonności natury a powinność człowieka

20. Treść prawa natury: zasady ogólne i szczegółowe w Dekalogu, skłonnościach natury ludzkiej i prawach człowieka. Treść i podział praw człowieka.

21. Cechy prawa naturalnego: rola cielesności, niezmienność i powszechność. Nowość prawa ewangelicznego a łaska i usprawiedliwienie (por. KKK, nr 1969 –2051).

22. Współczesny kontekst kulturowy nauki o sumieniu. Współczesne kierunki filozoficzne, społeczne i psychologiczne a prawda sumienia.

23. Rozwój historyczny nauki o sumieniu: od Greków poprzez Ojców Kościoła, Średniowiecze, oświecenie aż po Sobór Watykański II i Veritatis splendor (nr 54 - 64).

24.Teologiczmnomoralna teoria grzechu.

Metody oceny:

kolokwia pisemne i egzaminy ustne

Spis zalecanych lektur

(recommended reading) Jan Paweł II, Reconciliatio et paenitentia, Rzym 1984; Jan Paweł II, Veritatis splendor, Rzym 1993; Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994, cz. III; E.C. Merino, R. G. dr Haro, Teologia moralna fundamentalna, Kraków 2004; Ks. B. Jurczyk, Red., Veritatis splendor. Przesłanie moralne Kościoła. Materiały z sympozjum. KUL 1993, Lublin 1994; Ks. E. Janiak, Red., W prawdzie ku wolności. W kręgu encykliki Veritatis splendor, Wrocław 1994; K. Demmer, Wprowadzenie do teologii moralnej, Kraków 1996; Th. Pinckaers OP, Źródła moralności chrześcijańskiej. Jej metoda, treść, historia, Poznań 1994; J. Nagórny, A. Derdziuk, Tożsamość i metodyka nauczania teologii moralnej, Lublin 1997; S. Olejnik, Dar. Wezwanie. Odpowiedź. Teologia moralna, t. 1-3, Warszawa 1988; Tenże, Teologia moralna fundamentalna, Włocławek 1998; G.W. Hunold i in., Hrsg., Theologische Ethik. Ein Werkbuch, Tuebingen 2000; I. Mroczkowski, Zło i grzech. Studium filozoficzno-teologiczne, Lublin 2002;, Z. Chlewiński, Dojrzałość: osobowość, sumienie, religijność, Poznań 2001; A. Szostek MIC, Natura – rozum - wolność. Filozoficzna analiza koncepcji twórczego rozumu we współczesnej teologii moralnej, Rzym 1990; T. Ślipko SJ, Zarys etyki ogólnej, Kraków 2002; L. P. Pervin, Psychologia osobowości, Gdańsk 2002; J. Strelau, Red., Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 2, Psychologia ogólna, Gdańsk 2000