Theory and practice of the confession - the sacrament of penance

1. Ogólne zasady teologii moralnej

2. Metody formacji spowiedników (kauzuistyka)

3. Akt ludzki

• rozumność i wolność aktu ludzkiego

• przeszkody aktu ludzkiego: przemoc, niewiedza, nieuporządkowane emocje, lęk/bojaźń

4. Zasady moralne wypływające z moralności aktu (przedmiot, intencja, okoliczności)

5. Zasady dotyczące sumienia

• sumienie przeduczynkowe i pouczynkowe

• sumienie prawdziwe i błędne

• sumienie pewne, wątpiące i zmieszane

• sumienie skrupulanckie, delikatne, ostrożne, szerokie, faryzejskie

6. Zasady moralne dotyczące grzechu

• warunki zaistnienia grzechu

• rozróżnienie grzechów

• ciężkość grzechów

• okazja do grzechu

• grzechy wewnętrzne

7. Zasady moralne dotyczące współpracy w złu

• pojęcie, podział i zasada współpracy w złu

8. Zasady moralne dotyczące prawa

• odwieczne prawo Boże

• prawo naturalne

• prawo pozytywne Starego i Nowego Testamentu

• prawo ludzkie kanoniczne

• prawo cywilne

• niewiedza, niemoc, dyspensa, epikeia

9. Sakrament pokuty – zagadnienia dogmatyczno-moralne

• natura / nazwy sakramentu

• ustanowienie sakramentu

• materia dalsza: grzechy

• materia bliższa: żal, wyznanie grzechów i zadośćuczynienie

• forma sakramentalna, obrzęd rozgrzeszenia w językach polskim

i łacińskim

• efekty sakramentu pokuty

10. Sakrament pokuty – aspekty duszpasterskie

• patroni spowiedników

• siedem elementów sakramentu:

o integralność

o upomnienie lub przemilczenie

o żal i poprawa

o obowiązki do nałożenia

o środki lecznicze i rady

o pokuta

o absolucja

11. Sakrament pokuty w prawie Kościoła katolickiego

• prawo do spowiadania

• rozgrzeszanie z cenzur i grzechów zastrzeżonych

• sposób postępowania w przypadku cenzur od strony tego, kto ma władzę ich rozwiązywania

• sposób postępowania w przypadku cenzur od strony tego, kto nie ma zwyczajnej lub delegowanej władzy w tej materii

12. Posłannictwo i obowiązki spowiednika w nauczaniu św. Jana Pawła II

13. Adhortacja św. Jana Pawła II Reconciliatio et poenitentia – główne tezy dokumentu

14. Tajemnica i sekret spowiedzi. Perspektywa ekumeniczno-kanoniczna

15. Kiedy i w jaki sposób odwoływać się do Penitencjarii Apostolskiej?

16. Władza rozgrzeszania

• upoważnienie do spowiadania

• rozgrzeszenie w niebezpieczeństwie śmierci

• rozgrzeszenie w przypadku naglącym

• rozgrzeszenie z kar kościelnych

• rozgrzeszenie wspólnika w grzechu przeciw szóstemu przykazaniu

17. Solicytacja

• warunki zaistnienia solicytacji

• wskazania dla spowiednika

• ciężkość grzechu i sankcje

• fałszywe oskarżenie spowiednika

18. Tajemnica spowiedzi

• obowiązek zachowania tajemnicy spowiedzi

• podmiot tajemnicy spowiedzi

• przedmiot tajemnicy spowiedzi

• naruszenie tajemnicy spowiedzi

• sankcje moralne i kanoniczne

• korzystanie z wiadomości przez spowiednika

• korzystanie z wiadomości przez penitenta

19. Moralne aspekty masturbacji (artykuł z Homo Dei 4/2007)

20. Żal nad żalem za grzechy (artykuł o. P.J. Śliwińskiego OFMCap)

21. Tajemnica spowiedzi w sytuacji wykorzystania seksualnego (artykuł H. Zollnera SJ)

22. PRO MEMORIA dotyczące relacji duszpasterskich Kościoła łacińskiego z katolikami Kościołów wschodnich

23. Sakrament pokuty dla młodzieży drogą dojrzewania (artykuł)

24. Wspólne zamieszkanie przed ślubem a sakrament pokuty (artykuł ks. A. Bartoszka)

25. Antykoncepcja w małżeństwa katolików: fakty, dylematy, ocena moralna (artykuł ks. W. Kućki)

26. Grzechy w perspektywie Dekalogu

• I przykazanie

• II przykazanie

• III przykazanie

• IV przykazanie

• V przykazanie

• VI przykazanie

• VII przykazanie

• VIII przykazanie

• IX przykazanie

• X przykazanie

27. Grzechy główne

28. Grzechy wołające o pomstę do nieba

29. Grzechy cudze

30. Trudne spotkania w konfesjonale (książka L. Cicconego):

• kazus 1

• kazus 6

• kazus 7

• kazus 9

• kazus 12

• kazus 16

• kazus 19

• kazus 20

• kazus 21

• kazus 24

• kazus 26

• kazus 27

• kazus 29

Ciccone L., Trudne spotkania w konfesjonale, Kraków 2019.

Kraj T., Jak funkcjonuje moralność? Wybory moralne a wartości chrześcijańskie, w: Teologia i Moralność 2 (26), vol. 14 (2019), s. 139-161.

Kućko W., Co zrobić z grzechami, gdy nie ma spowiedzi?, „Miesięcznik Pasterski Płocki” 105 (2020) 4, s. 402-411.

Kućko W., Dylematy sakramentu pokuty i pojednania w kontekście nadużyć seksualnych wobec nieletnich w świetle nauczania papieża Franciszka, „Teologia i Moralność” 15 (2020) 1(27), s. 65-88.

Kućko W., Wykorzystanie seksualne oraz nadużycie władzy wobec bezbronnych dorosłych – wyzwania sakramentu pokuty i pojednania w świetle nauczania papieża Franciszka, w: Marcin Cholewa, Piotr Studnicki (red.), Wykorzystywanie seksualne osób dorosłych bezbronnych. Ujęcie interdyscyplinarne (=Ochrona małoletnich i bezbronnych, 4), Wydawnictwo «scriptum», Kraków 2022, s. 59-95.

Płatek J.S., Sprawowanie sakramentu pokuty i pojednania, Częstochowa 2001.

Sztuka spowiadania. Podręcznik dla księży, J. Augustyn, S. Cyran (red.), Kraków 2005,

Witek S., Duszpasterstwo w konfesjonale, Poznań 1988.

ZASADY SKŁADANIA EGZAMINU:

1. Każdy student ma możliwość przygotowania się do odpowiedzi

w czasie składania egzaminu kolejnego studenta. Może mieć wówczas do dyspozycji: czystą kartkę, długopis, Pismo święte Starego i Nowego Testamentu (Biblia Tysiąclecia) oraz Katechizm Kościoła Katolickiego.

2. Egzamin składa się z trzech części:

a) Pytania z całości materiału – por. zagadnienia do egzaminu.

b) Pytanie dotyczące lektur z ćwiczeń z Teologii moralnej.

c) Losowanie kartki, na której opisany jest casus moralny do rozstrzygnięcia przez studenta.

3. Czas składania egzaminu: 15 min.