Anthropology of spirituality

Do zasadniczych zagadnień w teologii duchowości należy odpowiedź na pytanie: Kim jest człowiek? Każda antropologia, będąc nauką o człowieku, próbuje zrozumieć i opisać jego złożoną rzeczywistość zgodnie z właściwymi poszczególnym dziedzinom wiedzy założeniami natury metodologicznej. Antropologia duchowości jest częścią teologii duchowości i naucza, kim jest człowiek włączony w Chrystusa, który dzięki uświęcającemu działaniu Ducha Świętego ma udział w życiu Bożym.

Podejmując zagadnienie dążenia człowieka do doskonałości stajemy wobec pytania o naturę Boga, z którym człowiek chce się jednoczyć oraz o naturę samego człowieka. Do zasadniczych zatem zagadnień w teologii duchowości należy odpowiedź na pytanie: Kim jest człowiek? Każda antropologia, będąc nauką o człowieku, próbuje zrozumieć i opisać jego złożoną rzeczywistość zgodnie z właściwymi poszczególnym dziedzinom wiedzy założeniami natury metodologicznej. Antropologia duchowości jest częścią teologii duchowości i naucza, kim jest człowiek włączony w Chrystusa, który dzięki uświęcającemu działaniu Ducha Świętego ma udział w życiu Bożym. Metodologiczna struktura antropologii duchowości jest zbudowana na dialogicznej formule wzajemnych odniesień dwóch wolnych podmiotów – Boga i człowieka. Antropologia duchowości obejmuje między innymi: podstawy antropologiczne życia duchowego; antropologiczne podstawy teologii duchowości; antropologiczne podstawy poszczególnych (wybranych) nurtów duchowości.

Przedmiot obejmuje następujące zagadnienia:

1. Określenie pojęcia: „antropologia duchowości”

2. Duchowość chrześcijańska a filozoficzne poszukiwanie prawdy o człowieku

3. Odpowiedź na pytanie „Kim jest człowiek?” jako istotne zagadnienie dla teologii duchowości

4. Natura człowieka. Człowiek jako osoba i podmiot. Relacja „ja” i „ty” jako wyznacznik charakteru osobowego i podmiotowego człowieka

5. Biblijne podstawy duchowości ontycznej

6. Duchowość aktu kreacjonistycznego.

7. Powołanie człowieka do istnienia jako fundament życia duchowego

8. Człowiek jako „obraz i podobieństwo Boga”

9. Chrześcijańska egzystencja jako istnienie w Chrystusie i sequela Christi

10. Duchowość człowieka w obliczu jego eschatycznego przeznaczenia

11. „Błąd antropologiczny” (Jan Paweł II) i jego konsekwencje w teologii duchowości

12. Antropologia duchowości w ujęciu Jana Pawła II

13. Duchowy wymiar człowieka w ujęciu J. Ratzingera/Benedykta XVI

14. Elementy antropologii duchowości chrześcijańskiego Wschodu

Jan Paweł II, Wierzę w Boga Ojca Stworzyciela, Watykan 1987.

Jan Paweł II, Mężczyzną i niewiastą stworzył ich, Lublin 1987.

Darowski R., Filozofia człowieka, WAM, Kraków 2002.

Delsol, Ch., Czym jest człowiek? Kurs antropologii dla niewtajemniczonych, tłum. M. Kowalska, Znak, Kraków 2011.

Frankl V. E., Pluralizm nauk a jedność człowieka, w: tenże, Homo patiens, Pax, Warszawa 1998, s. 147-160.

Gesché A., Człowiek, tłum. A. Kuryś, W drodze, Poznań 2005

Góźdź K., Teologia człowieka, Lublin 2006.

Guardini R., Osoba i świat, Kraków 1969.

Heschel A. J., Kim jest człowiek?, tłum. K. Wojtkowska, Łódź-Warszawa 2014.

Kapica W., Kimsza R., Antropologiczne podstawy duchowości św. Jana od Krzyża, „Rocznik Teologii Katolickiej” 2(2014), s. 49-74.

Ladaria L., Wprowadzenie do antropologii teologicznej, tłum. A. Baron, Kraków 1997.

Langemeyer G., Antropologia teologiczna, tłum. J. Fenrychowa, Kraków 2000.

Scola A., Osoba ludzka. Antropologia teologiczna, tłum. L. Balter, Poznań 2005.

Spidlik T., Duchowość chrześcijańskiego Wschodu. Przewodnik systematyczny, tłum. L. Rodziewicz, Bratni Zew, Kraków 2005. [Rozdział IV: Antropologia chrześcijańska]

Stein E., Czym jest człowiek? Antropologia teologiczna, tłum. G. Sowiński, Kraków 2012.

Warzeszak J., Człowiek w obliczu Boga i pośród stworzenia, Warszawa 2005.

Wencel K., Traktat o człowieku [w:] Dogmatyka. Tom 5, Warszawa 2007, s. 17-212.

Targoński Z., Przesłanki antropologiczne duchowości, w: Teologia duchowości katolickiej, pr. zb. pod red. W. Słomki, M. Chmielewskiego, J. Misiurka, A. Nowaka, Lublin 1993.

Tatar M., Świętość ontyczna i struktura ontologiczna jako antropologiczne podstawy duchowości chrześcijańskiej, „Warszawskie Studia Teologiczne” 1(2013), s. 177-194.

***

Biesaga T., Mistyka i metafizyka w antropologii Karola Wojtyły, w: Wokół antropologii Karola Wojtyły, Zadania współczesnej metafizyki t. 18, red. A. Maryniarczyk, P. Sulenta, T. Duma, PTTA, Lublin 2016, s. 59-72.

Grygiel S., Błąd antropologiczny to igranie z ogniem miłości, „Roczniki Teologiczne” 3(2022), s. 49-58.

Jaroszyński P., Kultura chrześcijańska szansą uniknięcia błędu antropologicznego, w: Błąd antropologiczny Zadania współczesnej metafizyki, t.5, Lublin 2003, s. 395-407.

Kupczak J., O znaczeniu antropologii teologicznej w myśli Jana Pawła II, W: O antropologii Jana Pawła II, red. M. Grabowski, Wydaw. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2004, s. 69-97.

Pieja W., Aktualność nauczania Jana Pawła II na temat błędu antropologicznego, „Polonia Sacra” 2(2020), s. 133-146.

Zboralska M., Pełnia człowieczeństwa według Karola Wojtyły – Jana Pawła II, w: Jan Paweł II. Posługa myślenia, t. 2, red. ks. B. Kastelik, A. Krupka, ks. R. Woźniak, Kraków 2015, s. 27–41.

Zboralska M., „Wybrać większą wolność”. Nowy humanizm Jana Pawła II [w:] Horyzonty wolności, red. Zofia Zarębianka, Kraków 2019, s. 127–138 (Dni Jana Pawła II).

Zboralska M., Przekraczanie siebie jako podstawa antropologii teologicznej Karola Wojtyły - Jana Pawła II, Kraków 2012.

***

Grzywocz Ł., Główne rysy antropologii J. Ratzingera/Benedykta XVI, „Studia Nauk Teologicznych” 15(2020), s. 193-211.

Proniewski A., Benedykta XVI perspektywa dialogu miłości Stwórcy ze stworzeniem, „Studia Teologii Dogmatycznej” t. 7, 2021, s. 145-164.

Składanowski M., Ciało, dusza, duch. Myśl Josepha Ratzingera na tle współczesnej antropologii, Warszawa 2013.

Szymik J., Właściwa choroba człowieka. J. Ratzinger/Benedykt XVI o źródłach, skutkach i przeciwieństwie pychy, „Roczniki Teologiczne” 2(2014), s. 31-50.