Psychologia sądowa WF-PS-N-NPS
Wykład (WYK) Semestr letni 2020/21

Ackerman M .J. Podstawy psychologii sądowej. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2005.

Gierowski J. K., Szymusik A. (red.) Postępowanie karne i cywilne wobec osób zaburzonych psychicznie. Collegium Medicum UJ, Kraków, 1996.

Gierowski J. K., Jaśkiewicz-Obydzyńska T., Najda M. Psychologia w postępowaniu karnym. Cz. II. Lexis, Warszawa, 2008r.

Gierowski J. K., Paprzycki K. K. Niepoczytalność i psychiatryczne środki zabezpieczające. Zagadnienia prawno-materialne, procesowe, psychiatryczne i psychologiczne. Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa, 2013.

Majchrzyk Z. Nieletni, młodociani i dorośli sprawcy zabójstw. IPiN, Warszawa, 2001.

Majchrzyk Z. Zabójczynie i zabójcy. Wydawnictwo UKSW, Warszawa, 2008.

Majchrzyk Z. Psychologia sądowa. Aktualne problemy opiniowania dorosłych. Wydawnictwo UKSW, Warszawa, 2012.

Majchrzyk Z. Nieletni i świadek w sądzie. Wydawnictwo UKSW, Warszawa, 2014.

Stanik J. M. Psychologia sądowa. PWN, Warszawa, 2013.

Wiedza:

(2): Student nie wie czym zajmuje się psychologia sądowa, nie zna głównych zasad opiniowania. Nie zna podstawowych unormowań prawnych, które mają zastosowanie w opiniowaniu dla potrzeb organu procesowego.

(3): Student posiada ogólną wiedzę z psychologii sądowej ale nie potrafi ukazać jej specyfiki w poszczególnych rodzajach spraw sądowych. Zna niektóre zasady opiniowania i niektóre unormowania prawne.

(4): Student ma poprawną wiedzę z psychologii sądowej, z uwzględnieniem orzecznictwa w różnych rodzajach spraw sądowych. Zna główne zasady opiniowania, potrafi określić rolę biegłego. Zna podstawy unormowań prawnych. Wskazuje na proces motywacyjny w genezie zachowania zabronionego.

(5): Student doskonale opanował wiedzę z zakresu psychologii sądowej, z uwzględnieniem różnych rodzajów spraw sądowych. Bardzo dobrze zna zasady opiniowania i zadania biegłego. Szczegółowo zna unormowania prawne. Objaśnia proces motywacyjny w genezie zachowana zabronionego.

Umiejętności:

(2): Student nie potrafi samodzielnie odnaleźć zastosowania unormowań prawnych. Nie rozpoznaje zakresu materiału sądowo-psychologicznego. Nie rozumie zasad opiniowania. Nie zna zasad etyki zawodowej, swoich praw i obowiązków.

(3): Student nie w każdym rodzaju spraw sądowych rozumie związki pomiędzy unormowaniami prawnymi a wymogami opinii psychologicznej. Identyfikuje zakres materiału sądowo-psychologicznego ale nie umie krytycznie ocenić jego wartości. Nie zawsze trafnie planuje przeprowadzenie badań. Ma trudności w klasyfikacji wiedzy psychologicznej i orzeczniczej. Zna prawa i obowiązki biegłego psychologa ale nie potrafi powiązać ich z zasadami współpracy z sądem. Nie zawsze posługuje się zasadami etyki zawodowej.

(4): Student poprawnie interpretuje związki pomiędzy unormowaniami prawnymi a wymogami opinii i obowiązkami biegłego psychologa w różnych rodzajach spraw sądowych. Prawidłowo identyfikuje zakres materiału sądowo-psychologicznego i krytycznie ocenia jego wartość. Potrafi zaplanować badania. Potrafi uzasadnić wybór kryteriów orzeczniczych. Stosuje się do zasad współpracy z sądem. Posługuje się zasadami etyki zawodowej.

(5): Student doskonale rozpoznaje związki pomiędzy unormowaniami prawnymi a wymogami opinii i obowiązkami biegłego psychologa w różnych rodzajach spraw sądowych. Prawidłowo identyfikuje zakres materiału sądowo-psychologicznego i krytycznie ocenia jego wartość. Stara się wyjaśniać braki i sprzeczności w materiale badawczym. Porządkuje i klasyfikuje wiedzę psychologiczną i sądową i na tej podstawie planuje przeprowadzenie badań i sporządzenie ekspertyzy sądowej. Zna zasady wnioskowania orzeczniczego. Stosuje się do zasad współpracy z sądem. Zawsze uwzględnia w swojej pracy zasady etyki zawodowej. Szanuje prawa osób badanych.

Kompetencje :

(2): Student nie ma świadomości ograniczeń w procesie diagnostycznym i orzeczniczym. Wnioski formułuje nierozważnie i nieodpowiedzialnie. Nie docenia potrzeby dyskusji merytorycznej. Opiera swoje rozważania na cząstkowym materiale.

(3): Student widzi ograniczenia w pracy diagnostycznej i orzeczniczej ale nie stara się im przeciwdziałać. Nie potrafi ocenić trudności zadania. Wnioski formułuje pośpiesznie i nie liczy się z konsekwencjami procesowymi. Nie zawsze jest gotowy do pracy w zespole. Oceny innych biegłych pozostawia bez komentarza. Nie dostrzega braków w swojej wiedzy.

(4): Student dostrzega ograniczenia w pracy diagnostycznej oraz orzeczniczej i uwzględnia je podczas formułowania swoich ocen. Potrafi różnicować skalę problemów ale nie zawsze realnie ocenia swoje możliwości. Ma świadomość wpływu wniosków ekspertyzy na wyniki postępowania procesowego. Stara się zachować postawę obiektywizmu w ocenie materiału sądowego. Jest zorientowany na pracę w swoim zespole ekspertów ale nie zawsze polemizuje z wnioskami z innych biegłych. Dostrzega potrzebę uzupełniania swojej wiedzy.

(5): Student zawsze podchodzi do materiału badawczego z ostrożnością i odpowiedzialnością. Angażuje się w konstruktywną dyskusję dotyczącą diagnozy oraz ocen sądowych. Stara się wytłumaczyć wszystkie niejasności i sprzeczności w materiale badawczym. Potrafi różnicować skalę problemów i realnie ocenia swoje możliwości. Ma pełną świadomość wpływu wniosków ekspertyzy na wyniki postępowania procesowego. Dąży do zachowania obiektywizm w swoich ocenach. Jest otwarty na współpracę w zespole biegłych i rzeczową polemikę z innymi biegłymi. Stale dąży do pogłębiania swojej wiedzy.

1. Psychologia sądowa – definicje.

2. Historia psychologii sądowej.

3. Teoretyczne podstawy wyjaśniania zachowań przestępczych.

4. Biegły psycholog w postępowaniu sądowym – przepisy prawne regulujące prace psychologów sądowych (sprawy karne, cywilne, rodzinne, opiekuńcze).

5. Opinia psychologiczna jako dowód w różnych kategoriach spraw (zadania, zakres, przedmiot ekspertyzy, forma i treść opinii, opinia samodzielna, opinia kompleksowa).

6. Problematyka szczegółowa: ocena osobowości sprawcy, analiza motywacji działania, sytuacyjne uwarunkowania przestępstwa, czyny dokonywane w grupie, zagadnienie patologicznej motywacji działania, problematyka ograniczonej zdolności do samokontroli.

7. Diagnoza procesów intelektualnych.

8. Przestępczość przeciwko zdrowiu i życiu – aspekt psychologiczny.

9. Opinia psychologiczna w sprawach karnych osób dorosłych.

10. Prawne ujęcie odpowiedzialności karnej nieletnich.

11. Opinia biegłego psychologa w sprawach karnych nieletnich.

12. Ocena dojrzałości emocjonalnej i społecznej.

13. Ocena stopnia rozwoju psychicznego warunkującego odpowiedzialności z art. 10 kk.

14. Etapy pracy biegłego i wymogi formalne opinii.

15. Zagadnienia etyczne w pracy biegłego psychologa.

Efekt wiedzy:

Metoda dydaktyczna – e-learning MS Teams, wykład problemowy, prezentacje multimedialne, studium przypadków, dyskusja.

Weryfikacja – egzamin pisemny.

Efekt umiejętności:

Metoda dydaktyczna – e-learning MS Teams, krótkie prezentacje przygotowane przez studentów, studium przypadków, metoda sytuacyjna, dyskusja okrągłego stołu.

Weryfikacja – dyskusja, egzamin pisemny.

Efekt kompetencji:

Metoda dydaktyczna – e-learning MS Teams, studium przypadku, metoda sytuacyjna, dyskusja okrągłego stołu, metoda symulacyjna.

Weryfikacja – dyskusja, konsultacje.