Biomonitoring WF-OB-BMON
Ćwiczenia (CW) Semestr letni 2020/21

Zimny H. Ekologiczna ocena stanu środowiska: bioindykacja i biomonitoring. ARW Grzegorczyk, Warszawa, 2006.

Dynowska M., Ciecierska H., (red.) Biologiczne metody oceny stanu środowiska, Tom I, Ekosystemy lądowe Podręcznik metodyczny, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 2013.

Ciecierska H., Dynowska M. (red.) Biologiczne metody oceny stanu środowiska, Tom II, Ekosystemy wodne Podręcznik metodyczny, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 2013.

Chudzicka E., Skibińska E. Monitoring and role of terrestrial invertebrates in bioindicatory evaluation of environment condition and changes. Memorabilia Zool. 51: 3-12. 1998.

Paoletti M.G. Invertebrate biodiversity as bioindicators of sustainable landscapes: practical use of invertebrates to assess sustainable land use. Elsevier, 446 str. 1999.

Jankowski W. Zastosowanie bioindykacji w praktyce monitoringu środowiska na przykładzie północno - wschodniej Polski, Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, 1994.

Fałtynowicz W. Wykorzystanie porostów do oceny zanieczyszczeń powietrza. Centrum Edukacji Ekologicznej Wsi, Krosno,1997.

WIEDZA

EK - student posiada umiejętność pozyskiwania danych o środowisku naturalnym i przekształconym w oparciu o samodzielnie zaplanowane i przeprowadzone badania laboratoryjne i terenowe.

EK - analizuje relacje między organizmami żywymi a środowiskiem nieożywionym

EK - dobiera odpowiednich bioindykatorów i uzasadnia ich zastosowania do oceny stanu środowiska w konkretnej sytuacji

Ocena końcowa na podstawie:

- oceny 20-30 minutowej prezentacji na podstawie opracowanego przez studenta materiału (50% oceny końcowej)

- oceny raportów z prowadzonych eksperymentów (25%)

- oceny z aktywności podczas zorganizowanych dyskusji na wcześniej zadane przez prowadzącego tematy (25%)

Dopuszczalne są 2 nieusprawiedliwione nieobecności. Większa liczba nieobecności skutkuje obniżeniem oceny końcowej o 1/2 stopnia.

Gleba jako żywy system zawierający zespoły organizmów, zróżnicowane zarówno pod względem taksonomicznym, jak i funkcjonalnym. Rola zwierząt glebowych w przebiegu procesów glebotwórczych, w procesach przekształceń materii organicznej (mineralizacja i humifikacja) w utrzymaniu żyzności gleby, oraz w zachowaniu równowagi ekologicznej w glebie (2h).

Podział organizmów glebowych w zależności od wielkości (mikro-, mezo-, makro- i megafauna) oraz warstwy gleby, w której występują (epigeiczne, hemiedaficzne i euedaficzne). Drylosfera – sfera działania dżdżownic – gatunki inżynierskie (2h).

Czynniki fizyczne i chemiczne środowiska glebowego wpływające na rozwój, występowanie i dynamikę populacji nicieni, skoczogonków, wazonkowców, dżdżownic, pajęczaków, chrząszczy, ślimaków. Przystosowania fauny do warunków glebowych. Degradacja gleb, wpływ chemizacji i intensyfikacji rolnictwa na środowisko glebowe. Wykorzystanie zwierząt glebowych w badaniach monitoringowych jako indykatorów stanu środowiska glebowego (2h).

Monitoring fauny glebowej w różnych siedliskach (zaburzonych i naturalnych). Metody pobierania prób w terenie (częstotliwość pobierania próbek, liczba oraz przechowywanie próbek).

Ilościowe i jakościowe metody oceny liczebności organizmów glebowych (m.in. nicieni, wazonkowców, skoczogonków, roztoczy, dżdżownic, ślimaków i in.) (2h)

Metody pozyskiwania zwierząt z gleby, konserwacji prób, przygotowania preparatów mikroskopowych. Techniki mikroskopowania, tworzenia dokumentacji fotograficznej (4h).

Analiza liczebności (zagęszczenia) różnych grup fauny glebowej w eksperymentach laboratoryjnych (4h)

Analiza taksonomiczna fauny glebowej w zebranym materiale – skład gatunkowy, grupy ekologiczne oraz wskaźniki zespołów (4h).

Analiza statystyczna wyników (program SPSS) podsumowanie i interpretacja wyników badań - multimedialne prezentacje (2h).

Metody bioindykacyjne w monitoringu jakości wód - eksperymenty laboratoryjne (4h).

Wykorzystanie porostów do oceny stopnia zanieczyszczenia powietrza (2h)

Dyskusja nad wykorzystaniem żywych organizmów w bioindykacji – możliwości i ograniczenia (2h)

eksperymenty laboratoryjne,

obserwacje mikroskopowe

metody analityczne