Psychologia wychowawcza WF-PS-N-PWY
Ćwiczenia (CW) Semestr zimowy 2021/22

Anastasi, A., Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne (rozdz. 4 i 5). Warszawa: PTP.

Dembo M., H. (1997). Stosowana psychologia wychowawcza. Warszawa: WSiP.

Frydrychowicz, A. (1996). Rysunek rodziny. Projekcyjna metoda badania stosunków rodzinnych. Warszawa: CMPP-P.

Grochowska, A. (1993). Wybrane metody badania postaw rodzicielskich. W: S. Siek (red.), Wybrane metody badania osobowości. Warszawa: Wydawnictwa ATK.

Jaworowska, A., Matczak, A. (1998). Test Niedokończonych Zdań Rottera (RISB). Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Lewandowska-Walter, A., Błażek, M. Test Relacji Rodzinnych TRR. Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych.

Margasiński, A. (2009). Skale Oceny Rodziny SOR. Polska adaptacja FACES IV – Flexibility and Cohesion Evaluation Scales Davida H. Olsona. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Plopa, M. (2008). Kwestionariusz Postaw Rodziców (KPR-Roc). Podręcznik. Warszawa: Vizja Press&IT.

Plopa, M. (2008). Skala Postaw Rodzicielskich (SPR). Podręcznik. Warszawa: Vizja Press&IT.

Plopa, M. (2008). Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Przetacznik-Gierowska, M., Włodarski, Z. (2002). Psychologia wychowawcza. T.2. (rozdziały 26, 29, 30). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Rohner, R. P., Khaleque, A. (2010). Testing central postulates of parental acceptance - rejection theory (PARTheory): A meta-analysis of cross-cultural studies. Journal of Family Theory and Review, 3, 73-87.

Stemplewska-Żakowicz, K. (red.), (1998). Nowe spojrzenie na Test Zdań Niedokończonych J. Rottera. Interpretacja jakościowa. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Strelau, J. (2007). Psychologia. T. 1. (rozdz. 12). Gdańsk: GWP.

Wiedza:

student charakteryzuje techniki diagnostyczne używane przy badaniu środowiska wychowawczego

Umiejętności:

1) student wykorzystuje wiedzę o mechanizmach wpływu wychowawczego do wyjaśniania konkretnych zachowań dzieci i młodzieży

2) stosuje narzędzia psychologiczne do diagnozy środowiska wychowawczego i interpretuje wyniki badań

3) planuje oddziaływania wychowawcze

4) ma podstawowe umiejętności w zakresie niesienia pomocy psychologicznej

Kompetencje (postawy):

1) student ma świadomość możliwości i potrzeby ingerencji wychowawczej

2) szanuje podmiotowość dzieci i wychowawców

3) pojmuje ideę harmonii między rozwojem jednostki i jej socjalizacją jako dwoma głównymi celami wychowania

WARUNKI ZALICZENIA ĆWICZEŃ

- obecność na zajęciach (możliwe trzy usprawiedliwione nieobecności),

- przygotowanie i aktywne uczestnictwo w zajęciach

- terminowe oddanie pracy pisemnej i jej pozytywna ocena,

- pozytywna ocena z kolokwium zaliczeniowego

Na ocenę końcową z ćwiczeń składa się:

- ocena z kolokwium – 2/3 oceny końcowej (max. 4,0)

- aktywność podczas zajęć i przygotowanie do nich (aktywny udział w dyskusjach, burzach mózgu, zadaniach, projektach badawczych, itp.) – 1/3 oceny końcowej (max. + 1,0)

- warunkiem pozytywnej oceny z zajęć jest też zaliczenie pracy pisemnej (oceniana prawidłowość przeprowadzenia badania dziecka, obliczenia i interpretacji wyników oraz sformułowanych zaleceń wychowawczych) oddanej w wyznaczonym terminie.

METODY OCENIANIA

Efekty kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji będą weryfikowane poprzez ocenę przygotowania do zajęć, pracy podczas nich i postępów, oraz zaangażowania w badania (ocenianie ciągłe), pracy pisemnej (oceniana będzie prawidłowość przeprowadzenia diagnozy środowiska wychowawczego i funkcjonowania dziecka oraz sformułowania na jej podstawie zaleceń wychowawczych) oraz kolokwium.

KRYTERIA OCENIANIA

Wiedza:

na ocenę 5 (bdb): student bardzo dobrze opanował wiedzę na temat sposobów diagnozy środowiska wychowawczego; bardzo dobrze zna testy i kwestionariusze używane przy badaniu środowiska wychowawczego oraz ich teoretyczne podstawy

na ocenę 4 (db): student dobrze opanował wiedzę na temat sposobów diagnozy środowiska wychowawczego; dobrze zna testy i kwestionariusze używane przy badaniu środowiska wychowawczego oraz ich teoretyczne podstawy

na ocenę 3 (dst): student w wystarczającym stopniu opanował wiedzę na temat sposobów diagnozy środowiska wychowawczego; zna najważniejsze testy i kwestionariusze używane przy badaniu środowiska wychowawczego oraz ich teoretyczne podstawy

na ocenę 2 (ndst.) – student nie ma wystarczającej wiedzy na temat technik diagnostycznych używanych przy badaniu środowiska wychowawczego i/lub nie zna ich teoretycznych podstaw

Umiejętności:

na ocenę 5 (bdb): student umie wykorzystać poznane narzędzia badawcze w praktyce; potrafi dokonać syntezy danych uzyskanych przy użyciu różnych narzędzi badawczych; sprawnie interpretuje uzyskane przy ich użyciu wyniki i potrafi je odnieść zarówno do wiedzy pozatestowej o badanym podmiocie i jego środowisku wychowawczym, jak i do danych dostępnych w literaturze przedmiotu; na podstawie uzyskanych wyników potrafi wyciągnąć wnioski na temat zależności pomiędzy rozwojem i funkcjonowaniem wychowanka a właściwościami jego środowiska oraz wskazać rodzaje i przyczyny potencjalnych trudności; potrafi określić i zaplanować różne sposoby pomocy psychologicznej dla wychowanka i jego środowiska wychowawczego

na ocenę 4 (db): student umie wykorzystać poznane narzędzia badawcze w praktyce; potrafi dokonać syntezy danych uzyskanych przy użyciu różnych narzędzi badawczych; poprawnie interpretuje uzyskane przy ich użyciu wyniki lecz w niewielkim stopniu odnosi je zarówno do wiedzy pozatestowej o badanym podmiocie i jego środowisku wychowawczym, jak i do danych dostępnych w literaturze przedmiotu; rozumie zależności pomiędzy rozwojem i funkcjonowaniem wychowanka a właściwościami jego środowiska lecz ma trudności z rozpatrywaniem w tym kontekście wyników przeprowadzonych badań; potrafi wskazać niektóre rodzaje i przyczyny potencjalnych trudności w funkcjonowaniu środowiska wychowawczego; potrafi określić i zaplanować przynajmniej jeden sposób pomocy psychologicznej dla wychowanka i jego najbliższego otoczenia

na ocenę 3 (dst): student umie poprawnie wykorzystać narzędzia badawcze w praktyce; potrafi dokonać syntezy danych uzyskanych przy użyciu różnych narzędzi badawczych lecz jest ona dość powierzchowna; w interpretacji uzyskanych wyników poprzestaje na opisie, nie odnosząc ich do wiedzy pozatestowej o badanym podmiocie i jego środowisku wychowawczym oraz do danych dostępnych w literaturze przedmiotu; rozumie podstawowe zależności pomiędzy rozwojem i funkcjonowaniem wychowanka a właściwościami jego środowiska lecz ma trudności z rozpatrywaniem w tym kontekście wyników przeprowadzonych badań; potrafi wskazać obszary problemowe w funkcjonowaniu środowiska wychowawczego lecz nie określa ich przyczyn i nie proponuje prawidłowych sposobów pomocy psychologicznej

na ocenę 2 (ndst.) – student nie potrafi poprawnie zastosować w praktyce omawianych w ramach zajęć testów i kwestionariuszy oraz interpretować ich wyników; popełnia błędy przy obliczaniu wyników

Kompetencje:

oceniana będzie wrażliwość studenta na kwestie etyczne związane z działalnością praktyczną (diagnoza, pomoc psychologiczna) psychologa wychowawczego oraz jego dbałość o zachowywanie standardów stosowania narzędzi badawczych (testów i kwestionariuszy) w diagnozie środowiska wychowawczego, a także jego motywacja do samodzielnego poszerzania wiedzy z zakresu psychologii wychowawczej i prowadzenia badań w tej dziedzinie

1. Wprowadzenie w tematykę ćwiczeń.

2. Sposoby diagnozowania środowiska wychowawczego.

3. Metody badań nad rolą rodziny w rozwoju dziecka.

4. Specyfika diagnozy małych dzieci.

5. Test "Rysunek Rodziny" A. Frydrychowicz jako przykład rysunkowej techniki projekcyjnej używanej w diagnozie stosunków rodzinnych w percepcji dziecka – wprowadzenie teoretyczne.

6. Test "Rysunek Rodziny" A. Frydrychowicz jako przykład rysunkowej techniki projekcyjnej używanej w diagnozie stosunków rodzinnych – analiza przykładów.

7. Teoria akceptacji-odrzucenia R. Rohnera, sposoby pomiaru akceptacji-odrzucenia rodzicielskiego.

8. Kwestionariuszowe techniki badania postaw rodzicielskich w percepcji dzieci na przykładzie Kwestionariusza KPR-Roc M. Plopy.

9. Kwestionariuszowe techniki badania postaw rodzicielskich we własnej percepcji matek i ojców na przykładzie Kwestionariusza SPR M. Plopy.

10. Kwestionariuszowe techniki badania środowiska rodzinnego na przykładzie Skal Oceny Rodziny według Olsona (SOR).

11. Badanie kompetencji rodzicielskich przy użyciu testu TKR A. Matczak i A. Jaworowskiej.

12. Nieprawidłowe oddziaływania wychowawcze jako przyczyna problemów w rozwoju i funkcjonowaniu dziecka i sposoby ich zapobiegania.

13. Diagnoza funkcjonowania szkolnego dzieci i młodzieży.

14. Podstawy konstruowania i prowadzenia programów profilaktycznych i psychokorekcyjnych dla dzieci i młodzieży – zajęcia warsztatowe.

15. Kolokwium zaliczeniowe i podsumowanie zajęć.

Metody dydaktyczne:

metoda sytuacyjna, burza mózgów, metoda ćwiczeniowa oparta na wykorzystaniu testów i kwestionariuszy psychologicznych, studia przypadków, dyskusje, pokazy i gry symulacyjne, prezentacje multimedialne, praca w małych grupach.