Wstęp do nauki o języku WH-FP-I-1-WsteNauJez
Wykład (WYK)
Semestr zimowy 2021/22
Informacje o zajęciach (wspólne dla wszystkich grup)
Liczba godzin: | 30 |
Limit miejsc: | (brak limitu) |
Zaliczenie: | Egzaminacyjny |
MS Teams: | https://teams.microsoft.com/l/channel/19%3aAAgxDoXP03-nkL_jsGaE39BqrEskbBnsHJcncOyYFos1%40thread.tacv2/Og%25C3%25B3lny?groupId=c36bae94-6422-42fe-b22d-24f34ababecc&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3 |
Literatura: |
Austin J.L., 1958, Wypowiedzi performatywne [w:] tegoż: Mówienie i poznawanie, przeł. B. Chwedeńczuk, Warszawa 1993: PWN, s. 311-334. Bachtin M.,1986, Problem gatunków mowy, [w:] tegoż, Estetyka twórczości słownej, Warszawa 1986, s. 348-402. Bogusławski A., 1976, O zasadach rejestracji jednostek języka, "Poradnik Językowy" 1976 / 8, s. 356-364. Bühler K., 1934, Teoria języka, przeł. J. Koźbiał, Uniwersitas, Kraków 2004, s. 25-34, 72-81. Danielewiczowa M., 2004, Przedmowa do wydania polskiego [w:] Szkice z językoznawstwa ogólnego, przekł. M. Danielewiczowa, Warszawa: Wyd. Dialog. Grice H. P., 1968, Logika i konwersacja, przeł. J. Wajszczuk, [w:] „Przegląd Humanistyczny” 1977, nr 6, s. 85-99. Grzegorczykowa R., 2012, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa: PWN. Jakobson R., 1960, Poetyka w świetle językoznawstwa, przeł. K. Pomorska, [w:] tegoż: W poszukiwaniu istoty języka, t. 2, PIW, Warszawa 1989, s. 23-36. Markowski A., 2012, Wykłady z leksykologii, Warszawa: PWN. Martinet A., 1960, Podwójne rozczłonkowanie języka [w:] Semiotyka dziś i wczoraj, red. L. Koj, J. Pelc, Ossolineum, Wrocław 1991. Milewski T., 2004, Językoznawstwo, Warszawa, s. 5-21, 37-90. Polański K. red., 1999, Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław: Ossolineum. de Saussure F., 1991, Kurs językoznawstwa ogólnego, przeł. K. Kasprzyk, Warszawa: PWN, cz. I (Zasady ogólne): rozdz. 1-3. Tokarski R., 2014, Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin: Wyd. UMCS. Ullmann S., 1962, Pojęcie znaczenia [w:] Semiotyka dziś i wczoraj, red. L. Koj, J. Pelc, Ossolineum, Wrocław 1991. Wierzbicka A., 1967, O języku dla wszystkich, Warszawa. |
Efekty uczenia się: |
Po cyklu wykładów student: FP1_W02 - zna podstawową terminologię, teorie i nurty metodologiczne z zakresu językoznawstwa; FP1_U04 - potrafi posługiwać się podstawowymi terminami i narzędziami badawczymi z zakresu językoznawstwa oraz samodzielnie przeprowadzić analizę zjawisk językowych; FP1_K02 - jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy językoznawczej i konfrontowania jej z najnowszymi ustaleniami oraz zasięgania opinii ekspertów, a także ciągłego podnoszenia jej poziomu. |
Metody i kryteria oceniania: |
Cykl wykładów zakończony jest egzaminem ustnym, do którego student dopuszczany jest na podstawie obecności na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności), a także aktywności, którą rozumiem jako udowodnienie ciągłości pracy własnej poprzez wypełnienie dwóch testów na platformie Moodle i/lub udział w omawianiu tekstów i wspólnym rozwiązywaniu zadań lingwistycznych w czasie zajęć. Ocena końcowa jest oceną z egzaminu ustnego. Zestawy egzaminacyjne zawierają zarówno zadania szczegółowe (wskazywanie jednostek języka oraz wyjaśnianie omawianych zjawisk lingwistycznych na konkretnych przykładach), jak i bardziej ogólne (omawianie zagadnień i przeczytanych tekstów). Ponadto: Student uzyskuje ocenę niedostateczną, jeżeli nie opanował efektów kształcenia. Student uzyskuje ocenę dostateczną, jeżeli: - po części zna podstawową terminologię z dziedziny językoznawstwa, wymienia działy tej nauki i umie uzasadnić jej interdyscyplinarny charakter; - w dostatecznym stopniu ma uporządkowaną wiedzę, obejmującą wybrane teorie i nurty metodologiczne, wypracowane w obszarze językoznawstwa; ma dostateczną wiedzę o dwudziestowiecznych osiągnięciach w tym zakresie i kierunkach ich rozwoju z zakresu wybranych zagadnień, które będą mu potrzebne w dalszym studiowaniu przedmiotów językoznawczych; - w dostatecznym stopniu ma uporządkowaną wiedzę na temat języka jako systemu znaków, a także świadomość jego złożoności oraz problematyki związanej z użyciem systemu; - po części potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami językoznawczymi, m.in. dokonywać uproszczonej analizy morfologicznej i składniowej; wskazywać elementy aktów mowy, rozpoznawać funkcje języka; Dobrą ocenę uzyskuje Student, który: - dobrze zna podstawową terminologię z dziedziny językoznawstwa, wymienia działy tej nauki i umie uzasadnić jej interdyscyplinarny charakter; - w dobrym stopniu ma uporządkowaną wiedzę, obejmującą wybrane teorie i nurty metodologiczne, wypracowane w obszarze językoznawstwa; ma dobrą wiedzę o dwudziestowiecznych osiągnięciach w tym zakresie i kierunkach ich rozwoju z zakresu wybranych zagadnień, które będą mu potrzebne w dalszym studiowaniu przedmiotów językoznawczych; - w dobrym stopniu ma uporządkowaną wiedzę na temat języka jako systemu znaków, a także świadomość jego złożoności oraz problematyki związanej z użyciem systemu; - dobrze potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami językoznawczymi, m.in. dokonywać uproszczonej analizy morfologicznej i składniowej; wskazywać elementy aktów mowy, rozpoznawać funkcje języka; Bardzo dobrą ocenę uzyskuje Student, który: - bardzo dobrze zna podstawową terminologię z dziedziny językoznawstwa, wymienia działy tej nauki i umie uzasadnić jej interdyscyplinarny charakter; - w bardzo dobrym stopniu ma uporządkowaną wiedzę, obejmującą wybrane teorie i nurty metodologiczne, wypracowane w obszarze językoznawstwa; ma bardzo dobrą wiedzę o dwudziestowiecznych osiągnięciach w tym zakresie i kierunkach ich rozwoju z zakresu wybranych zagadnień, które będą mu potrzebne w dalszym studiowaniu przedmiotów językoznawczych; - w bardzo dobrym stopniu ma uporządkowaną wiedzę na temat języka jako systemu znaków, a także świadomość jego złożoności oraz problematyki związanej z użyciem systemu; - bardzo dobrze potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami językoznawczymi, m.in. dokonywać uproszczonej analizy morfologicznej i składniowej; wskazywać elementy aktów mowy, rozpoznawać funkcje języka; |
Zakres tematów: |
Problemy szczegółowe, przedstawiane i omawiane w czasie wykładu: 1. Przedmiot językoznawstwa i różne aspekty badań lingwistycznych - językoznawstwo jako nauka interdyscyplinarna - problem pochodzenia języka 2. Typologie języków - rodziny i grupy językowe - języki fleksyjne, pozycyjne, aglutynacyjne, izolowane 3. Koncepcja języka F. de Saussure’a (langage, langue, parole; diachronia i synchronia) 4. Teorie znaku językowego - język wśród innych rodzajów znaków (językoznawstwo jako dział semiotyki) - koncepcja znaku językowego de Saussure’a - trójkąt semiotyczny Ogdena i Richardsa - trójkąt semiotyczny Morrisa - znaki językowe: fonemy, morfemy, leksemy, wypowiedzenia 5. Relacje semantyczne w systemie języka (antonimia, hiponimia, synonimia) 6. Relacje syntagmatyczne w systemie języka - podsystem składniowy języka polskiego 7. Problem części mowy - różne klasyfikacje (semantyczna, fleksyjna i składniowa) 8. Wyraz słownikowy - gramatyczny - graficzny; pojęcie jednostki języka A. Bogusławskiego 9. Frazeologizmy jako element systemu języka - wyrażenia, frazy i zwroty 9. Zróżnicowanie polszczyzny - środowiskowe, stylistyczne, terytorialne i temporalne 10. Teorie aktu komunikacji i funkcji języka - schemat aktu komunikacji K. Bühlera - schemat aktu komunikacji R. Jakobsona 11. Teoria aktów mowy J. Austina - performatywy i konstatacje - lokucja, illokucja i perlokucja 12. Implikatury konwersacyjne P. Grice'a 13. Język a kultura - hipoteza Sapira-Whorfa - teoria semów mowy A. Wierzbickiej |
Metody dydaktyczne: |
Zajęcia prowadzone są metodą wykładu konwersatoryjnego. Studenci uczą się zabierania głosu w dyskusji na tematy lingwistyczne, a także krytycznej lektury tekstów naukowych i analizowania konkretnych zjawisk językowych (wspólne rozwiązywanie praktycznych zadań do poszczególnych tematów, np. wskazywanie jednostek języka, rozpoznawanie funkcji wypowiedzi i poszczególnych aktów mowy). Rozwiązywanie testów na platformie Moodle służy utrwaleniu najważniejszych omawianych zagadnień oraz usystematyzowaniu pracy własnej studenta. |
Grupy zajęciowe
Grupa | Termin(y) | Prowadzący |
Miejsca |
Akcje |
---|---|---|---|---|
1 |
każda środa, 9:45 - 11:15,
sala e-learning |
Katarzyna Doboszyńska-Markiewicz | 48/60 |
|
Wszystkie zajęcia odbywają się w budynku: e-learning |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.