Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Wstęp do nauki o języku WH-FP-I-1-WsteNauJez
Wykład (WYK) Semestr zimowy 2021/22

Informacje o zajęciach (wspólne dla wszystkich grup)

Liczba godzin: 30
Limit miejsc: (brak limitu)
Zaliczenie: Egzaminacyjny
MS Teams: https://teams.microsoft.com/l/channel/19%3aAAgxDoXP03-nkL_jsGaE39BqrEskbBnsHJcncOyYFos1%40thread.tacv2/Og%25C3%25B3lny?groupId=c36bae94-6422-42fe-b22d-24f34ababecc&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3
Literatura:

Austin J.L., 1958, Wypowiedzi performatywne [w:] tegoż: Mówienie i poznawanie, przeł. B. Chwedeńczuk, Warszawa 1993: PWN, s. 311-334.

Bachtin M.,1986, Problem gatunków mowy, [w:] tegoż, Estetyka twórczości słownej, Warszawa 1986, s. 348-402.

Bogusławski A., 1976, O zasadach rejestracji jednostek języka, "Poradnik Językowy" 1976 / 8, s. 356-364.

Bühler K., 1934, Teoria języka, przeł. J. Koźbiał, Uniwersitas, Kraków 2004, s. 25-34, 72-81.

Danielewiczowa M., 2004, Przedmowa do wydania polskiego [w:] Szkice z językoznawstwa ogólnego, przekł. M. Danielewiczowa, Warszawa: Wyd. Dialog.

Grice H. P., 1968, Logika i konwersacja, przeł. J. Wajszczuk, [w:] „Przegląd Humanistyczny” 1977, nr 6, s. 85-99.

Grzegorczykowa R., 2012, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa: PWN.

Jakobson R., 1960, Poetyka w świetle językoznawstwa, przeł. K. Pomorska, [w:] tegoż: W poszukiwaniu istoty języka, t. 2, PIW, Warszawa 1989, s. 23-36.

Markowski A., 2012, Wykłady z leksykologii, Warszawa: PWN.

Martinet A., 1960, Podwójne rozczłonkowanie języka [w:] Semiotyka dziś i wczoraj, red. L. Koj, J. Pelc, Ossolineum, Wrocław 1991.

Milewski T., 2004, Językoznawstwo, Warszawa, s. 5-21, 37-90.

Polański K. red., 1999, Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław: Ossolineum.

de Saussure F., 1991, Kurs językoznawstwa ogólnego, przeł. K. Kasprzyk, Warszawa: PWN, cz. I (Zasady ogólne): rozdz. 1-3.

Tokarski R., 2014, Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin: Wyd. UMCS.

Ullmann S., 1962, Pojęcie znaczenia [w:] Semiotyka dziś i wczoraj, red. L. Koj, J. Pelc, Ossolineum, Wrocław 1991.

Wierzbicka A., 1967, O języku dla wszystkich, Warszawa.

Efekty uczenia się:

Po cyklu wykładów student:

FP1_W02 - zna podstawową terminologię, teorie i nurty metodologiczne z

zakresu językoznawstwa;

FP1_U04 - potrafi posługiwać się podstawowymi terminami i narzędziami

badawczymi z zakresu językoznawstwa oraz samodzielnie

przeprowadzić analizę zjawisk językowych;

FP1_K02 - jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy

językoznawczej i konfrontowania jej z najnowszymi

ustaleniami oraz zasięgania opinii ekspertów, a także ciągłego

podnoszenia jej poziomu.

Metody i kryteria oceniania:

Cykl wykładów zakończony jest egzaminem ustnym, do którego student dopuszczany jest na podstawie obecności na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności), a także aktywności, którą rozumiem jako udowodnienie ciągłości pracy własnej poprzez wypełnienie dwóch testów na platformie Moodle i/lub udział w omawianiu tekstów i wspólnym rozwiązywaniu zadań lingwistycznych w czasie zajęć.

Ocena końcowa jest oceną z egzaminu ustnego. Zestawy egzaminacyjne zawierają zarówno zadania szczegółowe (wskazywanie jednostek języka oraz wyjaśnianie omawianych zjawisk lingwistycznych na konkretnych przykładach), jak i bardziej ogólne (omawianie zagadnień i przeczytanych tekstów).

Ponadto:

Student uzyskuje ocenę niedostateczną, jeżeli nie opanował efektów kształcenia.

Student uzyskuje ocenę dostateczną, jeżeli:

- po części zna podstawową terminologię z dziedziny językoznawstwa, wymienia działy tej nauki i umie uzasadnić jej interdyscyplinarny charakter;

- w dostatecznym stopniu ma uporządkowaną wiedzę, obejmującą wybrane teorie i nurty metodologiczne, wypracowane w obszarze językoznawstwa; ma dostateczną wiedzę o dwudziestowiecznych osiągnięciach w tym zakresie i kierunkach ich rozwoju z zakresu wybranych zagadnień, które będą mu potrzebne w dalszym studiowaniu przedmiotów językoznawczych;

- w dostatecznym stopniu ma uporządkowaną wiedzę na temat języka jako systemu znaków, a także świadomość jego złożoności oraz problematyki związanej z użyciem systemu;

- po części potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami językoznawczymi, m.in. dokonywać uproszczonej analizy morfologicznej i składniowej; wskazywać elementy aktów mowy, rozpoznawać funkcje języka;

Dobrą ocenę uzyskuje Student, który:

- dobrze zna podstawową terminologię z dziedziny językoznawstwa, wymienia działy tej nauki i umie uzasadnić jej interdyscyplinarny charakter;

- w dobrym stopniu ma uporządkowaną wiedzę, obejmującą wybrane teorie i nurty metodologiczne, wypracowane w obszarze językoznawstwa; ma dobrą wiedzę o dwudziestowiecznych osiągnięciach w tym zakresie i kierunkach ich rozwoju z zakresu wybranych zagadnień, które będą mu potrzebne w dalszym studiowaniu przedmiotów językoznawczych;

- w dobrym stopniu ma uporządkowaną wiedzę na temat języka jako systemu znaków, a także świadomość jego złożoności oraz problematyki związanej z użyciem systemu;

- dobrze potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami językoznawczymi, m.in. dokonywać uproszczonej analizy morfologicznej i składniowej; wskazywać elementy aktów mowy, rozpoznawać funkcje języka;

Bardzo dobrą ocenę uzyskuje Student, który:

- bardzo dobrze zna podstawową terminologię z dziedziny językoznawstwa, wymienia działy tej nauki i umie uzasadnić jej interdyscyplinarny charakter;

- w bardzo dobrym stopniu ma uporządkowaną wiedzę, obejmującą wybrane teorie i nurty metodologiczne, wypracowane w obszarze językoznawstwa; ma bardzo dobrą wiedzę o dwudziestowiecznych osiągnięciach w tym zakresie i kierunkach ich rozwoju z zakresu wybranych zagadnień, które będą mu potrzebne w dalszym studiowaniu przedmiotów językoznawczych;

- w bardzo dobrym stopniu ma uporządkowaną wiedzę na temat języka jako systemu znaków, a także świadomość jego złożoności oraz problematyki związanej z użyciem systemu;

- bardzo dobrze potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami językoznawczymi, m.in. dokonywać uproszczonej analizy morfologicznej i składniowej; wskazywać elementy aktów mowy, rozpoznawać funkcje języka;

Zakres tematów:

Problemy szczegółowe, przedstawiane i omawiane w czasie wykładu:

1. Przedmiot językoznawstwa i różne aspekty badań lingwistycznych

- językoznawstwo jako nauka interdyscyplinarna

- problem pochodzenia języka

2. Typologie języków

- rodziny i grupy językowe

- języki fleksyjne, pozycyjne, aglutynacyjne, izolowane

3. Koncepcja języka F. de Saussure’a (langage, langue, parole; diachronia i synchronia)

4. Teorie znaku językowego

- język wśród innych rodzajów znaków (językoznawstwo jako dział semiotyki)

- koncepcja znaku językowego de Saussure’a

- trójkąt semiotyczny Ogdena i Richardsa

- trójkąt semiotyczny Morrisa

- znaki językowe: fonemy, morfemy, leksemy, wypowiedzenia

5. Relacje semantyczne w systemie języka (antonimia, hiponimia, synonimia)

6. Relacje syntagmatyczne w systemie języka - podsystem składniowy języka polskiego

7. Problem części mowy - różne klasyfikacje (semantyczna, fleksyjna i składniowa)

8. Wyraz słownikowy - gramatyczny - graficzny; pojęcie jednostki języka A. Bogusławskiego

9. Frazeologizmy jako element systemu języka - wyrażenia, frazy i zwroty

9. Zróżnicowanie polszczyzny - środowiskowe, stylistyczne, terytorialne i temporalne

10. Teorie aktu komunikacji i funkcji języka

- schemat aktu komunikacji K. Bühlera

- schemat aktu komunikacji R. Jakobsona

11. Teoria aktów mowy J. Austina

- performatywy i konstatacje

- lokucja, illokucja i perlokucja

12. Implikatury konwersacyjne P. Grice'a

13. Język a kultura

- hipoteza Sapira-Whorfa

- teoria semów mowy A. Wierzbickiej

Metody dydaktyczne:

Zajęcia prowadzone są metodą wykładu konwersatoryjnego.

Studenci uczą się zabierania głosu w dyskusji na tematy lingwistyczne, a także krytycznej lektury tekstów naukowych i analizowania konkretnych zjawisk językowych (wspólne rozwiązywanie praktycznych zadań do poszczególnych tematów, np. wskazywanie jednostek języka, rozpoznawanie funkcji wypowiedzi i poszczególnych aktów mowy). Rozwiązywanie testów na platformie Moodle służy utrwaleniu najważniejszych omawianych zagadnień oraz usystematyzowaniu pracy własnej studenta.

Grupy zajęciowe

zobacz na planie zajęć

Grupa Termin(y) Prowadzący Miejsca Liczba osób w grupie / limit miejsc Akcje
1 każda środa, 9:45 - 11:15, sala e-learning
Katarzyna Doboszyńska-Markiewicz 48/60 szczegóły
Wszystkie zajęcia odbywają się w budynku:
e-learning
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
ul. Dewajtis 5,
01-815 Warszawa
tel: +48 22 561 88 00 https://uksw.edu.pl
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)