Historia filozofii WH-KUZ-I-1-HisFil
Wykład (WYK) Semestr letni 2021/22

K. Pawłowski: skryptdo wykładów w wersji elektronicznej (zamieszczany w częściach w postaci plików na platformie Moodle)

Literatura pomocnicza do wykładu:

K. Ajdukiewicz, Zagadnienia i kierunki filozofii, Warszawa 2003

W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, wyd. dowolne

R.H. Popkin, Filozofia, Poznań 1994

D. Collinson, Pięćdziesięciu wielkich filozofów, Poznań 1997

Z. Kuderowicz red., Filozofia XX wieku, Warszawa 2002

A. Miś, Filozofia współczesna, Warszawa 2003

KU1_W02:

The student has structured knowledge in the field of research methodology appropriate to the humanities and selected social sciences

KUI_U05:

The student is able to independently acquire knowledge and develop research skills, following the instructions of the research tutor

KU1_K01:

The student is aware of the scope of the acquired knowledge and understands the need for lifelong learning

Description of ECTS:

30 h - participation in the lecture - 1 point

30 h - preparation for the lecture (reading the reading) - 1 point

Podstawowym celem studium historii filozofii w II semestrze jest nabycie przez studentów możliwie gruntownej wiedzy z filozofii nowożytnej, a także umiejętności rozpoznawania najważniejszych problemów i motywów filozoficznych, żywych w filozofii omawianego okresu. Zarazem bardzo ważne jest, by student, poprzez studium historii filozofii, zrozumiał ludzki i zarazem egzystencjalny wymiar filozofii, a przede wszystkim ujrzał ją nie jako zespół gotowych rozwiązań wszystkich problemów, jakie stawia człowiek, lecz jako drogę do własnej "prawdy". Filozofię powinien potraktować jako źródło inspiracji dla własnego rozwoju egzystencjalnego.

Zajęcia w semestrze kończą się egzaminem. Egzamin obejmuje materiał wykładany w trakcie obu semestrów. Egzamin ma charakter pisemny. W roku akademickim 2020/21, ze względu na to, że zajęcia odbywają się na platformie MS Teams oraz Moodle, zaliczenia (egzamin) odbędą się online na platformie Moodle. Egzamin będzie miał formę pracy pisemnej. Pierwsza część - obowiązkowa dla wszystkich studentów - ma charakter testu, który sprawdza ogólną orientację w historii filozofii, w zakresie podanym na zajęciach. Pozytywne zaliczenie testu uprawnia do oceny maksymalnej dostateczny plus. Na wyższą ocenę studenci w odpowiednim terminie otrzymają zestaw tez gzaminacyjnych, spośród których wybiorą trzy tezy, które opracują pisemnie korzystając z wykładów oraz z materiałów otrzymanych na platformie Moodle. Pracę studenci prześlą w postaci pliku (Office) w odpowiedzi na postawione zadanie na platformie Moodle. Dodatkowo - na podwyższenie oceny otrzymanej z pracy egzaminacyjnej - studenci będą mogli przesłać pracę na dowolny (przekrojowy) temat z przerobionego materiału lub wybranej lektury. Temat ten powinien być uzgodniony z prowadzącym zajęcia.

Punkty ECTS:

15 godz. - wykład - 1 punkt

15 godz. - przygotowanie do egzaminu - 1 punkt

1. Wprowadzenie ogólne do filozofii nowożytnej.

1.1 Zagadnienie źródeł poznania. Psychologiczna i epistemologiczna wersja zagadnienia. Aprioryzm i empiryzm (skrajny i umiarkowany). Spór empiryzmu i aprioryzmu o charakter twierdzeń matematyki. Konwencjonalizm. Aprioryzm umiarkowany Kanta. Poznanie aprioryczne według fenomenologów. Racjonalizm i irracjonalizm.

1.2 Zagadnienie granic poznania. Dwa rozumienia transcendencji. Zagadnienie immanentnych granic poznania. Epistemologiczny idealizm immanentny (Berkeley, Hume). Epistemologiczny realizm immanentny. Epistemologiczny idealizm transcendentalny. Idealizm transcendentalny Kanta. Realizm. Pozytywizm. Neopozytywizm.

1.3 Zagadnienia metafizyczne. Zagadnienie przedmiotów idealnych. Spór o uniwersalia. Współczesna wersja sporu o uniwersalia. Idealizm subiektywny. Idealizm obiektywny. Dialektyka Hegla. Dialektyka Hegla i dialektyka Marksa. Metafizyczny realizm. Realizm naiwny i krytyczny.

2. Wybrani przedstawiciele filozofii nowożytnej.

2.1 Kartezjusz. Metoda Kartezjusza. Kryterium prawdy. Poznanie Boga i świata. Teoria poznania. Filozofia przyrody. Antropologia. Zagadnienie wolności. Następcy Kartezjusza. Melabranche. Okazjonalizm i ontologizm Melabrache’a. Spinoza. Racjonalizm i panteizm Spinozy. Tożsamość bytu duchowego i cielesnego. Antropologia i etyka Spinozy.

2.2 Franciszek Bacon. Nowa metoda Bacona.

2.3 Galileusz. Metoda naukowa Galileusza.

2.4 Tomasz Hobbes. Materializm i sensualizm. Determinizm. Naturalistyczna teoria społeczeństwa.

2.5 Edward Herbert z Cherbury i koncepcja religii naturalnej.

2.6 John Locke i empiryzm. Nauka o powstawaniu pojęć. Teoria idei Locke’a. Filozofia polityczna Locke’a.

2.7 Anthony Ashley Cooper i koncepcja moralności naturalnej.

2.8 Kant. Krytycyzm Kanta. Krytyka czystego rozumu. Krytyka praktycznego rozumu. Filozofia prawa. Filozofia religii. Fryderyk Henryk Jacobi jako krytyk Kanta.

2.9 Idealizm niemiecki. Fichte. Czysty podmiotowy idealizm Fichtego. Hegel. Przedmiot i ogólne zasady filozofii Hegla. Dialektyka Hegla. Logika. Filozofia przyrody. Filozofia ducha. Heglowska filozofia prawa i państwa.

2.10 Jan Fryderyk Herbart i krytyka idealizmu. Realizm Herbarta.

3. Nowożytna filozofia społeczno-gospodarcza.

3.1 Filozofia społeczna merkantylizmu.

3.2 Filozofia społeczno-gospodarcza fizjokratów.

3.3 Filozofia społeczno-gospodarcza Adama Smitha. Koncepcja „homo oeconomicus”.

4. Elementy filozofii współczesnej.

4.1 Zagadnienie bezpośredniości i pośredniości poznania. Teoria poznania bezpośredniego w fenomenologii. Kartezjańska idea wątpienia metodologicznego i redukcja transcendentalna Husserla.

4.2 Krytyka idei bezpośredniego poznania, kartezjańskiego wątpienia i fenomenologicznej redukcji w filozofii współczesnej. Teoria poznania pośredniego Peircea’a. Teoria znaku. Krytyka idei epoche (bezzałożeniowości poznania). Pragmatyzm Peircea’a. Filozofia form symbolicznych Cassirera.

4.3. Hermeneutyka. Friedrich Schleiermacher. Johan Gustaw Droysen. Wilhelm Dilthey. Gadamer. Realistyczna hermeneutyka Bettie’go.

4.4 Realizm poznawczy Konrada Lorenza.

4.5 Fenomenologiczna filozofia wartości Schelera i Hartmanna.

5. Egzystencjalizm.

5.1 Kierkegard. Zasadniczy problem egzystencjalny Kierkegarda. Paradoks sokratejski i rozwiązanie Kierkegarda. Sceptycyzm i wiara.

5.2 Nietzsche.

5.3 Egzystencjalizm współczesny. Heideger. Sartre.

Zajęcia mają charakter wykładów prowadzonych na platformie Microsoft Teams. Dodatkowo na platformie Moodle zamieszczane są tematy każdego i wykładu i materiały w postaci plików w konspektami wykładów.