Wstęp do nauki o literaturze WH-FPZ-I-1-WsNaukLit
Wykład (WYK) Semestr letni 2021/22

Lektura obowiązkowa i zalecana

- - Kazimierz Ajdukiewicz, Logika pragmatyczna, Warszawa 1972

Część trzecia - Metodologiczne typy nauk

Rozdział I. Podział nauk na nauki dedukcyjne i nauki indukcyjne (173-180)

Rozdział II. Nauki dedukcyjne (paragrafy 53-56) (181-191)

Rozdział III. Nauki indukcyjne (A. Baza empiryczna) (218-231)

- Arystoteles, Poetyka, oprac. H. Podbielski, Wrocław 1983 , [lub w:] tegoż, Dzieła wszystkie, t. VI, Warszawa 2001, [lub w:] Trzy poetyki klasyczne, opr. T. Sinko, Wrocław 1951, [lub w:] tegoż, Retoryka. Poetyka, Warszawa 1988

- Barthes R., Śmierć autora, "Teksty Drugie" 1999, nr 1-2

- J. Baudrillard, Symulakry i science-fiction lub Precesja symulakrów, [w:] tegoż, Symulakry i symulacja, przeł. S. Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2005 [zalecane]

- B. Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, Warszawa 1985 [wybrany rozdział, zalecane]

- W. Dilthey, Budowa świata historycznego, przeł. i red. E. Paczkowska-Łagowska, Gdańsk 2004, rozdziały: Wyodrębnienie nauk humanistycznych, s. 20-30, Odmienność budowy nauk przyrodniczych i nauk humanistycznych, s. 31-73 [obowiązkowe]

- U. Eco, Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, tłum. J. Gałuszka i inni, Warszawa 1973 [lub inne wydania], Poetyka dzieła otwartego

- Gadamer H.G., Aktualność piękna. Sztuka jako gra, symbol i święto, przeł. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa 1993 [wskazany fragment]

- Gadamer H.G., Tekst i interpretacja, [w:] tegoż, Język i rozumienie,red. P. Dehnel i B. Sierocka, Warszawa 2003 [zalecane].

- M. Głowiński, Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego [w:] tegoż, Style odbioru, Kraków 1977 [lub w:] tegoż, Prace wybrane, t. III: Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej, Kraków 1998

- Horacy (Quintus Horatius Flaccus), List do Pizonów (O sztuce poetyckiej) [w:] Rzymska krytyka i teoria literatury, wyb. St. Stabryła, Wrocław 1983, BN s.II, nr 207

-R. Ingarden, Przedmiot i zadania wiedzy i literaturze, [w:] tegoż, Studia z estetyki, T I,

- R. Ingarden, Dwuwymiarowa budowa dzieła sztuki literackiej, [w:] tegoż, Szkice z filozofii literatury, Łódź 1947 [lub w:] Problemy teorii literatury, Wrocław 1987

lub:

- R. Ingarden, Formy poznawania dzieła literackiego, "Pamiętnik Literacki" 33/1/4, 163-192

- Jakobson R., Poetyka w świetle językoznawstwa, przeł. K. Pomorska, w tegoż: W poszukiwaniu istoty języka, t. 2, pod red. M.R. Mayenowej, Warszawa 1989 [obowiązkowe]

- Markiewicz H., Główne problemy wiedzy o literaturze, Kraków 1996, rozdz. II: Wyznaczniki literatury [obowiązkowe]

- Mayenowa M.R., Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Wrocław 1979, rozdz. II: Język poezji, język poetycki - dzieje problemu.

- Z. Mitosek, Mimesis. Zjawisko i problem, Warszawa 1997 [rozdział Mimesis, s. 15-31]

lub:

Z. Mitosek, Mimesis. Między udawaniem a referencją, „Przestrzenie Teorii" nr 1, Poznań 2002

- Nycz R., Dekonstrukcjonizm w teorii literatury [w:] tegoż, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1993

- Platon, Ion

- Platon, Państwo, ks. X

- Ricoeur P., Symbol daje do myślenia [w:] tegoż, Egzystencja i hermeneutyka, Warszawa 1975

- Rorty R., Dekonstrukcja, "Teksty Drugie" 1997, nr 3 (45)

- J.- P. Sartre, Czym jest literatura?, [w:] tegoż, Czym jest literatura. Wybór szkiców krytycznoliterackich, wyb. A. Tatarkiewicz, Warszawa 1968

- Stefania Skwarczyńska, Miejsce teorii literatury wśród innych dyscyplin literaturoznawczych [w:] tejże, W orbicie literatury, teatru, kultury naukowej, Warszawa 1985 lub [w:] Problemy wiedzy o kulturze. Prace dedykowane Stefanowi Żółkiewskiemu, red. A. Brodzka. M. Hopfinger, J. Lalewicz, Wrocław 1986 [zalecane]

- J. Sławiński, Funkcje krytyki literackiej [w:] tegoż, Dzieło, język, tradycja, Warszawa 1974 [lub] tegoż, Prace wybrane, red. W. Bolecki, t. II: Dzieło - język - tradycja, Kraków 1998

- J. Sławiński, Wokół teorii języka poetyckiego [w:] Problemy teorii literatury, s. 1, wyb. H. Markiewicz, Wrocław 1987 [lub w:] tegoż, Prace wybrane, t. II: Dzieło, język, tradycja, Kraków 1998

- Hipolite Taine, Historia literatury angielskiej (1863-64); Filozofia sztuki (1881)

[fragmenty w:] Teoria badań literackich za granicą, red. S. Skwarczyńska, t. I, cz. II, Kraków 1966

- Vodicka F., Historia literatury. Jej problemy i zadania, "Pamiętnik Literacki" 1974, z. 3 [lub w:] Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów "Pamiętnika Literackiego", red. M. Głowiński, H. Markiewicz, Wrocław 1977 [lub w:] Teoria badań literackich za granicą. Antologia, red. S. Skwarczyńska, t. II, cz. 3, Kraków 1974

Książki pomocnicze:

- Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław 2000

- Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Wrocław 1990 [lub inne wydanie]

- Słownik literatury polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 1977 [lub inne wydanie]

- Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław 1991

- Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka i M. Puchalska, Wrocław 1992

- René Wellek, Pojęcia i problemy nauki o literaturze, wyb. i przedm. H. Markiewicz, Warszawa 1979

- Ryszard Handke, O czytaniu. Krótki zarys wiedzy i dziele literackim i jego lekturze, Warszawa 1984;

- Maria Renata Mayenowa, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, wyd. 2 uzup.: Wrocław 1979

- Władysław Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć. Sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne, Warszawa 1976

- Elżbieta Sarnowska-Temeriusz, Przeszłość poetyki. Od Platona do Giambattisty Vica, Warszawa 1995 [lub starsze opracowanie tej problematyki] [tejże:] Zarys dziejów poetyki. Od starożytności do końca XVII w., Warszawa 1985

- Zygmunt Łempicki, Renesans, oświecenie, romantyzm [w:] tegoż, Wybór pism, t. I, Warszawa 1966

- Stefania Skwarczyńska, Kierunki w badaniach literackich. Od romantyzmu do połowy XX wieku, Warszawa 1984

- Stefania Skwarczyńska, [Rozprawy wstępne do:] Teoria badań literackich za granicą, red. S. Skwarczyńska, Kraków 1965-

- Zofia Mitosek, Teorie badań literackich, Warszawa 1998;

- Jonathan Culler, Teoria literatury. Bardzo krótkie wprowadzenie, przeł. Maria Bassaj, "Prószyński i S-ka", Warszawa 1998.

- Teorie literatury XX wieku, red. Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski, [dwa tomy:] Antologia. Podręcznik, "Znak", Kraków 2006;

- Antoine Compagnon, Demon teorii. Literatura a zdrowy rozsądek, przeł. Tomasz Stróżyński, słowo/obraz, terytoria, Gdańsk 2010,

- Wiek teorii [dwa tomy:] Antologia 1, Antologia 2, red. Danuta Ulicka, Wydawnictwo UW, Warszawa 2020.

FP2_W03

FP2_W07

FP2_W16

FP2_U05

FP2_K01

Kryterium oceny:

Obecność na wykładach. Znajomość materiału przedstawianego na wykładach. Znajomość lektur obowiązkowych. Umiejętność charakterystyki nauki o literaturze na tle nauk doświadczalnych. Znajomość podziału nauk o literaturze i specyfiki każdej z nich. Znajomość najistotniejszych problemów historii i teorii literatury. Umiejętność posługiwania się podstawową terminologią z zakresu nauki o literaturze.

1. Pojęcie nauki.

Podział nauk wedle przedmiotu (nauki logiczno-matematyczne, przyrodnicze, humanistyczne, teologiczne). Podział nauk wedle metody: nauki dedukcyjne i nauki indukcyjne (doświadczalne, empiryczne)). Nauka o literaturze jako doświadczalna nauka humanistyczna.

2. Platona refleksja o poezji. Poetyka Arystotelesa jako początek nauki o literaturze. Platonizm i arystotelizm.

3. Pozytywizm Hipolite'a Taine'a jako nauka o literaturze.

4. Dilthey. Przełom antypozytywistyczny (modernistyczny). Odnowienie hermeneutyki. Metoda hermeneutyczna.

5. Fenomenologia jako nauka ścisła. Romana Ingardena teoria dzieła literackiego.

6. Strukturalizm i semiotyka w badaniach literackich. Umberta Eco teoria dzieła otwartego.

7. Przełom postmodernistyczny. Roland Barthes i Jacques Derrida. Micjela Foucaulta pojęcie dyskursu. Dekonstrukcja, czyli rozbiórka, jako metoda badania tekstu literackiego.

8. Krajobraz po przełomach. Modernizm a postmodernizm.

15. Krajobraz po przełomach. Wybrane typy "studies". Sytuacja w nauce o literaturze. Przemiany pojęcia literackości. Zainteresowanie dokumentem, procesem twórczym. Wchłanianie literaturoznawstwa przez kulturoznawstwo. Pola wspólne nauk humanistycznych i społecznych.

Wykład z elementami konwersatorium. Wprowadzenie do zagadnienia i jego kontekstów w formie wykładu. Współmyślenie: rozmowa z uczestnikami wykładu na temat przeczytanych lektur obowiązkowych jako aktywizacja własnych procesów poznawczych Studenta.