Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Wstęp do nauki o literaturze WH-F-FW-I-1-WNaoLit
Wykład (WYK) Semestr zimowy 2021/22

Informacje o zajęciach (wspólne dla wszystkich grup)

Strona zajęć: https://e.uksw.edu.pl/course/view.php?id=26187
Liczba godzin: 30
Limit miejsc: (brak limitu)
Zaliczenie: Egzaminacyjny
MS Teams: https://teams.microsoft.com/l/team/19%3aLneoltcHMEZ4FsKR7MnQ3vLfVB9OtVKdHkPSGUsdff01%40thread.tacv2/conversations?groupId=3110f949-abc4-4b90-9760-86378a0fec4d&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3
Literatura:

Lektura obowiązkowa i zalecana:

- Arystoteles, Poetyka, oprac. H. Podbielski, Wrocław 1983 , [lub w:] tegoż, Dzieła wszystkie, t. VI, Warszawa 2001, [lub w:] Trzy poetyki klasyczne, opr. T. Sinko, Wrocław 1951, [lub w:] tegoż, Retoryka. Poetyka, Warszawa 1988

- Barthes R., Śmierć autora, "Teksty Drugie" 1999, nr 1-2

- J. Baudrillard, Symulakry i science-fiction lub Precesja symulakrów, [w:] tegoż, Symulakry i symulacja, przeł. S. Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2005 [zalecane]

B. Croce, Zarys estetyki, Warszawa 1961, rozdz. Co to jest sztuka? [obowiązkowe]

J. Derrida, Przed Prawem, [w:] Teorie literatury XX wieku, Znak, Kraków 2002 [obowiązkowe]

- W. Dilthey, Budowa świata historycznego, przeł. i red. E. Paczkowska-Łagowska, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2004, rozdziały: Wyodrębnienie nauk humanistycznych, s. 20-30, Odmienność budowy nauk przyrodniczych i nauk humanistycznych, s. 31-73 [obowiązkowe]

- U. Eco, Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, tłum. J. Gałuszka i inni, Warszawa 1973 [lub inne wydania], rozdz. Poetyka dzieła otwartego [obowiązkowe]

- Gadamer H.G., Aktualność piękna. Sztuka jako gra, symbol i święto, przeł. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa 1993 [zalecane]

- M. Głowiński, Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego [w:] tegoż, Style odbioru, Kraków 1977 [lub w:] tegoż, Prace wybrane, t. III: Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej, Kraków 1998 [zalecane]

- Horacy (Quintus Horatius Flaccus), List do Pizonów (O sztuce poetyckiej) [w:] Rzymska krytyka i teoria literatury, wyb. St. Stabryła, Wrocław 1983, BN s.II, nr 207 [zalecane]

-R. Ingarden, Przedmiot i zadania wiedzy i literaturze, [w:] tegoż, Studia z estetyki, T I [obowiązkowe]

- R. Ingarden, Dwuwymiarowa budowa dzieła sztuki literackiej, [w:] tegoż, Szkice z filozofii literatury, Łódź 1947 [lub w:] Problemy teorii literatury, Wrocław 1987

lub:

- R. Ingarden, Formy poznawania dzieła literackiego, "Pamiętnik Literacki" 33/1/4, 163-192

- Jakobson R., Poetyka w świetle językoznawstwa, przeł. K. Pomorska, w tegoż: W poszukiwaniu istoty języka, t. 2, pod red. M.R. Mayenowej, Warszawa 1989 [obowiązkowe]

- Nycz R., Dekonstrukcjonizm w teorii literatury [w:] tegoż, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1993 [zalecane]

- Platon, Ion

- Platon, Państwo, ks. X

- Rorty R., Dekonstrukcja, "Teksty Drugie" 1997, nr 3 (45) [zalecane]

- J.- P. Sartre, Czym jest literatura?, [w:] tegoż, Czym jest literatura. Wybór szkiców krytycznoliterackich, wyb. A. Tatarkiewicz, Warszawa 1968 [zalecane]

- Stefania Skwarczyńska, Miejsce teorii literatury wśród innych dyscyplin literaturoznawczych [w:] tejże, W orbicie literatury, teatru, kultury naukowej, Warszawa 1985 lub [w:] Problemy wiedzy o kulturze. Prace dedykowane Stefanowi Żółkiewskiemu, red. A. Brodzka. M. Hopfinger, J. Lalewicz, Wrocław 1986 [zalecane]

- J. Sławiński, Funkcje krytyki literackiej [w:] tegoż, Dzieło, język, tradycja, Warszawa 1974 [lub] tegoż, Prace wybrane, red. W. Bolecki, t. II: Dzieło - język - tradycja, Kraków 1998 [zalecane]

- J. Sławiński, Wokół teorii języka poetyckiego [w:] Problemy teorii literatury, s. 1, wyb. H. Markiewicz, Wrocław 1987 [lub w:] tegoż, Prace wybrane, t. II: Dzieło, język, tradycja, Kraków 1998 [zalecane]

- Hipolite Taine, Historia literatury angielskiej (1863-64); Filozofia sztuki (1881)

[fragmenty w:] Teoria badań literackich za granicą, red. S. Skwarczyńska, t. I, cz. II, Kraków 1966

- Giambattista Vico, Nauka nowa [fragmenty w:] S. Krzemień-Ojak, Vico, Warszawa 1971 [zalecane]

- Vodicka F., Historia literatury. Jej problemy i zadania, "Pamiętnik Literacki" 1974, z. 3 [lub w:] Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów "Pamiętnika Literackiego", red. M. Głowiński, H. Markiewicz, Wrocław 1977 [lub w:] Teoria badań literackich za granicą. Antologia, red. S. Skwarczyńska, t. II, cz. 3, Kraków 1974 [zalecane]

Książki pomocnicze:

- Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław 2000

- Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Wrocław 1990 [lub inne wydanie]

- Słownik literatury polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 1977 [lub inne wydanie]

- Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław 1991

- Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka i M. Puchalska, Wrocław 1992

- René Wellek, Pojęcia i problemy nauki o literaturze, wyb. i przedm. H. Markiewicz, Warszawa 1979

- Ryszard Handke, O czytaniu. Krótki zarys wiedzy i dziele literackim i jego lekturze, Warszawa 1984;

- Maria Renata Mayenowa, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, wyd. 2 uzup.: Wrocław 1979

- Władysław Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć. Sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne, Warszawa 1976

- Elżbieta Sarnowska-Temeriusz, Przeszłość poetyki. Od Platona do Giambattisty Vica, Warszawa 1995 [lub starsze opracowanie tej problematyki] [tejże:] Zarys dziejów poetyki. Od starożytności do końca XVII w., Warszawa 1985

- Zygmunt Łempicki, Renesans, oświecenie, romantyzm [w:] tegoż, Wybór pism, t. I, Warszawa 1966

- Stefania Skwarczyńska, Kierunki w badaniach literackich. Od romantyzmu do połowy XX wieku, Warszawa 1984

- Stefania Skwarczyńska, [Rozprawy wstępne do:] Teoria badań literackich za granicą, red. S. Skwarczyńska, Kraków 1965-

- Zofia Mitosek, Teorie badań literackich, Warszawa 1998;

- Jonathan Culler, Teoria literatury. Bardzo krótkie wprowadzenie, przeł. Maria Bassaj, "Prószyński i S-ka", Warszawa 1998.

- Teorie literatury XX wieku, red. Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski, [dwa tomy:] Antologia. Podręcznik, "Znak", Kraków 2006;

- Antoine Compagnon, Demon teorii. Literatura a zdrowy rozsądek, przeł. Tomasz Stróżyński, słowo/obraz, terytoria, Gdańsk 2010,

- Wiek teorii [dwa tomy:] Antologia 1, Antologia 2, red. Danuta Ulicka, Wydawnictwo UW, Warszawa 2020.

Efekty uczenia się:

FP2_W03

FP2_W07

FP2_W16

FP2_U05

FP2_K01

Metody i kryteria oceniania:

Egzamin ustny lub pisemny (do uzgodnienia i w zależności od warunków epidemicznych) sprawdzający znajomość treści wykładu, rozumienie lektur obowiązkowych, znajomość najważniejszych kierunków badań i podstawowej terminologii nauki o literaturze, umiejętność budowy świadomej wypowiedzi o literaturze. Wymagane są: umiejętność charakterystyki nauki o literaturze na tle nauk doświadczalnych, znajomość podziału nauk o literaturze i specyfiki każdej z nich.

Zakres tematów:

Propedeutyka nauki o literaturze. Przygotowanie do ćwiczeń i wykładów z historii i teorii literatury.

Obejmuje następujące kręgi problemowe:

1. Istota literackości. Sporne kwestie w ujęciu genezy sztuki literackiej i sposobów jej badania – natchnienie a rzemiosło, mimesis a ekspresja, poznanie rzeczywistości zewnętrznej a poznanie duchowe, subiektywizm i obiektywizm, świadomość i nieświadomość jako źródło sztuki. Zagadnienie genezy dzieła literackiego.

2. Wstęp do ogólnej metodologii nauk. Nauki dedukcyjne.

3. Nauki empiryczne (indukcyjne, doświadczalne). Nauka o literaturze wśród innych nauk. Podział nauk o literaturze.

4. Język a dzieło literackie – odrębność języka literackiego na tle języka ogólnego, mowa poetycka jako pierwotny język człowieka, zagadnienie metafory, mowa poetycka jako wyzwolenie i jako zniewolenie, język poetycki a zagadnienie subiektywności i obiektywności, środki semantyczne i niesemantyczne w mowie poetyckiej, tekst literacki jako uczestnik wielkiej rozmowy w tradycji, tekst literacki jako struktura polifoniczna i dialogiczna (Bachtin).

5. Sporne kwestie w ujęciu stosunku dzieła literackiego do rzeczywistości – między prawdą a zmyśleniem, mimesis, fikcjonalność, "świat przedstawiony" – ujęcie Platona, Arystotelesa, ujęcie fenomenologiczne, strukturalistyczne, semiotyczne i dekonstrukcjonistyczne.

6. Odbiór dzieła literackiego. Rozumienie, odczuwanie, interpretacja, gra, współudział, dekonstrukcja.

7. Zagadnienie interpretacji. "Interpretacja obiektywna" a "interpretacja subiektywna", wielość interpretacji, możliwość i niemożliwość interpretacji. Otwartość dzieła.

8. Manifest, list, dziennik i notatnik jako miejsce autorefleksji twórcy.

9. Korespondencje sztuk: literatura a muzyka, literatura a malarstwo.

10. Literatura polska a literatura i kultura włoska. Niektóre punkty styczności.

11. Zagadnienie języka badawczego. Zmiany w rozumieniu podstawowych kategorii w badaniach nad literaturą na przełomie XX i XXI wieku: Podmiot, dyskurs, wiedza-władza, tekst.

Metody dydaktyczne:

Wykład z elementami konwersatorium. Wprowadzenie do zagadnienia i jego kontekstów w formie wykładu. Współmyślenie: rozmowa z uczestnikami wykładu na temat przeczytanych lektur obowiązkowych jako aktywizacja własnych procesów poznawczych Studenta.

Grupy zajęciowe

zobacz na planie zajęć

Grupa Termin(y) Prowadzący Miejsca Liczba osób w grupie / limit miejsc Akcje
1 każda środa, 9:45 - 11:15, sala e-learning
Magdalena Saganiak 97/120 szczegóły
Wszystkie zajęcia odbywają się w budynku:
e-learning
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
ul. Dewajtis 5,
01-815 Warszawa
tel: +48 22 561 88 00 https://uksw.edu.pl
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)