WM: Psychologia twórczości WF-PS-N-PTW
Wykład monograficzny (WYK_MON) Semestr letni 2022/23

Literatura podstawowa

Nęcka, E. (1992). Struktura operacji intelektualnych a twórczość W: red. M. Materska, T. Tyszka, Psychologia i poznanie, Warszawa.

Nęcka, E. (1994). TROP – Twórcze rozwiązywanie problemów. Kraków: Oficyna Wydawnicza „IMPULS”.

Nęcka, E. (1998). Trening twórczości. Kraków: Oficyna Wydawnicza „IMPULS”.

Nęcka, E. (1999). Proces twórczy i jego ograniczenia. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Nęcka, E. (2000). Twórczość. W: J. Strelau (red.), Psychologia: Podręcznik akademicki. T. 2 (s. 783-807). Gdańsk: GWP.

Nęcka, E. (2001). Psychologia twórczości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Nęcka, E. (2002). Wymiary twórczości, W: red. K.J. Szmidt, K.T. Piotrowski, Nowe teorie twórczości, Nowe metody pomocy w tworzeniu, s. 45-50. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Literatura uzupełniająca

Adair, J. (2008). Sztuka twórczego myślenia. Źródła innowacji i świetnych pomysłów. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.

Alder, H. (2003). Inteligencja kreatywna. Warszawa: Wydawnictwo Amber.

Birch, P., Clegg, B. (1996). Techniki twórczego myślenia w biznesie. Warszawa: Wydawnictwo M7A.

Bono, de E. (1998). Naucz się myśleć kreatywnie. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „PRIMA”.

Bowkett, S. (2000). Wyobraź sobie, że... Ćwiczenia rozwijające twórcze myślenie uczniów. Warszawa: WSiP.

Chruszczewski, M. (2002). Uzdolnienia podmiotowym wyznacznikiem aktywności twórczej, W: K.J. Szmidt, K.T. Piotrowski (red.), Nowe teorie twórczości, Nowe metody pomocy w tworzeniu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 69-83.

Chybicka, A. (2006). Psychologia twórczości grupowej. Jak moderować zespoły twórcze i zadaniowe. Kraków: Oficyna Wydawnicza „IMPULS”.

Chybicka, A. (2006). Psychologia twórczości grupowej. Jak moderować zespoły twórcze i zadaniowe. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Clegg, B., Birch, P. (2007). Przyspieszony kurs kreatywności. Gliwice: Wydawnictwo Helion.

Csikszentmihalyi M. (1996). Przepływ. Psychologia optymalnego doświadczenia. Warszawa: Wydawnictwo Studio EMKA.

Davis, P. (2004). Eureka! Jak rodzą się błyskotliwe pomysły. Warszawa: Wydawnictwo Amber.

De Bono, E. (1995). Naucz się myśleć kreatywnie. Warszawa: Wydawnictwo PRIMA.

De Bono, E. (1999). Jak myśleć sprawniej. Przewodnik myślenia innowacyjnego. Warszawa: Medium.

De Bono, E. (2009). Umysł kreatywny. 62 ćwiczenia rozwijające intelekt. Wydawnictwo Studio EMKA.

Dobrołowicz, W. (red.) (2003). Twórczość – wyzwanie XX1 wieku. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Dobrołowicz, W., Karwowski M. (red.) (2002). W stronę kreatywności. Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.

Dyrda, B. (2004). Rozwijanie twórczości i inteligencji emocjonalnej dzieci i młodzieży, Poradnik dla wychowawców i nauczycieli, Kraków: Wyd. Impuls.

Góralski, A. (1980). Twórcze rozwiązywanie zadań. Warszawa: PWN.

Góralski, A. (1990). Być nowatorem – poradnik twórczego myślenia. Warszawa: PWN.

Góralski, A. (1998). Wzorce twórczości. Warszawa: Wyd. Naukowe SCHOLAR.

Górniewicz, J. (2001). Kategorie pedagogiczne, odpowiedzialność, podmiotowość, samorealizacja, tolerancja, twórczość, wyobraźnia. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Górniewicz, J., Rubacha, K. (1993). Samorealizacja a uzdolnienia twórcze młodzieży. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Karwowski, M. (2003). Twórcze przewodzenie. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Przedsiębiorczości i Samorządności.

Kelley, T. (2003). Sztuka innowacji. Warszawa: Wydawnictwo MT Biznes.

Klinkosz, W. (2016). Motywacji osiągnięć osób aktywnych zawodowo. Lublin: RW KUL.

Kozielecki, J. (1995). Myślenie i rozwiązywanie problemów. Podejmowanie decyzji. W: T. Tomaszewski (red.), Psychologia ogólna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

Kożusznik, B. (red.) (2010). Psychologiczne uwarunkowania innowacyjności. Chowanna, 2, 35. Katowice: Wyd. UŚ.

Limont, W. (1994). Synektyka a zdolności twórcze. Eksperymentalne badania stymulowania rozwoju zdolności twórczych z wykorzystaniem aktywności plastycznej, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Limont, W. (1996). Analiza wybranych mechanizmów wyobraźni twórczej. Badania eksperymentalne, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Limont, W. (2005). Wykorzystanie myślenia metaforycznego w edukacji ku twórczości, W: red. A. Tokarz, W poszukiwaniu zastosowań psychologii twórczości. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 93-123.

Limont, W., Nielek-Zawadzka, K. (2006) (red.). Dylematy edukacji artystycznej, t. 2, Edukacja artystyczna a potencjał twórczy człowieka. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Łukaszewicz, R., Leksicka, K. (2003). W osiemdziesiąt światów dookoła edukacji, W: Twórczość – wyzwanie XXI wieku, W. Dobrołowicz (red.), Twórczość – wyzwanie XX1 wieku, s. 91-95. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.

Matczak, A., Jaworska, A., Stańczyk, J. (2000). Rysunkowy test twórczego myślenia TCT-DP K.K. Urbana i H.G. Jellena. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Matczak, A., Jaworska, A., Stańczyk, J. (2000). Rysunkowy test twórczego myślenia TCT-DP K.K. Urbana i H.G. Jellena. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

McRunyan, W. (1992). Historie życia a psychobiografia. Badania teorii metody. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Mőnks, F.J. (2004). Zdolności a twórczość, W: W. Limont (red.), Teoria i praktyka edukacji uczniów zdolnych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 19-30.

Mróz, B. (2008). Osobowość wybitnych aktorów polskich. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.

Nalaskowski, A. (2005). Szkoła – katalizator i inhibitor zdolności twórczych, W: W. Limont, J. Cieślikowska (red.), Wybrane zagadnienia edukacji uczniów zdolnych, tom 1, Zdolności i stymulowanie ich rozwoju. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 155-173.

Noelke, M. (2008). Techniki kreatywności. Jak wpadać na lepsze pomysły. Warszawa: Flashbook.pl.

Nosal, Cz. (red). (1992). Twórcze przetwarzanie informacji. Ujęcie poznawcze. Wrocław.

Nowaczyk, Cz. (1982). Kształcenie zdolności. Zielona Góra: Wydawnictwo WSP.

Olczak, M. (2009). Trening twórczości – współczesna i efektywna forma wychowania przez sztukę. Kraków: Oficyna Wydawnicza „IMPULS”.

Pietrasiński, Z. (1969). Myślenie twórcze. Warszawa: PZWS.

Popek, S. (1999). Barwy i psychika. Percepcja, ekspresja, projekcja. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Popek, S. (2001). Człowiek jako jednostka twórcza. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Popek, S. (red.) (1996). Kwestionariusz twórczego zachowania KANH. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Proctor, T. (1998). Zarządzanie twórcze. Warszawa: Gebethner & S-ka.

Proctor, T. (2002). Twórcze rozwiązywanie problemów. Podręcznik dla menedżerów. Gdańsk: GWP.

Rzepa, T. (1993) (red.). O biografii i metodzie biograficznej. Poznań: Wydawnictwo „Nakom”.

Sękowski, A., Siekańska, M., Klinkosz, W. (2009). On Individual Differences in Giftedness. W: L.V. Shavinina (red.), International Handbook on Giftedness, s. 467-485. New York: Springer Verlag.

Sloane, P. (2005). Twórcze myślenie w zarządzaniu. Gdańsk: GWP.

Strzałecki, A. (1989). Twórczość a style rozwiązywania problemów praktycznych. Ujęcie prakseologiczne. Wrocław: Ossolineum.

Strzałecki, A. (2003). Psychologia twórczości. Między tradycją a ponowoczesnością. Wydawnictwo UKSW.

Tokarz, A. (red.) (2005). W poszukiwaniu zastosowań psychologii twórczości. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Ujwary-Gil, A. (2004). Inwentyka czyli kreatywność w biznesie. Wybrane zagadnienia. Nowy Sącz: Wyższa Szkoła Biznesu - National Louis University.

West, M.A. (2000). Rozwijanie kreatywności wewnątrz organizacji. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.

Wheeler, J. (2001). Moc innowacyjnego myślenia. Warszawa: Amber.

Wojtczuk-Turek, A. (2008). Rozwijanie kompetencji twórczych. Warszawa: SGH.

WIEDZA

Student posiada ogólną wiedzę z zakresu problematyki twórczości, podstawowe terminy, kryteria oceny i definicje zdolności twórczych. Jest zaznajomiony z metodami badania zdolności twórczych, koncepcji i modeli zdolności twórczych. Ma podstawowy zasób wiadomości na temat funkcjonowania społecznego, emocjonalnego jednostek twórczych. Dostrzega związki łączące psychologię twórczości z innymi dziedzinami nauki. Posiada wiedzę na temat ograniczeń w praktycznym zastosowaniu metod ilościowych i jakościowych w diagnozie zdolności twórczych.

UMIEJĘTNOŚCI

Potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę do oceny specyfiki zdolności twórczych oraz do rozróżniania właściwości intelektualnych, specyficznych cech charakterologicznych, wolicjonalnych i emocjonalnych osób twórczych. Umie dostrzec znaczenie myślenia twórczego w rozwiązywaniu problemów dnia codziennego. Potrafi wspierać rozwój psychospołeczny jednostek uzdolnionych twórczo. Potrafi przygotować i przeprowadzić samodzielnie trening twórczych umiejętności oraz badania empiryczne z zakresu psychologii twórczości.

KOMPETENCJE

Rozumie indywidualne cechy osób uzdolnionych twórczo oraz ich specyficzne funkcjonowanie emocjonalne i społeczne. Potrafi wspierać twórczy rozwojów osób wybitnie utalentowanych i uczyć ich komunikowania interpersonalnej oraz wyrażania własnych potrzeby w oparciu o analizę psychobiograficzną. Umie myśleć i działać w sposób innowacyjny, rozwijając własne kompetencje twórcze.

Weryfikacja efektów uczenia zostanie dokonana na podstawie przeprowadzonego badania Rysunkowym Testem Myślenia Twórczego TCP-DP K.K. Urbana i H.G. Jellena oraz Kwestionariuszem Postawy Twórczej KANH St. Popka oraz poziomu kompetencji w przygotowanej diagnozy psychologicznej.

1. Twórczość z perspektywy różnych koncepcji psychologicznych człowieka.

2. Psychologiczne modele i koncepcje zdolności twórczych.

3. Cechy myślenia twórczego i umiejętności rozwiązywania problemów.

4. Twórcze myślenie i organizacja twórczego działania.

5. Strategie w procesie twórczym.

6. Twórczość z perspektywy poznawczej (znaczenie pamięci, uwagi, myślenia, wglądu, intuicji w procesie twórczym).

7. Znaczenie emocji i motywacji dla twórczości.

8. Aktywność twórcza a motywacja.

9. Czynniki sprzyjające rozwojowi twórczego potencjału (geny vs środowisko rozwoju).

10. Czynniki hamujące rozwój twórczych zdolności i aktywności (zewnętrzne bariery aktywności twórczej i przeszkody wewnętrzne).

11. Stymulowanie rozwoju zdolności twórczych.

12. Tworzenie innowacji zespół wirtualny i efektywna grupa inwentywna.

13. Osobowość twórcza a zagadnienie samorealizacji.

14. Zainteresowania osobiste a osiągnięcia twórcze.

15.Twórczość wybitna i artystyczna. Metoda psychobiograficzna źródło poznania cechy osób twórczych.

16. Metody badania zdolności twórczych i postawy twórczej.

17. Praktyczne implikacje psychologii twórczości dla pracy psychologa: rozwijanie zdolności twórczych, trening twórczości, twórczość a inteligencja, twórczość a mądrość, twórcze rozwiązywanie problemów w organizacjach, edukacja dla twórczości, pokonywanie przeszkód w twórczym myśleniu i działaniu.

Forma zajęć ma charakter wykładu. W trybie kontaktu synchronicznego w czasie rzeczywistym poprzez transmisje i komunikację za pomocą aplikacji MS TEAMS.

Pomoce dydaktyczne: prezentacja multimedialna i materiały audiowizualne, testy „papier i ołówek”, podręczniki do metod badających zdolności twórcze oraz postawę twórczą.