Etyka WH-FK-I-1-Etyka-C
Wykład (WYK) Semestr letni 2022/23

Literatura zalecana:

S. Andersen, Wprowadzenie do etyki, Warszawa 2003.

A. MacIntyre, Krótka historia etyki, Filozofia moralności od czasów Homera do XX w., PWN Warszawa 2000.

A. Anzerbacher, Wprowadzenie do filozofii, Kraków 1991 (rozdz. VI).

R. H. Popkin, A. Stroll, Filozofia, Poznań1994 (rozdz. I).

J. Ratzinger, Podstawy moralności chrześcijańskie, Poznań 1999

J. Ratzinger, Wprowadzenie w chrześcijaństwo, Kraków 1994.

R. Spaermann, Podstawowe pojęcia moralne, Lublin 2000.

T. Styczeń, ABC etyki, Lublin 2001.

Efekty uczenia się, w sensie ogólnym;

Student zna filozoficzne (antropologiczne i metafizyczne) podstawy etyki. Zna najważniejsze filozoficzne nurty etyczne. Potrafi uchwycić kwestie etyczne w literaturze. Potrafi rozpatrywać różne problemy życiowe w kontekście moralnym. Potrafi rozpoznać sytuacje, które wydają się być niezwiązane z etyką. Dostrzega uwarunkowania etyczne różnych sytuacji interpersonalnych. Ma świadomość swojej autonomii i odpowiedzialności moralnej. Rozumie też potrzebę ciągłego kształtowania swojej świadomości moralnej w celu osiągnięcia dojrzałości moralnej (opartej na wewnętrznej świadomości moralnej, a nie tylko na zewnętrznych zakazach i nakazach). Jest także świadomy etycznych aspektów swoich różnorodnych relacji społecznych. Rozumie również etyczne aspekty prawa pozytywnego.

Zajęcia kończą się zaliczeniem na ocenę na podstawie ogólnej aktywności i zaangażowania studenta w toku całego semestru. Nie przewiduje się osobnego egzaminu po zakończeniu zajęć. Studenci zdobywają oceny w trakcie zajęć w przeciągu całego semestru. Na ostateczną ocenę ma wpływ: obecność, aktywność na zajęciach, przygotowywanie do zajęć w formie przeczytanych lektur, ewentualne przygotowywanie prezentacji na zadany temat. Na najniższą ocenę (dostateczną) wystarczy obecność i aktywna uwaga na zajęciach. Na wyższe oceny trzeba wykazać się większą aktywnością, która obejmuje, oprócz podstawowej aktywności na zajęciach, dodatkowo przygotowanie wystąpień czy prezentacji na uzgodniony temat. Szczegółowe uwagi na temat zaliczeń podane zostaną na zajęciach.

Zaliczenie będzie na podstawie aktywności, przygotowanych wystapień, jak i prac pisanych w na podane zadania. 60-69% odpowiada ocenie dostatecznej; 65-70-79% odpowiada ocenie dostateczny plus; 80-90% odpowiada ocenie dobrej. 91-100 % odpowiada ocenie bardzo dobrej.

A Etyka, rys historyczny:

B Etyka inspirowana religią

C Wybrane kwestie etyczne inspirowane przez filozofię

D Wybrane wątki i motywy z Biblii, mitologii i literatury, w aspekcie etycznym

E. Kwestie etyczne związane z prawem, w tym - z prawem autorskim.

Zagadnienia szczegółowe:

I Etyka, rys historyczny:

Greckie ideały etyczne (Homer, Hezjod, Ajschylos, Sofokles) – ideał kalokagathii.

Etyka Sokratesa i etyka sofistów greckich. Sokratejska troska o duszę.

Platon – ideały etyczne Platona (doktryna niekrzywdzenia, ideał upodobnienia do Boga, ideał miłości „platonicznej”). Platońska droga do szczęścia.

Arystoteles, ideał „szlachetnego egoisty”. Arystotelesowska teoria szczęścia.

Hedonizm – Epikur: troska o duszę według Epikura. Epikurejska droga szczęścia.

Cynizm – cynickie orędzie wyzwolenia.

Stoicyzm – stoicka teoria cnoty i prawa.

Św. Augustyn – państwo boże i

Tomasz z Akwinu i prawo naturalne.

Utylitaryzm – Jeremy Bentham i John Stuart Mill.

Etyka Kantowska – imperatyw kategoryczny Kanta.

Etyka współczesna – naturalizm, antynaturalizm, emotywizm, etyka sytuacyjna. Etyczne aspekty stosunku człowieka do zwierząt i przyrody.

Etyka inspirowana religią

Etyka buddyzmu.

Etyka Islamu.

Etyka judaizmu.

Etyka chrześcijańska (chrześcijaństwo starożytne, wyznania protestanckie, prawosławie, katolicyzm).

Wybrane kwestie etyczne inspirowane przez filozofię

Zagadnienie źródeł świadomości moralnej: świadomość moralna oparta na prawie naturalnym (etyka odwołująca się do prawa naturalnego) i świadomość oparta na wartościach absolutnych (etyka odwołująca się do wartości nadprzyrodzonych).

Wola i wolności w sensie etycznym: sens wolności, wolność i konieczność (Kant, Jaspers, Nietzsche).

Problem cnót: Sokrates, Platon, Arystoteles, stoicy – teoria cnót; Scheler – rehabilitacja cnoty; Nietzsche – wola mocy, cnota darząca; Scheler – ład serca.

Sprawiedliwość jako kwestia etyczna i prawna – filozofia moralna Rawlsa.

„Międzyludzkie” jako kategoria etyczna – „filozofia międzyludzkiego spotkania” Bubera i Levinasa.

Wybrane wątki i motywy z Biblii, mitologii i literatury, w aspekcie etycznym:

Mity o stworzeniu świata i człowieka (historia „grzechu pierworodnego”), w aspekcie etycznym (Teogonia i Prace i dni Hezjoda, orficki mit o Zagreusie i Tytanach, "Księga Rodzaju", "Timajos" Platona);"ofiara Abrahama" ("Księga Rodzaju"), "ofiara Agamemnona (z tragedii Eurypidesa "Ifigenia w Aulidzie"); „ofiara Kaina i Abla”, „Hiob” „Kazanie na górze”, „hymn o miłości” św. Pawła; motyw Prometeusza (z tragedii Ajschylosa "Prometeusz w okowach").

Historia Medei (z tragedii Eurypidesa „Medea”); gruszki św. Augustyna (z „Wyznań” św. Augustyna) – motyw świadomego zła.

„Wielki Inkwizytor” (Dostojewskiego) a Chrystus.

Zajęcia mają charakter interaktywnych zajęć. Część zajęć prowadzona jest w postaci konwersatorium, na których prezentuje się zagadnienia wskazane w tematyce zajęć. Niektóre zajęcia prowadzone są w postaci prezentacji studentów na podstawie uzgodnionych lektur i tematów.

Dodatkowo na platformie MS Teams mogą być umieszczane są materiały do zajęć.