Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Kulturowe teorie języka WH-KU-I-2-KulTeoJez
Wykład (WYK) Semestr letni 2023/24

Informacje o zajęciach (wspólne dla wszystkich grup)

Liczba godzin: 30
Limit miejsc: (brak limitu)
Zaliczenie: Egzaminacyjny
MS Teams: https://teams.microsoft.com/l/team/19%3azHeb-QrZIaLLdJF_8oEuEwR9Hvh_5erjtHGT_zTj5DE1%40thread.tacv2/conversations?groupId=e50ca899-32eb-4f8a-a41b-02ba4904d1a8&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3
Literatura:

1. J. Anusiewicz, Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wrocław 1995

2. A. Engelking, Magiczna moc słowa w polskiej kulturze ludowej [w:] Język a kultura, t. I, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński, Wrocław 1988

3. S. Grabias, Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1997

4. Językoznawstwo Bronisława Malinowskiego, tom I i II, pod red. K. Pisarkowej, Kraków 2000.

5. E. Kołodziejek, Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin 2005

6. G. Lakoff, M. Johnson: Metafory w naszym życiu, Warszawa 1988

7. O. Leszczak, Lingwosemiotyka kultury. Funkcjonalno-pragmatyczna teoria dyskursu, Toruń 2010.

8. O. Leszczak, Krytyka doświadczenia etnicznego, Katowice 2014.

9. Z. Leszczyński, Szkice o tabu językowym, Lublin 1988

10. B. Malinowski, Ogrody koralowe i ich magia, t. V Język magii i ogrodnictwa, cz. I, rozdz. I Język jako narzędzie, dokument i istotny element kultury; cz. I, rozdz. II, Tłumaczenie słów nie dających się przetłumaczyć.

11. M. Marcjanik, Etykieta językowa [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. II, Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław 1993

12. A. Pajdzińska, Antropocentryzm frazeologii potocznej [w:] Etnolingwistyka 3, Lublin 1990

13. J. Puzynina, Słowo – wartość – kultura, Lublin 1997

14. A. Schaff, Wstęp do polskiego wydania [w:] B. L. Whorf, Język, myśl i rzeczywistość, Warszawa 1982

15. E. Tabakowska, Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Kraków 1995

16. R. Tokarski, Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin 2013

17. M. Wendland, Konstruktywizm komunikacyjny, Poznań 2011 (str. 93-101 oraz 110-121)

18. A. Wierzbicka, Uniwersalne pojęcia ludzkie i ich konfiguracje w różnych kulturach [w:] Etnolingwistyka 4, red. J. Bartmiński, Lublin 1991

19. A. Wierzbicka, Uniwersalia ugruntowane empirycznie, [w:] Teksty Drugie, 1-2, 2001.

20. Język zwierciadłem kultury czyli nasza codzienna polszczyzna, red. H. Zgółkowa, Poznań 1988

21. Język a kultura 4, red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa, Wrocław 1991

22. Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 1990.

23. Językowy obraz świata i kultura, red. A. Dąbrowska i J. Anusiewicz, Wrocław 2000.

Metody i kryteria oceniania:

Cykl wykładów zakończony jest egzaminem ustnym, do którego studenci dopuszczani są na podstawie obecności na zajęciach.

Na ocenę bardzo dobrą:

Student swobodnie posługuje się poznaną terminologią lingwistyczną, dokonuje poprawnej analizy wyrażeń, podaje własne przykłady

omawianych zjawisk językowych oraz wskazuje kwestie dyskusyjne omawianych zagadnień, powołując się na przeczytane wnikliwie

lektury.

Na ocenę dobrą:

Student swobodnie posługuje się poznaną terminologią lingwistyczną, przywołuje omówione na wykładzie przykłady poszczególnych

zjawisk językowych, samodzielnie dokonuje analizy podanego wyrażenia.

Na ocenę dostateczną:

Student mylnie posługuje się terminami lingwistycznymi, z trudem przywołuje przykłady omawianych zjawisk językowych, z trudem

dokonuje analizy przykładowego wyrażenia

Zakres tematów:

Problematyka zajęć obejmuje następujące zagadnienia:

1. Historia problemu język – kultura w myśli filozoficznej i lingwistycznej:

- Wilhelma von Humboldta i neohumboldtyzm;

- E. Sapir i B. Whorf jako prekursorzy lingwistyki kognitywnej;

2. Język a etniczny obraz świata;

- językowy obraz świata i pojęcie kategoryzacji

- lingwosemiotyka kultury O. Leszczaka;

- teoria uniwersaliów Anny Wierzbickiej.

2. Lingwistyka w służbie antropologii i historii kultury:

-miejsce języka w antropologii Bronisława Malinowskiego;

-kultura w zwierciadle nazw własnych: onomastyka, teonimia;

-problem przekładalności tekstów i kultur w świetle statusu poznawczego nauk o kulturze;

3. Język w kontekście kultury ludowej (magiczna funkcja języka, klątwy, uroki i zabobony)

4. Kulturowe aspekty leksyki i frazeologii.

5. Kulturowy wymiar stereotypu językowego:

-stereotyp językowy w doświadczeniu etnicznym;

-stereotyp w ujęciu lubelskiej szkoła etnolingwistyki;

6. Aksjologia lingwistyczna:

-wartości i wartościowanie w języku;

-problemy etykiety językowej;

-kategoria honoryfikatywności w językach dalekiego wschodu;

-kategoria honoryfikatywności w językach słowiańskich;

-rozwój kategorii honoryfikatywności w historii polszczyzny;

7. Terytorialne, środowiskowe i zawodowe odmiany języka w ujęciu kulturowym. Języki subkultur. Biolekty.

8. Poprawność językowa a kultura.

Metody dydaktyczne:

Wykład prowadzony jest z wykorzystaniem metod:

1. podającej

2. heurezy

3. rozmowy kierowanej

Grupy zajęciowe

zobacz na planie zajęć

Grupa Termin(y) Prowadzący Miejsca Liczba osób w grupie / limit miejsc Akcje
1 każdy poniedziałek, 11:30 - 13:00, sala 409
Mateusz Kowalski 15/20 szczegóły
Wszystkie zajęcia odbywają się w budynku:
Kampus Dewajtis Nowy Gmach
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
ul. Dewajtis 5,
01-815 Warszawa
tel: +48 22 561 88 00 https://uksw.edu.pl
kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.0.0-8 (2024-11-08)