Przemiany obyczajów w XX i XXI wieku WH-KU-II-1-PrzemOb-W
Wykład (WYK) Semestr letni 2023/24

ŹRÓDŁA

Wkrótce

TEKSTY:

J. Grad, Obyczaj a moralność. Próba metodologiczna uporządkowania badań dotychczasowych, Poznań 1993.

M. Szpakowska (red.), Jak badać obyczaje?, Warszawa 2007

J. Grad, Zwyczaj, Encyklopedia socjologii. Suplement, Warszawa 2005.

B. Jedynak, Obyczaje domu polskiego w czasach niewoli 1795-1918, Lublin 2001

A. Chwalba (red.), Obyczaje w Polsce od średniowiecza do współczesności, Warszawa 2015

M. Szpakowska, Chcieć i mieć. Samowiedza obyczajowa w Polsce czasu przemian, Warszawa 2003

B. Łaciak, Obyczajowość polska czasu transformacji, czyli o wojnie postu z karnawałem, Warszawa 2005

W.G. Sumner, Naturalne sposoby postępowania w gromadzie. Studium socjologicznego znaczenia praktyk życia codziennego, manier, obyczajów oraz kodeksów moralnych, Warszawa 1995.

A. Appadurai, Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji, Kraków 2005

W. Kuligowski, Antropologia współczesności. Wiele światów, jedno miejsce, Kraków 2005.

A. Tyszka. Uczestnictwo w kulturze. kulturze różnorodności stylów życia, Warszawa 1970.

J. Grad, H. Mamzer (red.), Ludyczny wymiar kultury, Poznań 2007.

W_ 1 rozumie kluczowe pojęcie OBYCZAJU, potrafi poruszać się w terminologicznym gąszczu, nie daje się zwieść pseudointelektualnym manierystom, który tworzą obyczajowo-komunikacyjne pseudoteorie

W_ 2 rozumie, jak bardzo życie ludzi pozostaje unormowane obyczajowo, że NORMY te, mające najrozmaitszy charakter i pochodzenie, są powszechne, a za ich złamanie grozi sankcja: od wykluczenia po krzywe spojrzenie sąsiada

W_ 3 rozumie znaczenie obyczaju/ów, dla NAUK O KULTURZE. Potrafi zdefiniować je właśnie jako naukę o ludziach i ich obyczajach

U_ 1 rozumie, że żyje we wszechogarniającym świecie obyczajów i potrafi obserwować świat jako utkany przez normy. Ta świadomość zmienia go w kulturoznawcę świadomego codzienności, kulturoznawcę par excellence

U_ 2 rozumie, że sam jest kulturoznawczym paradoksem: przedmiotem i podmiotem poznania, staje się takim samolaboratorium badań obyczajów

U_ 3 last not least rozumie, że nauki o kulturze mają przepiękną, choć niezbadaną przyszłość

K_1 rozumie, że istnieją obyczaje, które chronią znaczące wartości moralne oraz te, które, choćby uświęcone tradycją, mają inne znaczenie. Potrafi je odróżnić.

K_2 rozumie, że wystawianie ocen w związku z przestrzeganiem lub łamaniem tych drugich stanowi bardzo delikatną materię, że ludzie mają prawo choćby do tego, co sam uważa za zbyt staromodne lub zbyt postępowe albo dziwactwo. Owszem, wciąż jest krytyczny wobec świata, ale jego krytycyzm zostaje poddany eksperymentowi. W nim pod obyczajem najpierw znajduje jego właściciela.

Egzamin ustny

1. Obyczaj. Póba definicji

O UNIFIKACJI OBYCZAJÓW:

2. Jedzenie i głód

3.Mieszkanie i bezdomność

4. Ubranie i nagość

5. Seks i wstrzemięźliwość

6. Seks i przyjemność

7. Wychowanie i nauka

8. Higiena i brud

9. Rozrywka i zabawa

10. Choroba i umieranie

11. Pochówek i żałoba

.

O RÓżNICACH W OBYCZAJACH:

12. ...między sacrum a profanum

13. ...między Wschodem a Zachodem

14. ...między miastem a wsią

SYTUACJE SKRAJNE:

15. Wojna, okupacja, Zagłada

Wykład tradycyjny szlachetną formą realziowany