Badania ekologii i behawioru ptaków w celu ochrony gatunkowej – metody terenowe WF-OB-BEBP
Konwersatorium (KON) Semestr letni 2023/24

1. Krebs Ch. J., Davies N.B. 1997. Behavioural Ecology: An Evolutionary Approach, Blackwell Scientific Publ.

2. Danchin E., Giraldeau L-A., Cezilly F. 2008. Behavioural Ecology: An Evolutionary Perspective on Behaviour. OUP Oxford.

3. W. J. Sutherland, I. Newton, R. Green. 2004. Bird Ecology and Conservation: A Handbook of Techniques. Oxford UP

4. Krebs Ch.J. Davies N.B. 2014. Wprowadzenie do ekologii behawioralnej. PWN

Literatura uzupełniająca:

Artykuły w języku angielskim dotyczące metod badań ekologii rozrodu i zachowania się zwierząt

1.Wiedza:

EK1 Student zna poziomy organizacji życia, bioróżnorodności biologicznej i

wzajemne oddziaływania organizmów na środowisko na przykładzie wysp na Wiśle i zamieszkujących je ptaków;

EK2 Student zna główne kategorie pojęciowe i terminologię z obszaru nauk

przyrodniczych i ochrony przyrody; zna metody badawcze z zakresu ekologii i zachowania się zwierząt;

EK3 Student rozumie i wyjaśnia związki między ekologią, zachowaniem się zwierząt i możliwościami oraz metodami ochrony; rozumie zagrożenia dla prawidłowego funkcjonowania środowiska; potrafi wyjaśnić znaczenie badań terenowych dla planowania ochrony gatunku

2.Umiejętności

EK4 Student sporządza proste raporty na podstawia zebranych danych; posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych z wykorzystaniem różnych środków komunikacji werbalnej i wizualnej

EK5 Student wykonuje i opisuje proste zadania badawcze indywidualnie i zespołowo;

EK6 Student potrafi interpretować obserwacje terenowe i na ich podstawie wyciągnąć poprawne wnioski;

EK7 Student pracując w zespole i wykorzystując doświadczenia ekspertów potrafi podejmować działania na rzecz ochrony przyrody

3.Kompetencje:

EK8 Student doskonali swoje umiejętności zawodowe w pracy terenowej; dba o powierzony sprzęt oraz pracę własną i innych

EK9 Student podejmuje pracę w terenie, wykazując inicjatywę i samodzielność w działaniach; efektywnie współdziała w pracy zespołowej

1. Wiedza (EK 1-3):

Na ocenę 2 (ndst.): Student nie zna poziomów organizacji życia, bioróżnorodności biologicznej i wzajemnych oddziaływań organizmów na środowisko na przykładzie wysp na Wiśle i zamieszkujących je ptaków; Student nie zna głównych kategorii pojęciowych i terminologii z obszaru nauk przyrodniczych i ochrony przyrody; nie zna metod badawczych z zakresu ekologii i zachowania się zwierząt; Student nie rozumie i nie potrafi wyjaśnić związków między ekologią, zachowaniem się zwierząt i możliwościami oraz metodami ochrony gatunkowej; nie potrafi wyjaśnić znaczenia badań terenowych dla planowania ochrony gatunku;

Na ocenę 3 (dst.): Student zna ogólnie poziomy organizacji życia, bioróżnorodności biologicznej i wzajemnych oddziaływań organizmów na środowisko ale nie potrafi tej wiedzy odnieść do obserwowanego środowiska; Student zna niektóre pojęcia i terminologię z obszaru nauk przyrodniczych i ochrony przyrody; zna niektóre metody badawcze z zakresu ekologii i zachowania się zwierząt; nie potrafi przytoczyć przykładów ich zastosowania; Student wie, że istnieje związek między ekologią, zachowaniem się zwierząt i możliwościami oraz metodami ochrony, ale nie potrafi podać przykładów; nie potrafi wyjaśnić znaczenia badań terenowych dla planowania ochrony gatunku;

Na ocenę 4 (db.): Student zna poziomy organizacji życia, bioróżnorodności biologicznej i wzajemnych oddziaływań organizmów na środowisko, ale niewystarczająco wykorzystuje je w opisie poznanego środowiska; Student zna niektóre wiele kategorii pojęciowych i terminologię z obszaru nauk przyrodniczych i ochrony przyrody; zna wiele metod badawczych z zakresu ekologii i zachowania się zwierząt i potrafi przytoczyć przykład ich zastosowania; Student wie, że istnieje związek między ekologią, zachowaniem się zwierząt i możliwościami oraz metodami ochrony; zna wiele przykładów; potrafi wyjaśnić znaczenie badań terenowych dla planowania ochrony gatunku, ale nie potrafi podać przykładów z literatury;

Na ocenę 5 (bdb.) Student bardzo dobrze zna poziomy organizacji życia, bioróżnorodności biologicznej i wzajemne oddziaływania organizmów na środowisko na przykładzie wysp na Wiśle i zamieszkujących je ptaków; bardzo dobrze zna główne kategorie pojęciowe i terminologię z obszaru nauk przyrodniczych i ochrony przyrody oraz metody badawcze z zakresu ekologii i zachowania się zwierząt; zna wiele przykładów; Student doskonale rozumie i wyjaśnia relacje między ekologią, zachowaniem się zwierząt i możliwościami oraz metodami ochrony; potrafi wyjaśnić znaczenie badań terenowych dla planowania ochrony gatunku oraz podać przykłady ich zastosowania

2. Umiejętności (EK 4-7)

Na ocenę 2 (ndst.): Student nie potrafi sporządzić prostego raportu na podstawie zebranych danych; Student nie umie przygotować wystąpienia ustnego z wykorzystaniem różnych środków komunikacji werbalnej i wizualnej, korzysta z niesprawdzonych źródeł, tekst omawianego artykułu jest niepoprawnie przetłumaczony; Student nie potrafi wykonać i opisać prostych zadań badawczych indywidualnie (zespołowo); Student nie potrafi zinterpretować obserwacji terenowych i wyciąga niepoprawne wnioski; Student nie potrafi pracować w zespole i wykorzystywać doświadczenia ekspertów oraz nie potrafi podejmować działań na rzecz ochrony przyrody

Na ocenę 3 (dst.): Student poprawnie sporządza proste raporty na podstawia zebranych danych, ale nie potrafi wyciągnąć wniosków, a strona graficzna raportu pozostawia wiele do życzenia; Student poprawnie przygotowuje wystąpienie ustne z wykorzystaniem różnych środków komunikacji werbalnej i wizualnej, ma jednak problemy z tłumaczeniem naukowych tekstów w języku angielskim oraz wybraniem ważnego dla prezentacji materiału; Student potrafi poprawnie wykonać, ale ma problem z prawidłowym opisaniem prostych zadań badawczych indywidualnie (zespołowo); Student potrafi zinterpretować niektóre obserwacje terenowych, ale wyciąga często niepoprawne wnioski; Student potrafi pracować w zespole i wykorzystywać doświadczenia ekspertów ale nie potrafi podejmować działań na rzecz ochrony przyrody

Na ocenę 4 (db.): Student sporządza proste raporty na podstawia zebranych danych; wyciąga prawidłowe wnioski, ale strona graficzna raportu jest uboga; Student dobrze przygotuje wystąpienia ustne z wykorzystaniem różnych środków komunikacji werbalnej, prezentacja zawiera jednak błędy lub nie wykorzystuje wszystkich ważnych informacji zawartych w omawianych artykułach; Student dobrze wykonuje i opisuje proste zadania badawcze indywidualnie (zespołowo); Student potrafi dobrze zinterpretować obserwacje terenowych, ale nie zawsze wyciąga poprawne wnioski; Student potrafi pracować w zespole i wykorzystywać doświadczenia ekspertów i zazwyczaj potrafi podejmować działania na rzecz ochrony przyrody

Na ocenę 5 (bdb.): Student sporządza proste raporty na podstawie zebranych danych; wyciąga prawidłowe wnioski i zastanawia się nad otrzymanymi wynikami, wykorzystuje tabele i ryciny do przedstawiania wyników; Student przygotowuje spójne i przemyślane wystąpienie ustne z wykorzystaniem różnych środków komunikacji werbalnej i wizualnej. Prezentacja zawiera wszystkie istotne informacje zawarte w przeczytanych artykułach, a artykuły są przetłumaczone bezbłędnie; Student doskonale wykonuje i opisuje proste zadania badawcze indywidualnie i zespołowo; Student potrafi bardzo dobrze zinterpretować obserwacje terenowych i wyciąga poprawne wnioski; Student doskonale pracuje w zespole i wykorzystuje doświadczenia ekspertów do podejmowania działań na rzecz ochrony przyrody

3. Kompetencje (EK 8-9): Oceniana jest rzetelność pracy zarówno w terenie jak i w czasie przygotowania prezentacji oraz raportów. Oceniana jest samodzielność i umiejętność pracy w zespole

Metody oceniania:

Ocena raportu z badań terenowych. Oceniana będzie praca indywidualna w terenie, oraz sposób prezentacji wyników (umiejętność opisania metody oraz przebiegu obserwacji, wnioski z obserwacji)

Ocena z prezentacji multimedialnej, streszczającej artykuł lub zagadnienie związane z tematem zajęć. Oceniana będzie (a) umiejętność pracy w grupie, (b) forma, treść i sposób przedstawienia prezentacji oraz (c) umiejętność wyszukania odpowiedniego materiału do prezentacji

Ocena aktywności podczas zajęć (uczestniczenie w dyskusji)

1. Organizacja zajęć. Czym zajmuje się ekologia rozrodu. Podstawy pojęć z zakresu ekologii i behawioru ptaków

2. Techniki pracy w terenie – zagadnienia etyczne i prawne

3. Techniki badań terenowych – bezpieczeństwo pracy w terenie

4. Monitoring – po co liczymy ptaki lęgowe?

5. Biologia i ekologia rozrodu ptaków – metody badania w terenie

6. Wybiórczość siedliskowa i wybór miejsca na gniazdo – metody badania w terenie

7. Miejsca i sposoby żerowania – metody badania ekologii żerowania

8. Jak badamy presję drapieżników?

9. Po co obrączkujemy ptaki – obrączkowanie obrączkami metalowymi i kolorowymi

10. Po co i w jaki sposób odławiamy ptaki - jakie dane możemy uzyskać po złapaniu osobnika?

11. Po co pobieramy krew – metody pobierania i konserwacji?

12. Życie w kolonii – co dają nam badania behawioralne?

13. Metody badania zachowania się ptaków – co możemy obserwować w terenie

14. W jaki sposób badania biologii, ekologii i zachowania się ptaków pomagają w skutecznej ochronie gatunku i jego siedliska gniazdowania

15. Podsumowanie zajęć

Opis metod dydaktycznych:

Wykład informacyjny – przedstawienie tematyki, sposobu prowadzenia zajęć oraz wymagań i oczekiwań nt. pracy na zajęciach i indywidualnego przygotowywania się do raportu. Wyjaśnienie zasad nt. planowania, przygotowania i przeprowadzenia prezentacji multimedialnej, Omówienie terminu wyjazdu oraz warunków w bazie terenowej

Wykład konwersatoryjne – uzupełnianie, wyjaśnianie, ewentualne również uściślenie treści tematycznych dot. przedstawianej na danych zajęciach prezentacji

Badania (obserwacje) terenowe – pokaz metod i pracy w terenie, indywidualne badania (obserwacje) w terenie, przygotowanie raportu z prac terenowych

Indywidualna lektura tekstów naukowych - indywidualna lektura materiałów naukowych angielskojęzycznych (książka, czasopismo, Internet), niezbędnych do przygotowania prezentacji multimedialnych na wylosowany temat

Analiza treści materiału – omówienie, wspólnie z studentami na zajęciach, treści przedstawianego referatu w celu wyjaśnienia treści niezrozumiałych i ewentualnej ich weryfikacji

Dyskusja – omawianie prezentacji (forma, zakres tematyczny i sposób przedstawienia), jak również treści w niej zawartych. Omawianie pracy w terenie, związanych z nią zagadnień etycznych i zagrożeń.

Prezentacja multimedialna – prezentacja w programie PowerPoint lub równoważnym na wylosowany temat. W przypadku prezentacji indywidualnych powinny one trwać nie mniej niż 20 min i nie więcej niż 25 min, w przypadku prezentacji zespołowych nie powinny trwać krócej niż 40 min i nie dłużej niż 50 min.