Teoria i filozofia prawa WP-PRZ-TiFP
Wykład (WYK) Semestr zimowy 2024/25

Podstawowa:

1. Artur Kotowski (red.), Wybrane zagadnienia teorii i filozofii prawa, wyd. 1, Difin,

2. materiały przekazywane przez prowadzącego (aplikacja MS Teams).

Uzupełniająca:

1. Krzysztof J. Kaleta, Artur Kotowski, Podstawy prawoznawstwa, wyd. 3 wyd. Difin;

2. Lech Morawski, Zasady wykładni prawa, Wyd. 3, Toruń 2014.

na ocenę 2:

PR_W01 - Student nie potrafi wyróżnić teorii (filozofii) prawa spośród pozostałych nauk prawnych i jej zdefiniować. Nie rozumie roli filozofii prawa w systemie nauk oraz jej relacji do nauk dogmatyczno-prawnych i historyczno-prawnych. Student nie zna źródeł, charakteru, genezy i funkcjonowania teorii prawa. Ponadto nie zna norm i reguł prawnych prawoznawstwa.

PR_W02 - Student nie zna podstawowej terminologii z zakresu teorii prawa i prawoznawstwa. Nie potrafi wymienić zasadniczych procedur charakterystycznych dla działań podejmowanych w obszarze prawoznawstwa. W szczególności student nie zna problematyki definicji prawa, relacji prawa do innych systemów normatywnych (moralności, obyczajów, religii), problematyki języka prawa, w szczególności języka prawnego i pojęć prawnych. Student nie rozumie procesów tworzenia, stosowania i wykładni prawa oraz zagadnienia społecznego działania i skuteczności prawa

na ocenę 3:

PR_W01 - Student potrafi wyróżnić teorię (filozofię) prawa spośród pozostałych nauk prawnych i ją zdefiniować. W podstawowym zakresie rozumie rolę filozofii prawa w systemie nauk oraz jej relacje do nauk dogmatyczno-prawnych i historyczno-prawnych. Student zna w podstawowym zakresie źródła, charakter, genezę i funkcjonowanie teorii prawa. Ponadto na zadowalającym poziomie zna normy i reguły prawne prawoznawstwa.

PR_W02 - Student zna w podstawowym zakresie terminologię z zakresu teorii prawa i prawoznawstwa. Potrafi wymienić podstawowe procedury charakterystyczne dla działań podejmowanych w obszarze prawoznawstwa. W szczególności student w podstawowym zakresie zna problematykę definicji prawa, relację prawa do innych systemów normatywnych (moralności, obyczajów, religii), problematykę języka prawa, w szczególności języka prawnego i pojęć prawnych. Rozumie w zadowalającym zakresie procesy tworzenia, stosowania i wykładni prawa oraz zagadnienie społecznego działania i skuteczności prawa.

na ocenę 4:

PR_W01 – Student potrafi wyróżnić teorię (filozofię) prawa spośród pozostałych nauk prawnych i ją zdefiniować w szerokim zakresie. Rozumie, na dobrym poziomie, rolę filozofii prawa w systemie nauk oraz jej relacje do nauk dogmatyczno-prawnych i historyczno-prawnych. Student dobrze zna źródła, charakter, genezę i funkcjonowanie teorii prawa. Ponadto dobrze zna normy i reguły prawne prawoznawstwa.

PR_W02 - Student dobrze zna terminologię z zakresu teorii prawa i prawoznawstwa. Dobrze porusza się w podstawowych procedurach charakterystycznych dla działań podejmowanych w obszarze prawoznawstwa. W szczególności student w dobrym zakresie zna problematykę definicję prawa, relację prawa do innych systemów normatywnych (moralności, obyczajów, religii), problematykę języka prawa, w szczególności języka prawnego i pojęć prawnych. Rozumie na dobrym poziomie procesy tworzenia, stosowania i wykładni prawa oraz zagadnienie społecznego działania i skuteczności prawa.

na ocenę 5:

PR_W01 - Student potrafi wyróżnić i zdefiniować teorię (filozofię) prawa spośród pozostałych nauk prawnych i ją zdefiniować wieloaspektowo. Na bardzo dobrym poziomie rozumie rolę filozofii prawa w systemie nauk oraz jej relacje do nauk dogmatyczno-prawnych i historyczno-prawnych. Student bardzo dobrze zna źródła, charakter, genezę i funkcjonowanie teorii prawa. Ponadto bardzo dobrze zna normy i reguły prawne prawoznawstwa.

PR_W02 - Student bardzo dobrze zna terminologię z zakresu teorii prawa i prawoznawstwa. Płynnie porusza się w podstawowych procedurach charakterystycznych dla działań podejmowanych w obszarze prawoznawstwa. W szczególności student w bardzo dobrym zakresie zna problematykę definicję prawa, relację prawa do innych systemów normatywnych (moralności, obyczajów, religii), problematykę języka prawa, w szczególności języka prawnego i pojęć prawnych. Student biegle rozumie procesy tworzenia, stosowania i wykładni prawa oraz zagadnienie społecznego działania i skuteczności prawa.

Wykład 1 (12.10.2024 r.):

1) W kręgu podstawowych problemów teorii prawa:

a) struktura nauk prawnych,

b) pojęcie zjawiska prawnego i płaszczyzny badania prawa,

c) funkcje prawa,

d) prawo a inne porządki normatywne;

2) między pozytywistyczną a niepozytywistyczną koncepcją prawa;

3) Pozytywizm prawniczy cz. I:

a) „twardy” Pozytywizm prawniczy Johna Austina,

b) formuła G. Radbrucha jako podstawa standardu ochrony praw człowieka.

Wykład 2 (26.10.2024 r.):

1) Pozytywizm prawniczy cz. II - „Miękki” pozytywizm prawniczy Herberta Harta (prawo jako związek reguł pierwotnych i wtórnych);

2) Integralna teoria prawa Ronalda Dworkina (trudne przypadki i relacja norm do zasad).

Wykład 3 (09.11.2024 r.) – Koncepcje niepozytywistyczne w prawie:

1) nurt prawnonaturalny (poglądy na prawo Św. Tomasza z Akwinu, Hugo Grocjusza, Immanuela Kanta, Gustawa Radbrucha, Leona Fullera, Johna Finnisa)

2) nurt racjonalistyczny (nurt racjonalistyczny, hermeneutyka prawnicza, teorie komunikacyjne).

Wykład 4 (23.11.2024 r.):

1) zagadnienia teorii normy prawnej:

a) prawo jako zjawisko komunikacyjne (język prawa jako profesjolekt)

b) przepis a norma prawna w koncepcji Z. Ziembińskiego,

c) struktura normy prawnej (koncepcja trójelementowa a normy sprzężone),

d) norma reguła a norma zasada w koncepcji R. Dworkina,

e) lingwistyczna a nielingwistyczna koncepcja normy prawnej;

2) problematyka tworzenia prawa:

a) pojęcie tworzenia prawa,

b) sposoby tworzenia prawa,

c) normatywna koncepcja źródeł prawa w Polsce,

d) filary procesu legislacyjnego w Polsce,

e) ogłaszanie prawa.

Wykład 5 (07.02.2024 r.):

1) system prawa:

a) pojęcie systemu prawa,

b) podział systemów prawa,

c) kultura prawa stanowionego – cechy charakterystyczne i filary kontynentalnej kultury prawnej (system civil law),

d) anglosaska kultura prawna – cechy charakterystyczne,

e) systematyzacja pionowa i pozioma prawa;

2) obowiązywanie prawa:

a) pojęcie obowiązywania prawa,

b) obowiązywanie prawa w sensie formalnym, faktycznym i aksjologicznym,

c) płaszczyzny obowiązywania prawa;

3) konwergencja kultur prawnych. Kultura prawa stanowionego a prawa common law. Problematyka precedensu w obu kulturach prawnych.

Wykład 6 (11.01.2025 r.) – Wykładnia prawa cz. I:

a) pojęcie wykładni prawa,

b) klaryfikacyjna a derywacyjna teoria wykładni,

c) wykładnia sensu stricto a sensu largo,

d) rodzaje wykładni podmiotowej (ze względu na podmiot jej dokonujący),

e) podział wykładni przedmiotowej (ze względu na sposób jej prowadzenia),

f) zasada pierwszeństwa a równoważności rodzajów wykładni.

Wykład 7 (25.01.2025 r.):

1) wykładnia prawa cz. II:

a) domniemania interpretacyjne,

b) wykładnia zakresowa,

c) dyrektywy wykładni sensu largo;

2) problematyka intertemporalności w prawie.

Wykład 8 (08.02.2025 r.) – Współczesne problemy procesu stosowania prawa:

a) pojęcie stosowania prawa – między sylogistycznym a argumentacyjnym modelem stosowania prawa,

b) stosowanie a tworzenie i przestrzeganie prawa,

c) modele teoretyczne stosowania prawa,

d) typy stosowania prawa,

e) fazy procesu stosowania prawa.

f) problematyka wykładni operatywnej prawa.

1) wykład synchroniczny - sobota godz. 8:15 (sala 1764);

2) kontakt asynchroniczny - materiały przekazywane przez prowadzącego, celem dopełnienia kształcenia synchronicznego. Sala e-learning: Microsoft Teams - nazwa zespołu: 2024/25 | PR-N | TiFP |; kod do Zespołu: 9deoucu

Metoda weryfikacji: egzamin pisemny (pytania o wiedzę, pytania typy analiza case study).