Psychometria 1 WF-PS-N-PSYM1
Ćwiczenia (CW) Semestr zimowy 2024/25

Podstawową literaturę do kursu stanowią poniższe podręczniki. Szczegółowy zakres lektury obowiązkowej i dodatkowej – podawany będzie na bieżąco na zajęciach.

American Educational Research Association, American Psychological Association, National Council on Measurement in Education (2007). Standardy dla testów stosowanych w psychologii i pedagogice. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Anastasi, A, Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Aranowska, E. (2006). Pomiar ilościowy w psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.

Brzeziński, J. (2019). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN.

Hornowska E. (2003). Testy psychologiczne. Teoria i praktyka. Warszawa: Scholar.

Magnusson D. (1991). Wprowadzenie do teorii testów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Strelau, J., Doliński D. (2008). Psychologia. Podręcznik Akademicki. Tom 2. (rozdział 10). Gdańsk: GWP.

Zawadzki, B. (2006). Kwestionariusze osobowości. Strategie i procedura konstruowania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Zajęcia mają na celu poszerzenie wiedzy, umiejętności i kompetencji Studenta, które służą następującym, ogólnym efektom kształcenia, określonych w efektach kształcenia dla programu kształcenia dla kierunku Psychologia dla jednolitych studiów magisterskich.

Zgodnie z nimi Absolwent:

- posiada wiedzę na temat nowoczesnej metodologii badań bazującej na zaawansowanej statystyce i aktualnej psychometrii (PS_W06)

- zna w sposób pogłębiony wybrane metody i narzędzia diagnozy oraz interwencji psychologicznej (PS_W16)

- potrafi posługiwać się i dobierać różne metody i testy psychologiczne pozwalające na diagnozę zachowań człowieka, różnic indywidualnych i osobowości oraz posiada umiejętność praktycznej analizy pakietu statystycznego SPSS (PS_U03)

- potrafi samodzielnie konstruować i oceniać psychometrycznie psychologiczne narzędzia badawcze (PS_U08)

Oznacza to realizację następujących, szczegółowych efektów kształcenia:

WIEDZA

1. Student wie, czym zajmuje się psychometria i jakie jest jej znaczenie dla psychologa.

2. Student zna i potrafi wyjaśnić podstawowe pojęcia psychometryczne.

3. Student potrafi podać aksjomaty i twierdzenia klasycznej teorii testów - wie czym jest wynik prawdziwy i wynik otrzymany.

4. Student potrafi scharakteryzować podstawowe metody szacowania rzetelności pomiaru wg klasycznej teorii testów; wie, czym jest błąd standardowy pomiaru; potrafi wymienić i scharakteryzować inne błędy pomiaru.

5. Student wie, czym jest moc dyskryminacyjna pozycji testowej i zna metody jej oceny.

6. Student zna i potrafi scharakteryzować podstawowe metody oceny trafności testu.

UMIEJĘTNOŚCI

1. Student potrafi rozpoznać narzędzia spełniające kryteria psychometryczne klasycznej teorii testów, określone w „Standardach dla testów stosowanych w psychologii i pedagogice” (2007).

2. Student potrafi wykorzystać dane empiryczne w celu obliczenia wybranych współczynników rzetelności oraz wyznaczenia standardowego błędu pomiaru oraz innych wybranych błędów pomiaru.

3. Student potrafi wykorzystać standardowy błąd pomiaru do wyznaczenia przedziału ufności wyniku prawdziwego osoby badanej. Student umie posłużyć się, w celach interpretacyjnych, właściwościami rozkładu normalnego.

4. Student potrafi zinterpretować otrzymane lub podane w podręcznikach testowych współczynniki rzetelności, mocy dyskryminacyjnej, standardowego błędu pomiaru.

5. Student potrafi dobrać odpowiednie metody weryfikacji rzetelności i trafności testu.

KOMPETENCJE

1. Student docenia potencjał standardowych testów psychologicznych, ale pozostaje wrażliwy na ich ograniczenia.

2. Student zachowuje ostrożność w ocenie jakości testów psychologicznych.

3. Student ma świadomość znaczenia rzetelności i trafności pomiaru dla budowania poprawnej diagnozy przypadku.

4. Student aktywnie chroni testy przed osobami i instytucjami, które nie są upoważnione do ich stosowania.

Metoda oceny: kolokwium pisemne przeprowadzone na koniec semestru, stanowiące 80% oceny końcowej z ćwiczeń. Kolokwium obejmuje zarówno wiedzę teoretyczną omawianą na ćwiczeniach, jak również zadania praktyczne. 20% oceny stanowi aktywność podczas ćwiczeń. Oceniana aktywność obejmuje stopień przygotowania do ćwiczeń oraz krytyczne refleksje na temat omawianego tematu.

Obecność na zajęciach jest obowiązkowa (dopuszczalne 2 nieobecności).

Ocena wiedzy (W1-W6):

Na ocenę bardzo dobrą: Student bardzo dobrze orientuje się w pojęciach teoretycznych omawianych na ćwiczeniach, posiada wiedzę na temat metod weryfikacji własności psychometrycznych testu, podstawowych pojęć psychometrycznych, sposobu korzystania z narzędzi pomiarowych i podręczników, metodach analiz oraz interpretacji wskaźników psychometrycznych.

Na ocenę dobrą: Student dysponuje min. 80% wiedzy omawianej na zajęciach, tj. dość dobrze orientuje się w pojęciach teoretycznych z zakresu psychometrii oraz w zakresie metod weryfikacji własności psychometrycznych testów psychologicznych, zna i rozumie większość podstawowych pojęć psychometrycznych, metod analiz i metod interpretacji wskaźników psychometrycznych.

Na ocenę dostateczną: Student dysponuje min. 60% wiedzy przekazanej na ćwiczeniach, częściowo orientuje się w pojęciach teoretycznych z zakresu psychometrii, jednak niekiedy myli te pojęcia, zna wystarczającą liczbę metod weryfikacji własności psychometrycznych testu, jednak z niektórymi metodami ma problem, zwłaszcza, gdy chodzi o interpretację wyników.

Na ocenę niedostateczną: Student dysponuje mniej niż 60% wiedzy omawianej na zajęciach, bardzo słabo orientuje się w pojęciach teoretycznych związanych z psychometrią, nie zna sposobów weryfikacji własności psychometrycznych testu, ani nie potrafi ich interpretować.

Ocena umiejętności (U1-U5):

Na ocenę bardzo dobrą: Student potrafi zastosować w praktyce wiedzę zdobytą na zajęciach, potrafi posługiwać się narzędziami psychometrycznymi, ocenić własności psychometryczne testu na podstawie dostępnych danych i podręcznika, umie dopasować metody statystyczne do weryfikacji własności psychometrycznych testu, potrafi samodzielnie skonstruować narzędzie badawcze.

Na ocenę dobrą: Student potrafi zastosować w praktyce wiedzę zdobytą na zajęciach, potrafi (z bardzo drobnymi błędami) ocenić własności psychometryczne testu na podstawie dostępnych danych i podręcznika, w większości przypadków potrafi adekwatnie dopasować metody statystyczne do weryfikacji parametrów psychometrycznych testu, potrafi niemal samodzielnie skonstruować narzędzie badawcze.

Na ocenę dostateczną: Student stosuje w praktyce wiedzę zdobytą na zajęciach, popełniając jednak pewne błędy, nie będące błędami kardynalnymi. Orientuje się we własnościach psychometrycznych na tyle, by ocenić parametry psychometryczne testu, jednak ma problem z obliczeniem niektórych z tych właściwości, jeśli musi to zrobić samodzielnie.

Na ocenę niedostateczną: Student nie jest w stanie zastosować zdobytej wiedzy w praktyce. Nie orientuje się we własnościach psychometrycznych testu na tyle, aby adekwatnie dopasować metody statystyczne do weryfikacji własności psychometrycznych testu, nie potrafi skonstruować samodzielnie pozycji testowych ani narzędzia badawczego.

Ocena kompetencji (K1-K4)

Kompetencje oceniane są głównie poprzez ocenę aktywności podczas ćwiczeń. Brana pod uwagę jest wrażliwość na ograniczenia testów psychologicznych, krytycyzm wobec prezentowanych metod, ostrożność w ocenie jakości psychometrycznej istniejących narzędzi, zdolność do wzięcia pod uwagę różnych uwarunkowań i świadomość konieczności ochrony narzędzi testowych.

Materiał realizowany w semestrze 1 obejmuje następujące zagadnienia:

• Podstawowe cele psychometrii, cele zajęć. (spotkanie 1)

• Zapoznanie z testami psychologicznymi. (spotkanie 2)

• Psychometria a różnice indywidualne, podstawowe pojęcia z dziedziny psychometrii. (spotkanie 3)

• Pojęcie testu psychologicznego, pozycji testowej, operacjonalizacji. Proces konstruowania testów i jego etapy. (spotkanie 3)

• Generowanie wskaźników, formalne własności pozycji testowych. (spotkanie 4)

• Problematyka skal odpowiedzi. (spotkanie 5)

• Proces standaryzacji, źródła błędów pomiaru. (spotkanie 6)

• Podstawowe techniki szacowania rzetelności. (spotkanie 7-8)

• Strategie konstruowania testów psychologicznych. (spotkanie 9)

• Planowanie i przeprowadzenie badań pilotażowych narzędzia stworzonego na zajęciach wraz z obliczeniem własności psychometrycznych ( spotkanie) 10-12)

• Standardowe błędy pomiaru i wyznaczanie przedziałów ufności (13-14)

• Kolokwium (spotkanie 15)

Przyporządkowanie tematów do poszczególnych spotkań może ulec lekkiej zmianie w zależności od warunków i tempa pracy na ćwiczeniach.

Zajęcia odbywają się w formie stacjonarnej. Dodatkowe materiały będą umieszczane na platformie Moodle.

Metody dydaktyczne stosowane podczas zajęć:

-Omówienie teoretyczne zagadnień powiązane z dyskusją problemu ze Studentami

-Praca indywidualna i praca w grupie

-Ćwiczenia praktyczne dotyczące omawianych problemów, w tym obliczanie parametrów psychometrycznych testu (z wykorzystaniem zarówno wzorów, jak i programów statystycznych)

-Wspólna praca nad konstrukcją testu psychologicznego

-Mobilizacja Studentów do aktywności i dyskusji poprzez premiowanie tej aktywności możliwością podwyższenia oceny końcowej.