WM: Psychologia twórczości WF-PS-N-PTW
Wykład monograficzny (WYK_MON) Semestr letni 2024/25

Literatura podstawowa

Nęcka, E. (1992). Struktura operacji intelektualnych a twórczość W: red. M. Materska, T. Tyszka, Psychologia i poznanie. PWN.

Nęcka, E. (1994). TROP – Twórcze rozwiązywanie problemów. Oficyna Wydawnicza „IMPULS”.

Nęcka, E. (1998). Trening twórczości. Oficyna Wydawnicza „IMPULS”.

Nęcka, E. (1999). Proces twórczy i jego ograniczenia. Wydawnictwo UJ.

Nęcka, E. (2000). Twórczość. W: J. Strelau (red.), Psychologia: Podręcznik akademicki. T. 2 (s. 783-807). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Nęcka, E. (2001). Psychologia twórczości. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Nęcka, E. (2002). Wymiary twórczości, W: red. K.J. Szmidt, K.T. Piotrowski, Nowe teorie twórczości, Nowe metody pomocy w tworzeniu (s. 45-50). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Literatura uzupełniająca

Adair, J. (2008). Sztuka twórczego myślenia. Źródła innowacji i świetnych pomysłów. Wolters Kluwer Polska.

Alder, H. (2003). Inteligencja kreatywna. Wydawnictwo Amber.

Birch, P., Clegg, B. (1996). Techniki twórczego myślenia w biznesie. Wydawnictwo M7A.

Bono, de E. (1998). Naucz się myśleć kreatywnie. Oficyna Wydawnicza „PRIMA”.

Bowkett, S. (2000). Wyobraź sobie, że... Ćwiczenia rozwijające twórcze myślenie uczniów. WSiP.

Chruszczewski, M. (2002). Uzdolnienia podmiotowym wyznacznikiem aktywności twórczej, W: K.J. Szmidt, K.T. Piotrowski (red.), Nowe teorie twórczości. Nowe metody pomocy w tworzeniu (s. 69-83). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Chybicka, A. (2006). Psychologia twórczości grupowej. Jak moderować zespoły twórcze i zadaniowe. Oficyna Wydawnicza „IMPULS”.

Chybicka, A. (2006). Psychologia twórczości grupowej. Jak moderować zespoły twórcze i zadaniowe. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Clegg, B., Birch, P. (2007). Przyspieszony kurs kreatywności. Wydawnictwo Helion.

Csikszentmihalyi M. (1996). Przepływ. Psychologia optymalnego doświadczenia. Wydawnictwo Studio EMKA.

Davis, P. (2004). Eureka! Jak rodzą się błyskotliwe pomysły. Wydawnictwo Amber.

De Bono, E. (1995). Naucz się myśleć kreatywnie. Wydawnictwo PRIMA.

De Bono, E. (1999). Jak myśleć sprawniej. Przewodnik myślenia innowacyjnego. Medium.

De Bono, E. (2009). Umysł kreatywny. 62 ćwiczenia rozwijające intelekt. Wydawnictwo Studio EMKA.

Dobrołowicz, W. (red.) (2003). Twórczość – wyzwanie XX1 wieku. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Dobrołowicz, W., Karwowski, M. (red.) (2002). W stronę kreatywności. Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.

Dyrda, B. (2004). Rozwijanie twórczości i inteligencji emocjonalnej dzieci i młodzieży, Poradnik dla wychowawców i nauczycieli, Wyd. Impuls.

Góralski, A. (1980). Twórcze rozwiązywanie zadań. PWN.

Góralski, A. (1990). Być nowatorem – poradnik twórczego myślenia. PWN.

Góralski, A. (1998). Wzorce twórczości. Wyd. Naukowe SCHOLAR.

Górniewicz, J. (2001). Kategorie pedagogiczne, odpowiedzialność, podmiotowość, samorealizacja, tolerancja, twórczość, wyobraźnia. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Górniewicz, J., Rubacha, K. (1993). Samorealizacja a uzdolnienia twórcze młodzieży. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Karwowski, M. (2003). Twórcze przewodzenie. Wydawnictwo Instytutu Przedsiębiorczości i Samorządności.

Kelley, T. (2003). Sztuka innowacji. Wydawnictwo MT Biznes.

Klinkosz, W. (2016). Motywacji osiągnięć osób aktywnych zawodowo. RW KUL.

Kozielecki, J. (1995). Myślenie i rozwiązywanie problemów. Podejmowanie decyzji. W: T. Tomaszewski (red.), Psychologia ogólna. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kożusznik, B. (red.) (2010). Psychologiczne uwarunkowania innowacyjności. Chowanna, 2, 35. Wyd. UŚ.

Limont, W. (1994). Synektyka a zdolności twórcze. Eksperymentalne badania stymulowania rozwoju zdolności twórczych z wykorzystaniem aktywności plastycznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Limont, W. (1996). Analiza wybranych mechanizmów wyobraźni twórczej. Badania eksperymentalne. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Limont, W. (2005). Wykorzystanie myślenia metaforycznego w edukacji ku twórczości, W: red. A. Tokarz, W poszukiwaniu zastosowań psychologii twórczości (s. 93-123). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Limont, W., Nielek-Zawadzka, K. (2006) (red.). Dylematy edukacji artystycznej, t. 2, Edukacja artystyczna a potencjał twórczy człowieka. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Łukaszewicz, R., Leksicka, K. (2003). W osiemdziesiąt światów dookoła edukacji, W: Twórczość – wyzwanie XXI wieku, W. Dobrołowicz (red.), Twórczość – wyzwanie XX1 wieku (s. 91-95). Oficyna Wydawnicza “Impuls”.

Matczak, A., Jaworska, A., Stańczyk, J. (2000). Rysunkowy test twórczego myślenia TCT-DP K.K. Urbana i H.G. Jellena. Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

McRunyan, W. (1992). Historie życia a psychobiografia. Badania teorii metody. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Mőnks, F.J. (2004). Zdolności a twórczość, W: W. Limont (red.), Teoria i praktyka edukacji uczniów zdolnych (s. 19-30). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Mróz, B. (2008). Osobowość wybitnych aktorów polskich. Wydawnictwo Scholar.

Nalaskowski, A. (2005). Szkoła – katalizator i inhibitor zdolności twórczych, W: W. Limont, J. Cieślikowska (red.), Wybrane zagadnienia edukacji uczniów zdolnych, tom 1, Zdolności i stymulowanie ich rozwoju (s. 155-173). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Noelke, M. (2008). Techniki kreatywności. Jak wpadać na lepsze pomysły. Flashbook.pl.

Nosal, Cz. (red). (1992). Twórcze przetwarzanie informacji. Ujęcie poznawcze. Wyd. UWr.

Nowaczyk, Cz. (1982). Kształcenie zdolności. Wydawnictwo WSP.

Olczak, M. (2009). Trening twórczości – współczesna i efektywna forma wychowania przez sztukę. Oficyna Wydawnicza „IMPULS”.

Pietrasiński, Z. (1969). Myślenie twórcze. PZWS.

Popek, S. (1999). Barwy i psychika. Percepcja, ekspresja, projekcja. Wydawnictwo UMCS.

Popek, S. (2001). Człowiek jako jednostka twórcza. Wydawnictwo UMCS.

Popek, S. (red.) (1996). Kwestionariusz twórczego zachowania KANH. Wydawnictwo UMCS.

Proctor, T. (1998). Zarządzanie twórcze. Gebethner & S-ka.

Proctor, T. (2002). Twórcze rozwiązywanie problemów. Podręcznik dla menedżerów. GWP.

Rzepa, T. (1993) (red.). O biografii i metodzie biograficznej. Wydawnictwo „Nakom”.

Sękowski, A., Siekańska, M., Klinkosz, W. (2009). On Individual Differences in Giftedness. W: L.V. Shavinina (red.), International Handbook on Giftedness, s. 467-485. Springer Verlag.

Sloane, P. (2005). Twórcze myślenie w zarządzaniu.GWP.

Strzałecki, A. (1989). Twórczość a style rozwiązywania problemów praktycznych. Ujęcie prakseologiczne. Ossolineum.

Strzałecki, A. (2003). Psychologia twórczości. Między tradycją a ponowoczesnością. Wydawnictwo UKSW.

Tokarz, A. (red.) (2005). W poszukiwaniu zastosowań psychologii twórczości. Wydawnictwo UJ.

Ujwary-Gil, A. (2004). Inwentyka czyli kreatywność w biznesie. Wybrane zagadnienia. Wyższa Szkoła Biznesu - National Louis University.

West, M.A. (2000). Rozwijanie kreatywności wewnątrz organizacji. Wyd. Naukowe PWN.

Wheeler, J. (2001). Moc innowacyjnego myślenia. Amber.

Wojtczuk-Turek, A. (2008). Rozwijanie kompetencji twórczych. SGH.

WIEDZA

Student posiada ogólną wiedzę z zakresu problematyki twórczości, podstawowe terminy, kryteria oceny i definicje zdolności twórczych. Jest zaznajomiony z metodami badania zdolności twórczych, koncepcji i modeli zdolności twórczych. Ma podstawowy zasób wiadomości na temat funkcjonowania społecznego, emocjonalnego jednostek twórczych. Dostrzega związki łączące psychologię twórczości z innymi dziedzinami nauki. Posiada wiedzę na temat ograniczeń w praktycznym zastosowaniu metod ilościowych i jakościowych w diagnozie zdolności twórczych.

UMIEJĘTNOŚCI

Potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę do oceny specyfiki zdolności twórczych oraz do rozróżniania właściwości intelektualnych, specyficznych cech charakterologicznych, wolicjonalnych i emocjonalnych osób twórczych. Umie dostrzec znaczenie myślenia twórczego w rozwiązywaniu problemów dnia codziennego. Potrafi wspierać rozwój psychospołeczny jednostek uzdolnionych twórczo. Potrafi przygotować i przeprowadzić samodzielnie trening twórczych umiejętności oraz badania empiryczne z zakresu psychologii twórczości.

KOMPETENCJE

Rozumie indywidualne cechy osób uzdolnionych twórczo oraz ich specyficzne funkcjonowanie emocjonalne i społeczne. Potrafi wspierać twórczy rozwojów osób wybitnie utalentowanych i uczyć ich komunikowania interpersonalnej oraz wyrażania własnych potrzeby w oparciu o analizę psychobiograficzną. Umie myśleć i działać w sposób innowacyjny, rozwijając własne kompetencje twórcze.

- Weryfikacja efektów uczenia zostanie dokonana na podstawie przeprowadzonego badania Rysunkowym Testem Myślenia Twórczego TCP-DP K.K. Urbana i H.G. Jellena oraz Kwestionariuszem Postawy Twórczej KANH St. Popka oraz poziomu kompetencji w przygotowanej diagnozy psychologicznej.

-- Aktywny udział w zajęciach.

- Aby mieć możliwość złożenia pisemnej pracy/diagnozy na zaliczenie wykładu należy wykazać się uczestnictwem w co najmniej połowie zajęć.

- Weryfikacja efektów uczenia zostanie dokonana na podstawie przeprowadzonego badania Rysunkowym Testem Myślenia Twórczego TCP-DP K.K. Urbana i H.G. Jellena oraz Kwestionariuszem Postawy Twórczej KANH-3 St. Popka oraz poziomu kompetencji przygotowanej diagnozy psychologicznej.

- Obie diagnozy (zdolności twórczych oraz postawy twórczej) należy oddać (przesłać) w dniu ostatnich zajęć - zgodnie z harmonogramem roku akademickiego).

1. Twórczość z perspektywy różnych koncepcji psychologicznych człowieka.

2. Psychologiczne modele i koncepcje zdolności twórczych.

3. Cechy myślenia twórczego i umiejętności rozwiązywania problemów.

4. Twórcze myślenie i organizacja twórczego działania.

5. Strategie w procesie twórczym.

6. Twórczość z perspektywy poznawczej (znaczenie pamięci, uwagi, myślenia, wglądu, intuicji w procesie twórczym).

7. Znaczenie emocji i motywacji dla twórczości.

8. Aktywność twórcza a motywacja.

9. Czynniki sprzyjające rozwojowi twórczego potencjału (geny vs środowisko rozwoju).

10. Czynniki hamujące rozwój twórczych zdolności i aktywności (zewnętrzne bariery aktywności twórczej i przeszkody wewnętrzne).

11. Stymulowanie rozwoju zdolności twórczych.

12. Tworzenie innowacji zespół wirtualny i efektywna grupa inwentywna.

13. Osobowość twórcza a zagadnienie samorealizacji.

14. Zainteresowania osobiste a osiągnięcia twórcze.

15.Twórczość wybitna i artystyczna. Metoda psychobiograficzna źródło poznania cechy osób twórczych.

16. Metody badania zdolności twórczych i postawy twórczej.

17. Praktyczne implikacje psychologii twórczości dla pracy psychologa: rozwijanie zdolności twórczych, trening twórczości, twórczość a inteligencja, twórczość a mądrość, twórcze rozwiązywanie problemów w organizacjach, edukacja dla twórczości, pokonywanie przeszkód w twórczym myśleniu i działaniu.

Forma zajęć ma charakter wykładu (na platformie MS Teams).

Pomoce dydaktyczne: prezentacja multimedialna i materiały audiowizualne, testy „papier i ołówek”, podręczniki do metod badających zdolności twórcze oraz postawę twórczą.