WMSF: Umieranie i śmierć człowieka - aspekty filozoficzne

podstawowy

FI1_W06

FI1_W08

FI1_W09

FI1_U10

Śmierć jest zjawiskiem jedynym w swoim rodzaju, doświadczeniem niepowtarzalnym i nieprzekazywalnym i – jak się wydaje – nieuniknionym. Jako taka od początków istnienia ludzkości stała się przedmiotem zainteresowania religii, filozofii i sztuki.

Celem wykładu jest przedstawienie pytań i odpowiedzi, jakie wobec tej „sytuacji granicznej” wypowiadała i wypowiada filozofia: o naturę śmierci i jej konieczność, o życie jako drogę ku śmierci. Poruszone zostaną także zagadnienia etyczne związane z umieraniem i śmiercią: moralny aspekt kryterium śmierci, prawo do godnego umierania i śmierci.

Fenomen śmierci można rozpatrywać z wielu punktów widzenia: w kontekście medycyny, historii kultury, psychologii i socjologii, pedagogiki, wreszcie filozofii i religii. Dwie ostatnie dziedziny stawiają wobec zjawiska śmierci pytania ostateczne, o jej przyczyny, konieczność, cel i sens, o możliwość istnienia po śmierci.

W wykładzie, po spojrzeniu na medyczny aspekt końca życia, podjęte zostaną te właśnie pytania. Doświadczana przez ludzkość nieuchronność śmierci zostanie skonfrontowana z zagadnieniem jej konieczności; fakt rozpadu ciała – z pytaniem o wieczność pierwiastka duchowego; przeżycie bezsensu – z poszukiwaniem przyczyny.

W rozważaniach dotyczących umierania i śmierci ważny jest aspekt etyczny. W pewnym sensie chodzi o wieloaspektową interpretację zakazu zabijania: ustalenie kryterium śmierci, stosunek do osób w stanach śmierci bliskich, o uznanie i rozumienie „prawa do śmierci".

Philippe Ariès,Czlowiek i śmierć, PIW, Warszawa 1989.

Louis-Vincent Thomas, Trup : od biologii do antropologii, Wyd. Łódzkie 1991.

Ireneusz Ziemiński, Metafizyka śmierci, WAM, Kraków 2010.

Marian Machinek, Śmierć w dyspozycji człowieka, Olszyn 2004.

Wokół umierania i śmierci, Włodzimierz Galewicz (red.), Kraków 2009.

Piotr Morciniec, Bioetyka personalistyczna wobec zwłok ludzkich, Opole 2009.

Student zna stanowiska w sporze o adekwatne kryterium śmierci i ich znaczenie we współczesnej medycynie i etyce

Student rozumie pytania dotyczące istoty śmierci, jej konieczności i sensu i zna zasadnicze stanowiska w dyskursie wokół śmierci.

Student dostrzega wagę problematyki etycznej związanej z czasem umierania i śmierci; zna głoszone współcześnie poglądy dotyczące prawa do godnego umierania i śmierci, zwłaszcza w sporze o eutanazję.

Student potrafi wyrazić i uzasadnić swoje stanowisko w odniesieniu do faktu śmierci i pytania o jej sens; argumentuje także w sporach dotyczących etycznych aspektów umierania i śmierci.

Wiedza:

- na ocenę 2 (ndst.): student nie zna podstawowych terminów i pojęć oraz nie identyfikuje problemów związanych z medyczną, kulturową i filozoficzną interpretacją zjawiska śmierci

- na ocenę 3 (dst.): student zna podstawowe terminy i zagadnienia związane z umieraniem i śmiercią, ale nie potrafi szczegółowo omówić i rozwinąć poszczególnych kwestii

- na ocenę 4 (db.): student identyfikuje i rozróżnia problemy związane z filozoficznym i etycznym aspektem śmierci i charakteryzuje je w poprawny sposób

- na ocenę 5 (bdb.): doskonale orientuje się problematyce dotyczącej filozofii umierania i śmierci i posługuje się wiedzą zawartą we wskazanym piśmiennictwie

Umiejętności

- na ocenę 2 (ndst.): student nie potrafi charakteryzować pytań i stanowisk obecnych w dyskursie wokół zjawiska śmierci

na ocenę 3 (dst.): student potrafi scharakteryzować zagadnienia filozoficzne związane z umieraniem i śmiercią, jednak nie dostrzega ich złożoności, interdyscyplinarności i aspektu etycznego

- na ocenę 4 (db.): student analizuje i ocenia wybrane problemy związane ze smiercią, potrafi dostrzec kompleksowy charakter poszczególnych zagadnień.

- na ocenę 5 (bdb.): student potrafi krytycznie ustosunkować się do historycznego i współczesnego dyskursu filozoficznego i etycznego, jak również zająć własne stanowisko w szczegółowych kwestiach dotyczących doświadczenia śmierci oraz je poprawnie uzasadnić

Kompetencje:

Jest świadomy złożoności szczegółowej problematyki filozofii umierania i śmierci. Wykazuje krytycyzm w stosunku do różnych obecnych w dyskursie stanowisk.

Sposób weryfikacji: sprawdzian pisemny