Biologia ewolucyjna
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | WF-OB-BEWOL |
Kod Erasmus / ISCED: |
07.2
|
Nazwa przedmiotu: | Biologia ewolucyjna |
Jednostka: | Centrum Ekologii i Ekofilozofii |
Grupy: |
Przedmioty obowiązkowe dla 1 roku studiów II stopnia magisterskich |
Punkty ECTS i inne: |
0 LUB
4.00
(w zależności od programu)
|
Język prowadzenia: | polski |
Poziom przedmiotu: | podstawowy |
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się: | OB2_W12 OB2_U01 OB2_U09 OB2_U13 OB2_K07 |
Skrócony opis: |
Zapoznanie studentów z podstawowymi mechanizmami ewolucji biologicznej i wyjaśnienie jej znaczenie dla przebiegu procesów ekologicznych. Omówienie teorii powstania życia i teorii wyjaśniających powstawanie gatunków. Przedstawienie podstaw ekologii ewolucyjnej i behawioralnej. |
Pełny opis: |
Replikatory biologiczne i niebiologiczne. Geny, komórki i organizmy Poziomy działania doboru. Dobór grupowy a dobór indywidualny. Jak te dwa wyjaśnienia konkurowały w historii myśli ewolucyjnej. Konflikty w genomie. Koncepcja samolubnego genu „Zachowanie” genu wśród innych genów. Współpraca i nielosowa segregacja alleli. Geny jądrowe i pozajądrowe. Anizogamia. Dostosowanie. Różne definicje. „Inclusive fitness”. Zmienność dziedziczona i niedziedziczna. Zmienność skokowa i ciągła. Ewolucja neutralna i zjawiska losowe w ewolucji. Mutacje. Dryf genetyczny. Ogólny model doboru. Geny – powstawanie i ich zmienność na tle filogenezy. Polimorfizm genetyczny. Odziedziczalność. Rekombinacje. Sprzężenia między genami i supergeny. Zegar molekularny i ewolucja molekularna. Homologie białek i nukleinowych kwasów. Ewolucja rozmnażania płciowego. Wyjaśnienia w kategoriach doboru grupowego i doboru indywidualnego. Model Fishera. Model „zapadki Mullera”. Model loterii. Znaczenie pasożytnictwa dla ewolucji rozmnażania płciowego. Dobór płciowy. Strategie samców, strategie samic. Systemy kojarzeń. Hipoteza dobrych genów i hipoteza dodatkowego obciążenia. Konkurencja plemników. Ewolucja proporcji płci. Dobór krewniaczy. Ewolucja systemów eusocjalnych. Model Hamiltona. Ewolucja strategii życiowych. Optymalny moment rozpoczęcia rozmnażania. Optymalny ciężar w momencie reprodukcji. Wielkość lęgu. Hipoteza Lacka. Dlaczego jesteśmy śmiertelni? Strategie ewolucyjnie stabilne. Konflikty między zwierzętami. Współpraca między zwierzętami – spokrewnionymi i niespokrwnionymi Altruizm i egoizm w sensie biologicznym. Altruizm odwzajemniony. Dylemat więźnia. Hipoteza Zahavi. Optymalne strategie żerowania. Model wyboru ofiary. „Marginal value theorem”. Gatunki i specjacja. Definicje gatunku. Modele specjacji: specjacja allopatryczna, sympatryczna. Mechanizmy izolujące gatunki. Radiacje adaptatywna. Ograniczenia ewolucji. Makroewolucja. Szybkość ewolucji. Gradualizm i punktualizm. Równowaga przestankowa. Aromorfozy i idioadaptacje. Wymieranie gatunków. Koewolucja. Ewolucja układu drapieżnik-ofiara i układu złożonego z konkurujących gatunków. Hipoteza Czerwonej Królowej. Trwałość, stabilność i różnorodność biosfery. Zarys historii życia na Ziemi. Masowe wymierania. |
Literatura: |
Uchmański J. 2023. Biologia ewolucyjna. Wydawnictwa UKSW. Dzik J. 2021. Ewolucja. Twórcza moc selekcji. Wydawnictwa UW. Futyma D. J. 1998. Evolutionary biology. Sinauer Publishers Krzanowska H., Łomnicki A., Rafiński J., Szarski H., Szymura J. 2002. Zarys mechanizmów ewolucji. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Łomnicki A. 2012. Ekologia ewolucyjna. Wydawnictwo Naukowe PWN. Maynard Smith J., Szatmáry E. 2000. Tajemnice przełomów w ewolucji. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Ridley M. 1993. Evolution. Blackwell Scientific Publication. Stearns S. C., Hoekstra R. F. 2005. Evolution. An introduction. Oxford University Press. |
Efekty kształcenia i opis ECTS: |
Zrozumienie przyczyn i przebiegu procesów ewolucyjnych. Umiejętność stosowania wyjaśnień ewolucyjnych. Zrozumienie związków między biologią ewolucyjną a ekologią. |
Metody i kryteria oceniania: |
Pisemny test na koniec semestru. Oceniana jest także obecność i aktywność na zajęciach. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)
Okres: | 2021-10-01 - 2022-01-31 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT WYK
WYK
|
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin, 30 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Janusz Uchmański | |
Prowadzący grup: | Janusz Uchmański | |
Strona przedmiotu: | https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a272519ea93304b7492413f52701832f5%40thread.tacv2/conversations?groupId=014f266b-9db9-4488-941c-a0c4bd50c847&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3 | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzaminacyjny
Wykład - Egzaminacyjny |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/23" (zakończony)
Okres: | 2022-10-01 - 2023-01-31 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT WYK
|
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin, 30 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Janusz Uchmański | |
Prowadzący grup: | Janusz Uchmański | |
Strona przedmiotu: | https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a272519ea93304b7492413f52701832f5%40thread.tacv2/conversations?groupId=014f266b-9db9-4488-941c-a0c4bd50c847&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3 | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzaminacyjny
Wykład - Egzaminacyjny |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-01-31 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR WYK
CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin, 30 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Janusz Uchmański | |
Prowadzący grup: | Janusz Uchmański | |
Strona przedmiotu: | https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a272519ea93304b7492413f52701832f5%40thread.tacv2/conversations?groupId=014f266b-9db9-4488-941c-a0c4bd50c847&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3 | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzaminacyjny
Wykład - Egzaminacyjny |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/25" (zakończony)
Okres: | 2024-10-01 - 2025-01-31 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ WYK
PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin, 15 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Janusz Uchmański | |
Prowadzący grup: | Janusz Uchmański | |
Strona przedmiotu: | https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a272519ea93304b7492413f52701832f5%40thread.tacv2/conversations?groupId=014f266b-9db9-4488-941c-a0c4bd50c847&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3 | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzaminacyjny
Wykład - Egzaminacyjny |
|
Typ przedmiotu: | obowiązkowy |
|
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych: | nie dotyczy |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.