Metodyka pracy nauczyciela psychologa w szkole ponadpodstawowej i innych placówkach systemu oświaty

podstawowy

F.2.W2.  

F.2.W3.  

F.2.W4.  

F.2.W6.  

F.2.W9.

F.2.W10.  

F.2.W11.

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z metodyką pracy nauczyciela psychologa na poziomie szkoły ponadpodstawowej i innych placówkach systemu oświaty. W ramach ćwiczeń studenci sporządzają konspekty zajęć lekcji wychowawczych i uczą się prowadzić lekcje z psychologii, przeprowadzać ich ewaluację, diagnozować sytuacje wychowawcze, interweniować w sytuacjach konfliktowych.

Zakres tematów (wykłady):

1. Rola, zadania i funkcje psychologa w placówkach systemu oświaty.

2. Dydaktyka szkolna – przedmiot i zadania.

3. Wartości i cele kształcenia.

4. Dobór treści nauczania – uczenia się.

5. Proces nauczania – uczenia się.

6. Podstawowe zasady nauczania – uczenia się.

7. Metody nauczania i uczenia się szkolnego.

8. Monitorowania procesu dydaktyczno-wychowawczego

9. Kompetencje interpersonalne w pracy nauczyciela oraz specyficzne problemy psychologiczne nauczycieli.

10. Środowisko szkolne jako źródło konfliktów. Sposoby kierowania konfliktem.

11. Problemy uczniów i możliwe ich rozwiązywanie.

12. Praca z uczniami uzdolnionymi i opóźnionymi w nauce szkolnej.

13. Problematyka adaptacji uczniów do warunków szkoły.

14. Proces skutecznego uczenia się w szkole.

15. Zbieranie i wykorzystywanie informacji o uczniu i klasie.

Bereźnicki, F. (2015). Dydaktyka szkolna dla kandydatów na nauczycieli. Impuls

Grose-Fifer, J., Brooks, P. J., & O'Connor, M. (2019). Teaching Psychology: An Evidence-based Approach. John Wiley & Sons.

Katra, G., Sokołowska, E. (2010). Rola i zadania psychologa we współczesnej szkole. Wolters Kluwer Polska przy współpracy Wydawnictwa Fraszka Edukacyjna.

Kowalik, S. (red.) (2011). Psychologia ucznia i nauczyciela. Wydawnictwo PWN.

Kruszewski, K. (red.) (2012). Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. Wydawnictwo PWN

Kupisiewicz, Cz. (2012). Dydaktyka. Podręcznik akademicki. Impuls.

Kwiatkowski, T., Walczak, D. (red.) (2017). Kompetencje interpersonalne w pracy współczesnego nauczyciela. Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Lucas, S. G., & Bernstein, D. A. (2015). Teaching psychology: A step by step guide (2nd ed.). Psychology Press.

Ormrod, J. E., & Jones, B. D. (2018). Essentials of educational psychology: Big ideas to guide effective teaching (5th ed.). Pearson Boston.

Półturzycki, J. (1996). Dydaktyka dla nauczycieli. Wydawnictwo Adam Marszałek

Efekty kształcenia:

WIEDZA:

W zakresie wiedzy absolwent zna i rozumie:

F.2.W2.  rolę, zadania i funkcje psychologa w przedszkolu, szkole i placówce systemu oświaty oraz jego prawa i obowiązki;

F.2.W9.  metodykę prowadzenia działań edukacyjnych przez nauczyciela psychologa: zasady projektowania zajęć z uczniami, doboru metod, form pracy i środków dydaktycznych, projektowania zajęć (warsztatów) dla nauczycieli, a także sposoby realizacji zajęć z dziećmi, uczniami lub wychowankami w różnym wieku i o różnych możliwościach psychofizycznych;

F.2.W3.  rolę monitorowania procesu dydaktyczno-wychowawczego realizowanego w przedszkolu, szkole lub placówce systemu oświaty; zasady dokonywania diagnozy sytuacji wychowawczych i sposoby zapobiegania błędom wychowawczym oraz korygowania negatywnych skutków oddziaływań wychowawczych;

F.2.W6.  znaczenie wspomagania pracy wychowawczej nauczycieli: sposoby współpracy psychologa z nauczycielami, potrzebę kształtowania środowiska sprzyjającego harmonijnemu rozwojowi uczniów, model pracy psychologa z zespołem klasowym oraz integrowanie zespołu klasowego; sposób pracy indywidualnej psychologa z dzieckiem, uczniem lub wychowankiem, metody i techniki identyfikacji oraz wspomagania rozwoju uzdolnień i zainteresowań, bariery i trudności w procesie komunikowania się oraz techniki i metody usprawniania komunikacji z uczniem;

F.2.W10.  organizację wsparcia dzieci lub uczniów w przedszkolach, szkołach lub placówkach systemu oświaty, zasady projektowania, koordynacji, realizacji oraz ewaluacji działań pomocowych;

F.2.W11.poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne: zasady dokonywania diagnozy, opiniowania i orzekania, doradztwo edukacyjno-zawodowe oraz zasady współpracy przedszkola, szkoły lub placówki systemu oświaty z poradnią psychologiczno- -pedagogiczną;

F.2.W4.  rolę diagnozy zespołu klasowego (strukturę grupy, obraz relacji i pozycji uczniów w grupie) i zasady dokonywania diagnozy potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów, zaburzeń oraz trudności i ich źródeł; zagadnienia diagnozy pozytywnej ucznia (właściwości psychicznych i elementów środowiska mających korzystne znaczenie dla dziecka) i diagnozy negatywnej ucznia (opóźnienia, zaburzenia i nieprawidłowości rozwoju); sposób opracowywania opinii psychologicznych i formułowania zaleceń;

UMIEJĘTNOŚCI:

W zakresie umiejętności absolwent potrafi:

F.2.U1.  diagnozować sytuacje wychowawcze;

F.2.U2.  diagnozować potrzeby rozwojowe i edukacyjne uczniów, zaburzenia i trudności w uczeniu się oraz ich źródła;

F.2.U3.  wspomagać dzieci lub uczniów w adaptacji do przedszkola, szkoły lub placówki systemu oświaty;

F.2.U4.  wspierać uczniów w radzeniu sobie z problemami wieku dorastania;

F.2.U5.  promować zdrowy styl życia uczniów oraz rozwój i zdrowie psychiczne (kształtować odporność emocjonalną, prowadzić treningi interpersonalne, radzenia sobie ze stresem i zarządzania własnymi emocjami);

F.2.U6.  działać na rzecz profilaktyki uzależnień, zapobiegania zjawiskom dyskryminacji, agresji i przemocy;

F.2.U7.  interweniować w sytuacjach konfliktowych (prowadzić mediację) i kryzysowych (podjąć interwencję kryzysową);

F.2.U8.  wspomagać rodziców lub opiekunów i nauczycieli w działaniach wychowawczych;

F.2.U9.  wspierać proces nauczania-uczenia się uczniów w oparciu o wiedzę w zakresie prawidłowości i metod efektywnego uczenia się. 


KOMPETENCJE:

W zakresie kompetencji społecznych absolwent jest gotów do:

F.2.K1.  nawiązywania skutecznego dialogu z uczniem, jego rodzicami lub opiekunami na temat rozwoju ucznia;

F.2.K2.  popularyzacji wiedzy psychologicznej;

F.2.K3.  podejmowania współpracy z różnymi podmiotami w środowisku ucznia na rzecz jego rozwoju. 


Efekt wiedzy

metoda dydaktyczna - wykład problemowy i konwersatoryjny, prezentacje multimedialne.

weryfikacja - ocena testu końcowego.

Efekt umiejętności

metoda dydaktyczna - prezentacje multimedialne, dyskusja.

weryfikacja - ocena testu końcowego, przygotowanie i przeprowadzenie lekcji, omówienie jednej metody.

Efekty kompetencji

metoda dydaktyczna - wykład i dyskusja

Wykład:

WIEDZA:

- na ocenę 5 (bdb): bardzo dobrze zna podstawowe zagadnienia dydaktyki szkolnej, bardzo dobrze zna wartości, cele i dobór treści procesu nauczania – uczenia się, zna bardzo dobrze zadania oraz formy nauczania – uczenia się w pracy psychologa szkolnego, zna bardzo dobrze specyfikę problemów psychologicznych nauczycieli oraz trudności wychowawcze i sposoby ich rozwiązywania w szkole, zna bardzo dobrze problematykę adaptacji uczniów do warunków szkoły, proces skutecznego uczenia się.

- na ocenę 4 (db): dobrze zna podstawowe zagadnienia dydaktyki szkolnej, cel i dobór treści procesu nauczania – uczenia się, dobrze rozumie zadania oraz formy nauczania – uczenia się, potrafi wymienić główne problemy psychologiczne nauczycieli, trudności wychowawcze i sposoby ich rozwiązywania w środowisku szkolnym, zna dobrze problematykę adaptacji uczniów do warunków szkoły i proces skutecznego uczenia się.

- na ocenę 3 (dst): słabo zna podstawowe zagadnienia dydaktyki szkolnej, cel i dobór treści procesu nauczania – uczenia się, słabo rozumie zadania oraz formy nauczania – uczenia się, słabo potrafi wymienić główne problemy psychologiczne nauczycieli, trudności wychowawcze i sposoby ich rozwiązywania w środowisku szkolnym, słabo zna problematykę adaptacji uczniów do warunków szkoły i proces skutecznego uczenia się.

- na ocenę 2 (ndst): nie ma podstawowej wiedzy dotyczącej zagadnienia dydaktyki szkolnej, celu i doboru treści procesu nauczania – uczenia się, nie potrafi wymienić głównych problemów psychologicznych nauczycieli, trudności wychowawczych i sposobów ich rozwiązywania w środowisku szkolnym, nie zna problematyki adaptacji uczniów do warunków szkoły i procesu skutecznego uczenia się.

UMIEJĘTNOŚCI:

- na ocenę 5 (bdb): bardzo dobrze porządkuje podstawowe pojęcia i koncepcje z zakresu procesu nauczania i uczenia się, bardzo dobrze poddaje krytyce wartości i cele kształcenia, dobór treści nauczania – uczenia się, bardzo dobrze wdraża rozwiązania pomocne w prowadzeniu lekcji wychowawczej, bardzo dobrze klasyfikuje problemy uczniów i możliwe ich rozwiązania, bardzo dobrze ocenia style poznawcze uczniów i nauczycieli.

- na ocenę 4 (db): dobrze porządkuje podstawowe pojęcia i koncepcje z zakresu procesu nauczania i uczenia się, dobrze poddaje krytyce wartości i cele kształcenia, dobór treści nauczania – uczenia się, dobrze wdraża rozwiązania pomocne w prowadzeniu lekcji wychowawczej, dobrze klasyfikuje problemy uczniów i możliwe ich rozwiązania.

- na ocenę 3 (dst): słabo porządkuje podstawowe pojęcia i koncepcje z zakresu procesu nauczania i uczenia się, słabo poddaje krytyce wartości i cele kształcenia, dobór treści nauczania – uczenia się, słabo wdraża rozwiązania pomocne w prowadzeniu lekcji wychowawczej, słabo klasyfikuje problemy uczniów i możliwe ich rozwiązania.

- na ocenę 2 (ndst): nie porządkuje podstawowych pojęć i koncepcji z zakresu procesu nauczania i uczenia się, nie poddaje krytyce wartości i celów kształcenia, doboru treści nauczania – uczenia się, nie wdraża rozwiązań pomocnych w prowadzeniu lekcji wychowawczej, nie klasyfikuje problemów uczniów i ich możliwych rozwiązań.

UMIEJĘTNOŚCI:

Oceniane są: zachowanie ostrożności/krytycyzmu w wyrażaniu opinii, praca w zespole, wykazanie zrozumienia i i tolerancji wobec różnorodności.

Wykład:

Forma zaliczenia wykładu: egzamin pisemny.

Warunki zaliczenia wykładu:

1. Liczba nieobecności nieprzekraczająca trzech (niezależnie od tego, czy są usprawiedliwione czy nie).

2. Zaliczenie ćwiczeń.

3. Pomyślne zdanie egzaminu (udzielenie poprawnej odpowiedzi na ponad 50% pytań - zadania zamknięte i otwarte).

Ćwiczenia:

Warunki konieczne do zaliczenia ćwiczeń:

1. Liczba nieobecności nieprzekraczająca trzech (niezależnie od tego, czy są usprawiedliwione czy nie).

2. Przygotowanie i przeprowadzenie lekcji wychowawczej dla studentów w ramach zajęć (1-2) oraz prezentacja wybranej metody dydaktycznej (50% oceny końcowej z ćwiczeń).

3. Zaliczenie testu na podstawie lektury obowiązkowej (50% oceny końcowej z ćwiczeń).

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

fakultatywny dowolnego wyboru

nie dotyczy