Human development and values in mythos and logos cultures

średnio-zaawansowany

PS_W02

PS_W03

PS_K03

Wykład ma charakter interdyscyplinarny. Jego celem jest ukazanie specyfiki kształtowania się tożsamości człowieka, etapów jego rozwoju, rytuałów (w tym rytuałów przejścia) oraz fundamentalnych wartości i przekonań religijnych w kulturach typu mythos (tradycyjnych, plemiennych) - w kontraście do kultur wysocestechnicyzowanych. Kontekstem analizowanych zjawisk jest dychotomia ludzkiego myślenia, zachowania i stosunku do rzeczywistości: mythos-logos. Współczesny mythos zostanie ukazany na przykładzie kultur afrykańskich, z udziałem gości z Etiopii i innych krajów kontynentu afrykańskiego.

Celem wykładu jest ukazanie w szerszej, międzykulturowej perspektywie rozwoju człowieka, kształtowania się jego tożsamości, specyfiki etapów życia i związanych z nimi rytuałów, fundamentalnych wartości i przekonań religijnych w kulturach typu mythos (tradycyjnych, plemiennych), w zestawieniu z kulturami typu logos, wysocestechnicyzowanymi. Mimo postępującej sekularyzacji człowiek kultury zachodniej nie przestaje być homo mythicus – istotą o niezbywalnej potrzebie mythosu. Podczas wykładów udowadniana jest prawdziwość tezy Mircei Eliadego, głoszącej iż mit żywy nigdy nie traci aktualności psychicznej, zmienia jedynie formę i "kamufluje" swe funkcje. Szerszym kontekstem treści wykładu jest dychotomia ludzkiego myślenia, zachowania i stosunku do rzeczywistości: mythos-logos. Ponieważ współczesny mythos lokuje się głównie w ludycznej sferze kultury i uwidacznia w zjawiskach ukierunkowanych na psychiczne przenoszenie się w wykreowaną kulturowo rzeczywistość, prezentowany jest model współczesnych zachowań ludycznych o charakterze quasi-mitycznym.

Treści merytoryczne:

1. Idea bimodalności ludzkiego poznania. Pojęcie logosu i mythosu. Lateralny model ludzkiego umysłu. Integracja postformalna poznania i emocji w ujęciu G. Labouvie-Vief

2. Kultura typu mythos vs kultura typu logos. Rozwój tożsamości człowieka w tych kulturach.

3. Rytuały, obyczaje, przekonania religijne, wartości w kulturach typu mythos na przykładzie krajów afrykańskich.

4. Myślenie mityczne archaicznie i współcześnie. Mythos jako mit żywy (M. Eliade, B. Malinowski i in.). Egzystencjalny charakter mitu.

5. Rola symboli. Myślenie symboliczne Mit żywy jako rozbudowany symbol narracyjny.

6. Obszary mythosu w kulturach archaicznych i współczesnych. Współczesne zjawiska kultury popularnej o charakterze quasi-mitycznym.

7. Zachowania quasi-mityczne w ludycznej sferze kultury jako współczesny substytut religii

Eliade, M. (1959). The sacred and the profane. The nature of religion. NY: Harcourt, Brace & World.

Eliade, M. (1968). Myths, dreams & mysteries. London-Glasgow: Fontana Library Press.

Labouvie-Vief, G. (1990). Modes of knowledge and the organization of development. W: M.L. Commons, Ch. Armon, L. Kohlberg, F.A. Richards, T.A. Grotzer (red.), Adult development, vol. 2 (43-62). NY: Praeger.

Lipska A., Zagórska, W. (in press). Crossing the threshold of adulthood: J.J. Arnett's emerging adulthood as an elaborate liminal phase of the rite of passage.

Marcus H.R., Kitayama S. (1991). Culture and the self: Implication for cognition, emotion, and motivation. Psychological Review, 98(2), 224-253.

Zagórska, W. (2001). Symbolic transfer and adult participation in a culture-created reality. Studia Iagellonica Humani Cultus Progressus, 5(1), 19-32.

Zagórska, W. (2007). Searching for mythos. A new approach to ludic activity in adulthood. Polish Psychological Bulletin, 38(3), 156-165.

Zagórska, W. (2010). Integration of logos and mythos as a developmental necessity. W: E. Rydz, D. Musiał (red.), The psychology of human development – selected issues (13-26). Lublin: TN KUL.

Wiedza:

- Student rozumie specyfikę rozwoju człowieka w różnych środowiskach kulturowych, rozumie różnice między kulturami tradycyjnymi i wysocestechnicyzowanymi.

- Student posiada wiedzę na temat dychotomii mythos-logos w odniesieniu do myślenia człowieka, jego zachowania i stosunku do świata.

- Student orientuje się w procesach rozwoju tożsamości człowieka i definiuje podstawowe pojęcia.

- Student zna model współczesnych zachowań quasi-mitycznych i potrafi je identyfikować we współczesnej kulturze popularnej.

Umiejętności:

- Student klasyfikuje prawidłowości wpisane w rozwój człowieka, w kulturach typu mythos i typu logos.

- Student potrafi opisać rozwój tożsamości człowieka w kulturach kolektywistycznych i indywidualistycznych.

- Student samodzielnie wskazuje współczesne obszary mythosu i zachowania quasi-mityczne w tych obszarach.

Kompetencje

- Student ma świadomość konieczności uwzględniania specyfiki środowiska społecznego i kulturowego w poznawaniu człowieka i udzielaniu mu pomocy psychologicznej.

- Student zdaje sobie sprawę z różnic w podejściu do człowieka, życia i jego ochrony, do roli rodziny, znaczenia relacji podmiotowej, jakie występują między kulturą Zachodu a kulturami afrykańskimi.

Wykład kończy się egzaminem ustnym lub pisemnym (w zależności od liczby uczestników).

Na ocenę końcową składają się:

- aktywność podczas zajęć i prezentacja (60%)

- obecność na zajęciach (20%)

- ocena z egzaminu (20%)