Historia literatury łacińskiej - okres augustowski

literaturoznawstwo

podstawowy

F1_W03, F1_W04, F1_W05,

F1_U04, F1_U08, F1_U12,

F1_K01,F1_K03, F1_K05

status studenta II roku FK, zainteresowanie tematem

Poziom przedmiotu: podstawowy

Cele przedmiotu: zapoznanie studentów z literaturą łacińską okresu augustowskiego, jej periodyzacją i specyfiką, metodologią badań i kulturą grecko-rzymską.

Treści merytoryczne, opis ogólny:

epos - Wergiliusz.

Historiografia epoki augstowskiej po Cezarze, Salustiuszu i Neposie (zestawienie porównawcze)- Liwiusz

poezja: Horacy, Owidiusz, Propercjusz, Tibullus.

Wymagania wstępne: znajomość literatury łacińskiej okresu republikańsko-archaicznego na poziomie średnio-zaawansowanym.

Tematy wg kolejności opracowywania. Uwaga: w czasie jednego spotkania mogą być realizowane dwa tematy merytoryczne lub jeden temat może wykraczać poza jedno spotkanie zajęciowe w zależności od potrzeb grupy.

1. Epoka Augustowska - polityczny oraz intelektualny klimat epoki

2. Cyceron - pomiędzy republiką a cesarstwem, pomiędzy retoryką a filozofią.

3. Publiusz Wergiliusz Maro - życie poety; tzw. Appendix Vergiliana.

4. Bukoliki. Dane autobiograficzne zawarte w bukolikach. Teokryt a Wergiliusz. Sielanka alegoryczna. Znaczenie bukolik Wergiliusza.

5. Georgiki. Kompozycja dzieła, zawarte w nim eksukursy, jego ideologiczny wymiar.

6. Eneida. Źródła literackie i wzory; powstanie poematu; akcja Eneidy; technika epicka; ideowy wymiar dzieła.

7. Horacy - życie poety; epody - Horacy wobec tradycji Archilocha.

8. Sermones - satyra rzymska przed Horacym; Horacy wobec tradycji Lucyliusza; Epistulae - Problematyka literacka Listów; De arte poetica - Horacy a grecka teoria poezji.

9. Carmina - odwrót od haseł neoteryków; zwrot ku greckim klasykom liryki; tematyka pieśni; światopogląd Horacego; tzw. ody rzymskie; Carmen saeculare; język, styl i metryka zbioru pieśni.

10. Elegicy rzymscy. Korneliusz Gallus; Tibullus - tzw. corpus Tibullianum; tematyka elegii, sielankowość elegii, technika poetycka oraz język utworów.

11. Propercjusz - tematyka i technika poetycka elegii; elegie miłosne, aitiologiczne; retoryczność dzieła poety; rola mitologii w zbiorze.

12. Owidiusz - życie poety; twórczość młodzieńcza; Amores - topika erotyczna elegii miłosnych; Heroides; Medea - zaginiona tragedia Owidiusza.

13. Twórczość "dydaktyczna" Owidiusza: De medicamine faciei, Ars amatoria; Remedia amoris; poezja mitologiczna i aitiologiczna Owidiusza: Metamorfozy, Fasti.

14. Owidiusz na wygnaniu - Tristia; Epistulae ex Ponto. Zaginione utwory Owidiusza i tzw. pseudoovidiana.

15. Proza augustowska. Liwiusz - życie i dzieło. Stan zachowania dzieła Liwiusza, kompozycja, język, metoda historyczna, znaczenie dla późniejszej historiografii.

Wykład uzupełniający: Inni przedstawiciele prozy epoki augustowskiej: Azyniusz Pollion; Pompejusz Trogus; Seneka (rhetor); Hyginus, Witruwiusz.

Lektury obowiązkowe w oryginale - wskazane i przestudiowane we fragmentach z wykładowca na zajęciach.

Lektury w przekładzie na język polski:

Cyceron, 10 mów, 4 pisma filozoficzne, Wybór listów, tłum. G. Pianko, opr. M. Plezia, Wrocław 1962

Wergiliusz, Bukoliki i Georgiki, przekł. i oprac. Z. Abramowiczówna, BN II 83, Wrocław 1953;

Wergiliusz, Eneida, przekł. T. Karyłowski, oprac. S. Stabryła, wyd. II zmien., BN II, 29, Wrocław 1980 lub Eneida, przeł., wstęp I.Wieniewski, oprac. S.Stabryła , Kraków 1978;

Wergiliusz, Georgiki, przekł. A. L. Czerny, wst. L. Joachimowicz, Warszawa 1956.

Horacy, Wybór poezji, przekł. i oprac. J. Krókowski, BN II 25, Wrocław 1975 (Pieśni, Epody, Listy); List do Pizonów [w:] Trzy poetyki klasyczne. Arystoteles, Horacy, Pseudo-Longinos, przekł. i oprac. T. Sinko, BN II 57, Wrocław 1951.; Kwintus

Horacjusz Flakkus, Dzieła wszystkie, wyboru dokonał i opracował O. Jurewicz, t. I, Wrocław 1986, t. II, Wrocław 1988.

Owidiusz, Metamorfozy, przekł. A. Kamieńska, S. Stabryła, oprac. S. Stabryła, wyd. II zmien., BN II 76, Wrocław 1995; Owidiusz, Sztuka kochania, przekł. J. Esjmond, Warszawa 1957; Sztuka kochania, przekł. E. Skwara, Warszawa 2008

Owidiusz, Heroidy, przekł., słowo wstępne, koment. i przypisy Wanda Markowska ; il. Danuta Leszczyńska-Kluza, Kraków 1986.

Owidiusz, Poezje wygnańcze, przekł., wybór, red. E.Wesołowska, wstęp A.Wójcik, Toruń 2006.

Rzymska elegia miłosna, wyb. i oprac. S. Stabryła, Warszawa 1975.

Liwiusz, Dzieje od założenia miasta Rzymu, przeł., oprac. W. Strzelecki, BN Wrocław 1955.

Zalecane opracowania:

M. Cytowska, H. Szelest, Literatura rzymska. Okres augustowski, Warszawa 1990.

K. Kumaniecki, Cyceron i jego współcześni, Wareszawa 1959.

K. Kumaniecki. Literatura rzymska. Okres Cyceroński, Warszawa 1977

S. Stabryła, Wergiliusz i jego dzieło, Kraków 1971 (wyd. 2, popr.: Wergiliusz. Świat poetycki, Wrocław 1987.

A. Wójcik, Talent i sztuka. Rzecz o poezji Horacego, Wrocław 1986.

S. Stabryła, Owidiusz. Świat poetycki, Wrocław 1989.

M. Swoboda, Albius Tibullus, Poznań 1969.

M. Swoboda, Sekstus Propertius. Szkice krytyczno-literackie, Poznań 1976

Posiada uporządkowana wiedzę o periodyzacji wewnętrznej, dominujących nurtach literackich i intelektualnych epoki augustowskiej, zależnościach łączących literaturę rzymską z grecką. Zdaje sobie sprawę z charakteru rodzącego się imperium Romanum i znaczenia potęgi Rzymu dla rozwoju literatury i kultury imperialnej. Rozumie szczególne uwarunkowania polityczne literatury tego okresu. Rozpoznaje uprawiane w tym okresie gatunki. Zdaje sobie sprawę ze znaczenia kształcenia retorycznego, a także filozoficznego (zwłaszcza na przykładzie biografii i dorobku Cycerona). Wykazuje zrozumienie dla charakteru poezji Tibullusa Propercjusza i Owidiusza.

Wykazuje umiejętności i kompetencje analityczne i syntetyczne pozwalające na dokonanie interpretacji utworu z epoki w jego kontekście kulturowym, z uwzględnieniem kwestii warsztatowych. Dysponuje aparatem pojęciowym pozwalającym na poprawny opis zachodzących w tym okresie zjawisk kulturowych i literackich. Rozumie znaczenie literatury okresu augustowskiego dla kultury europejskiej. W dyskusji na temat utworów epoki wykazuje wiedzę merytoryczną i umiejętności metodologiczne pozwalające na samodzielny dobór metod, argumentów i rozwiązań umożliwiających koherentne przedstawienie własnego stanowiska na dany temat.

Egzamin ustny na zakończenie semestru obejmujący sprawdzenie znajomości treści lektur oraz zagadnień historyczno-literackich omawianych podczas wykładu. (efekty kształcenia weryfikowane podczas egzaminu: K_W04;K_U08; K_U09;K_K01; K_K04)

Szczegółowy opis wymagań:

Ocena niedostateczna: ocenę niedostateczną otrzymuje student, który nie spełnił choć jednego wymogu określonego dla oceny dostatecznej (1-3).

Ocena dostateczna:

1. K_W: Rudymentarna wiedza z zakresu periodyzacji i poprawność terminologiczna. Student potrafi wymienić i datować najważniejszych autorów, krótko scharakteryzować ich twórczość. Potrafi wskazać najważniejsze osiągnięcia odkrycia naukowe związane z omawianym okresem.

2. K_U: student potrafi wskazać dystynktywne cechy poetyki odnośnej epoki w analizowanym tekście, skonstruować argumenty w obronie reprezentowanej tezy.

3. K_K: student ma świadomość znaczenia literatury epoki augustowskiej

Ocena dobra:

W dodatku do sformułowanych powyżej (w odn. do oceny dost., tj. pkt. 1-3) wymagań, student spełnia następujące warunki:

4. K_W: Wykazuje biegłość w periodyzacji, bez problemu datuje autorów i utwory, na przykładach wskazuje najważniejsze cechy poetyki i prozy epoki. Potrafi wypowiedzieć się na temat ewolucji gatunków. Potrafi przedstawić pogłębioną charakterystykę twórczości poszczególnych autorów z przywołaniem przykładów zaczerpniętych z kanonu lektur. W analizach posługuje się swobodnie odniesieniami do kultur ościennych, wskazuje ich ślady w literaturze omawianego okresu. Potrafi przywołać przykłady późniejszego znaczenia autorów omawianego okresu. W jego wypowiedzi widać zainteresowanie aktualnym stanem dyskusji naukowej, świadomość najnowszych odkryć archeologicznych, etc.

5. K_U: swoje poglądy przedstawia w jasny i koherentny sposób, posługując się poprawną literacką polszczyzną. Swoją wypowiedź ujmuje w poprawną formę, stosuje prawidłowe terminy fachowe. Jego wypowiedzi dowodzą umiejętności korzystania z aparatu pomocniczego filologii. Potrafi wskazać ważniejsze opracowania omawianej tematyki, wymienić najważniejsze tematy kontrowersji badawczych.

6. K_K: Wykazuje wrażliwość na logikę wywodu i jego formę, wrażliwość na aktualność dziedzictwa antycznego i świadomość jego znaczenia dla kultury europejskiej.

Ocena bardzo dobra - w dodatku do spełnienia kryteriów sprecyzowanych w odniesieniu do oceny dobrej (tj. pkt. (1-3) oraz 4-6) student:

7. K_W: odwołuje się do przykładów spoza kanonu lektur, w swoich eksploracjach wykorzystuje najnowszą literaturę badawczą, wykazuje pogłębioną znajomość genologii, teorii literatury a także omawianych autorów, ich twórczości, chęć i umiejętność samodzielnego pogłębiania wiedzy.

nie dotyczy