Lekcje tekstów dawnych

językoznawstwo

podstawowy

FP1_W09 FP1_U04 FP1_K02

Brak wymagań wstępnych.

Przygotowanie do lektury tekstów dawnych. Omówienie zmian w grafii druków polskich. Zapoznanie ze słownikami historycznymi jako podstawowym źródłem informacji o polskiej leksyce dawnej.

Przygotowanie do lektury teksów omawianych na zajęciach z GHJP. Przygotowanie do samodzielnej lektury druków historycznych.

Przygotowanie do przyswajania treści omawianych na przedmiotach językoznawstwa diachronicznego.

Wzbogacanie słownictwa biernego i czynnego.

Uświadamianie zmian w języku.

Celem przedmiotu jest utrwalenie i rozbudowanie wiedzy z językoznawstwa diachronicznego oraz praktyczne wykorzystanie jej w lekturze tekstów dawnych. Bazując na polszczyźnie utrwalonej w dawnych drukach i rękopisach, zapoznaje się studentów ze zmianami, jakie zachodziły w zapisie i druku dawnych tekstów polskich. W toku lektury tekstów studenci poznają wybrane zjawiska fonetyczne, fleksyjne, słowotwórcze, składniowe i semantyczne.

Problematyka zajęć obejmuje tematykę:

alfabety i języki słowiańskie;

grafia języka polskiego;

periodyzacja dziejów polszczyzny;

wybrane zagadnienia z leksykologii;

historyczne słowniki języka polskiego;

budowa książki;

cechy druków dziewiętnastowiecznych;

cechy druków osiemnastowiecznych;

cechy druków siedemnastowiecznych;

cechy druków szesnastowiecznych;

słownictwo historyczne;

pismo gotyckie;

słowniki historyczne języka polskiego.

Encyklopedia wiedzy o książce (EWoK)

Encyklopedia wiedzy o języku polskim, red. S. Urbańczyk, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978.

Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, Wrocław-Warszawa-Kraków 1992.

E. Olinkiewicz, K. Radzymińska, H. Styś. Słownik

Encyklopedyczny - Język polski,1999.

S. Rospond, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1973.

S. Hrabec, F. Pepłowski, Wiadomości o autorach i dziełach cytowanych w słowniku Lindego, Warszawa 1963.

Historyczne słowniki języka polskiego

Słownik języka Jana Chryzostoma Paska, red. H. Koneczna, W. Doroszewski, t. 1–2, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków 1965–1973.

Słownik polszczyzny Jana Kochanowskiego, red. M. Kucała, t. 1–5, IJP

PAN, Kraków 1994

W. Kuraszkiewicz (oprac.), Wyrazy polskie w Słowniku łacińsko-polskim

Jana Mączyńskiego, Cz. I. A–O, cz. II. P–Z, Wrocław 1962–1963.

P. Loderecker, Dictionarium septem diversarum linguarum..., Praga 1605.

J. A. Komensky [tłum. M. Dobracki], Orbis sensualium pictus., Hoc est [...] Nomenclatura Latino-Gallico-Germanico-Polonice, Brzeg 1667.

J. Mączyński (Ioannes Maczińsky), Lexicon Latino Polonicum ex optimis Latinae linguae Scriptoribus concinnantum [...], Typographus Ioannes Daubmannus, Regiomonti Borussiae [Konigsberg] 1564.

F. Mymer, Słownik trójjęzyczny, zawierający ważniejsze słowa po łacinie, po niemiecku i po polsku, teraz znowu poszerzony w wielu miejscach, zestawiony w rozdziałach w porządku alfabetycznym, niezwykle potrzebny i przydatny zarówno podróżującym, jak i przebywającym w domu oraz w ogóle wszystkim,

którzy pragną mówić trzema językami, Kraków 1528.

J. Murmeliusz (Murmelius), Dictionarius Ioannis Murmellii variarum erum tum pueris tum adultis utilissimus, cum Germanica atquae Polonica interpretatione, adiecto etiam vocabulorum et capitulorum indice […], Vietor, Cracoviae [Kraków] 1528.

Źródłowe teksty pomocnicze:

Geoffrey Chaucer, Opowieści kanterberyjskie. Prolog Plik http://chaucer.tlumacz-literatury.pl/

Lucyna Ćwierciakiewiczowa, 365 obiadów za 5 złotych... dostęp: https://crispa.uw.edu.pl/object/files/408983/display/Default

"Bluszcz" XIXw.: https://polona.pl/item/bluszcz-pismo-tygodniowe-illustrowane-dla-kobiet-r-10-t-11-nr-12-24-marca-1875,NDc2OTE3MjQ/0/#info:metadata

O warszawskim gabinecie zoologicznym: https://polona.pl/item/tygodnik-illustrowany-seria-2-t-3-nr-76-12-czerwca-1869,Nzk5NDEyNg/7/#info:metadata

Księga henrykowska https://fbc.pionier.net.pl/search#fq={!tag=dcterms_accessRights}dcterms_accessRights%3A%22Dost%C4%99p%20otwarty%22&q=ksi%C4%99ga%20henrykowska

„Mucha” 1938, nr 52, s. 2.

A. Mickiewicz, Pan Tadeusz, Paryż 1834.

B. Prus, Lalka, Warszawa 1890.

F. P. Jarocki, Spis ptaków w Gabinecie Zoologicznym Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1819.

„Gazeta Warszawska”, sobota, 22 XII 1888.

B. Chmielowski, Nowe Ateny

Zbiór potrzebniejszych wiadomości porządkiem alfabetu ułożony, Warszawa 1871.

I. Krasicki, Bajki i przypowieści, Sanok 1856.

Księgi starego i nowego przymierza, Gdańska 1632.

Syreniusz, Zielnik

Monarchia turecka opisana przez Ricota Sekretarza Posła Angielskiego u Porty Ottomańskiej residuiącego z francuskiego ięzyka na polski przetłumaczona przez szlachcica polskiego y do druku podana w roku 1678.

F. Birkowski, Kazania

Biblia, Kraków 1599.