Historia literatury polskiej - Młoda Polska

literaturoznawstwo

podstawowy

FP1_W08 zna kryteria periodyzacji literatury polskiej i powszechnej, zna kanoniczne dzieła literackie z poszczególnych epok, główne kierunki ich analizy i interpretacji, rozumie ich konteksty kulturowe, zna dorobek krytyczny im poświęcony

FP1_U03 potrafi posługiwać się podstawowymi terminami i narzędziami badawczymi z zakresu literaturoznawstwa oraz samodzielnie przeprowadzić analizę i interpretację dzieła literackiego, teatralnego, filmowego

FP1_K01 jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy literaturoznawczej i konfrontowania jej z najnowszymi ustaleniami oraz zasięgania opinii ekspertów, a także ciągłego podnoszenia jej poziomu

Umiejętność:

- wskazania na zjawiska literackie decydujące o specyfice dziewiętnastowiecznej kultury,

- analizy, interpretacji i wartościowania utworów literackich (posługiwania się narzędziami interpretacyjnymi).

Zajęcia wprowadzają studenta w wybrane zagadnienia historii literatury polskiej lat 1890-1918. Dają wiedzę na temat podstawowych zjawisk

artystycznych epoki, ilustrowanych konkretnymi przykładami dzieł literackich. Służą wykształceniu umiejętności rozpoznawania i opisywania zjawisk istotnych dla literatury przełomu XIX i

XX wieku, w odniesieniu do wskazanych dzieł literackich.

Zajęcia służą wyrobieniu umiejętności:

- opisu literatury lat 1890-1918 na przykładzie wybranych dzieł literackich, reprezentujących najważniejsze osiągnięcia estetyczne, i typowych dla paradygmatu światopoglądowego epoki.

- rozpoznawania i opisywania zjawisk literackich decydujących o fenomenie epoki – zjawisk z zakresu genologii, estetyki oraz ujawniającej

się w literaturze świadomości kulturowej

- rozpoznawania sposobu wyrażania się w wybranych działach epoki jej różnych nurtów światopoglądowych

- sproblematyzowania refleksji zawartych w wybranych utworach literackich w kontekście kluczowych dla epoki nurtów światopoglądowych, estetycznych i filozoficznych,

- wskazania w wybranych utworach podstawowych dylematów epoki,

- określenia i opisania rygorów młodopolskiej wypowiedzi literackiej.

Przedmiotem zabiegów interpretacyjnych są najbardziej znaczące i reprezentatywne dla epoki utwory literackie: W. Berenta, S. Przybyszewskiego, T. Micińskiego, L. Staffa, S. Żeromskiego, R. Jaworskiego, S. Wyspiańskiego, K. Irzykowskiego, J. Żuławskiego, J. Kasprowicza. Kontekstem dla ich interpretacji są następujące zagadnienia: specyfika literackiej ekspresji nastrojów schyłkowych (fenomen dekadentyzmu) i formy ich przezwyciężania; naturalistyczne kontynuacje w literaturze lat 90. XIX wieku; problematyka artystowska; młodopolskie antyutopie i rewizje pozytywistycznych ideałów społecznych; kryzys języka tradycji chrześcijańskiej; młodopolski autotematyzm (poszukiwanie formuły literatury służącej przemianie wewnętrznej jednostki i narodu); „teksty likwidacyjne” epoki – rewizje młodopolskiej kultury u progu I wojny światowej. Kontekstem interpretacyjnym wybranych utworów są też zagadnienia związane z problematyką genologiczną uprawianych w epoce form literackich, a także zagadnienia związane z głównymi nurtami światopoglądowymi: nietzscheanizmem, bergsonizmem, schopenhaueryzmem, franciszkanizmem, oraz estetycznymi: impresjonizmem, symbolizmem, ekspresjonizmem.

Celem zajęć jest przekazanie wiedzy, dotyczącej literatury lat 1890-1918 oraz wyrobienie umiejętności interpretacji utworów literackich epoki, należących do różnych prądów filozoficznych i estetycznych. Po skończonym cyklu zajęć student powinien umieć:

EU_1

określić i opisać rygory młodopolskiej wypowiedzi literackiej,

wskazać w wybranych utworach podstawowe dylematy epoki; znać najbardziej znaczące i reprezentatywne dla epoki utwory literackie: W. Berenta, S. Przybyszewskiego, T. Micińskiego, L. Staffa, S. Żeromskiego, R. Jaworskiego, S. Wyspiańskiego, K. Irzykowskiego, J. Żuławskiego, J. Kasprowicza, W.S. Reymonta wraz z właściwymi kontekstami niezbędnymi dla ich interpretacji, takimi jak: specyfika literackiej ekspresji nastrojów schyłkowych (fenomen dekadentyzmu) i formy jego przezwyciężania; naturalistyczne kontynuacje w literaturze lat 90. XIX wieku; problematyka artystowska; młodopolskie antyutopie i rewizje pozytywistycznych ideałów społecznych; kryzys języka tradycji chrześcijańskiej; młodopolski autotematyzm (poszukiwanie formuły literatury służącej przemianie wewnętrznej jednostki i narodu). Student zna związki między zagadnieniami literackimi a głównymi nurtami światopoglądowymi i estetycznymi: nietzscheanizmem, bergsonizmem, katastrofizmem, impresjonizmem, symbolizmem, ekspresjonizmem;

EU_2

umie odnaleźć oraz zastosować do lektury utworów literackich polskiego modernizmu "wewnętrzne" kategorie epoki, właściwie dobierając literaturę przedmiotu dotyczącą literatury przełomu XIX i XX wieku; sproblematyzować refleksję zawartą w utworze w kontekście kluczowych dla jej literackiej świadomości nurtów światopoglądowych, filozoficznych i estetycznych oraz samodzielnie zanalizować i zinterpretować najbardziej znaczące i reprezentatywne dla epoki utwory literackie z uwzględnieniem właściwych kontekstów interpretacyjnych; wykorzystać wnioski płynące z wnikliwej lektury literatury przedmiotu i wykazać się jej znajomością podczas samodzielnej analizy i interpretacji utworów pochodzących z epoki;

EU_3

jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy literaturoznawczej z epoki Młodej Polski i konfrontowania jej z najnowszymi ustaleniami.

Na ocenę bardzo dobrą:

WIEDZA

Student zna:

FP1_W07 - rygory młodopolskiej wypowiedzi literackiej,

podstawowe dylematy epoki; ujawniajace się w najbardziej znaczących i reprezentatywnych dla epoki utworach literackich: W. Berenta, S. Przybyszewskiego, T. Micińskiego, L. Staffa, S. Żeromskiego, R. Jaworskiego, S. Wyspiańskiego, K. Irzykowskiego, J. Żuławskiego, J. Kasprowicza, znajdujących się na liście lektur do zajęć; zna konteksty niezbędne do ich interpretacji, takie jak: specyfika literackiej ekspresji nastrojów schyłkowych (fenomen dekadentyzmu) i formy jego przezwyciężania; naturalistyczne kontynuacje w literaturze lat 90. XIX wieku; problematyka artystowska; młodopolskie antyutopie i rewizje pozytywistycznych ideałów społecznych; kryzys języka tradycji chrześcijańskiej; młodopolski autotematyzm (poszukiwanie formuły literatury służącej przemianie wewnętrznej jednostki i narodu); omówić związki między zagadnieniami literackimi a głównymi nurtami światopoglądowymi i estetycznymi: nietzscheanizmem, bergsonizmem, katastrofizmem, impresjonizmem, symbolizmem, ekspresjonizmem.

UMIEJĘTNOŚCI:

Student umie:

FP1_U3 odnaleźć oraz zastosować do lektury utworów literackich polskiego modernizmu "wewnętrzne" kategorie epoki, właściwie dobierając literaturę przedmiotu dotyczącą literatury przełomu XIX i XX wieku; sproblematyzować refleksję zawartą w utworze w kontekście kluczowych dla jej literackiej świadomości nurtów światopoglądowych, filozoficznych i estetycznych; samodzielnie zanalizować i zinterpretować najbardziej znaczące i reprezentatywne dla epoki utwory literackie, znajdujące się na liście lektur, z uwzględnieniem właściwych kontekstów interpretacyjnych; wykorzystać wnioski płynące z wnikliwej lektury literatury przedmiotu i wykazać się jej znajomością podczas samodzielnej analizy i interpretacji utworów pochodzących z epoki;

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

FP1_K01 student jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy literaturoznawczej z zakresu epoki Młodej Polski i konfrontowania jej z najnowszym stanem badań dotyczącym tej epoki oraz do zasięgania opinii badaczy Młodej Polski (zna najważniejsze nazwiska badaczy, źródła pozwalające podnosić kompetencje literaturoznawcze w zakresie literatury przełomu wieków), dostrzega związki między literaturą Młodej Polski a współczesnymi nawiązaniami do niej i potrafi je skomentować.

Na ocenę dobrą:

WIEDZA

Student zna:

FP1_W08 dobrze najbardziej znaczące i reprezentatywne dla epoki utwory literackie: W. Berenta, S. Przybyszewskiego, T. Micińskiego, L. Staffa, S. Żeromskiego, R. Jaworskiego, S. Wyspiańskiego, K. Irzykowskiego, J. Żuławskiego, J. Kasprowicza, znajdujące się na liście lektur do zajęć; zna w ogólnych zarysach konteksty niezbędne do ich interpretacji, takie jak: specyfika literackiej ekspresji nastrojów schyłkowych (fenomen dekadentyzmu) i formy jego przezwyciężania; naturalistyczne kontynuacje w literaturze lat 90. XIX wieku; problematyka artystowska; młodopolskie antyutopie i rewizje pozytywistycznych ideałów społecznych; kryzys języka tradycji chrześcijańskiej; młodopolski autotematyzm (poszukiwanie formuły literatury służącej przemianie wewnętrznej jednostki i narodu); omówić związki między zagadnieniami literackimi a głównymi nurtami światopoglądowymi i estetycznymi: nietzscheanizmem, bergsonizmem, katastrofizmem, impresjonizmem, symbolizmem, ekspresjonizmem.

UMIEJĘTNOŚCI:

FP1_U03 Student potrafi odnaleźć za pomocą lektury utworów literackich polskiego modernizmu najważniejsze "wewnętrzne" kategorie epoki, właściwie dobierając literaturę przedmiotu dotyczącą literatury przełomu XIX i XX wieku; student umie sproblematyzować refleksję zawartą w utworze w kontekście kluczowych dla jej literackiej świadomości nurtów światopoglądowych, filozoficznych i estetycznych; student potrafi zanalizować i zinterpretować najbardziej znaczące i reprezentatywne dla epoki utwory literackie, znajdujące się na liście lektur, ale nie uwzględnia wszystkich właściwych kontekstów interpretacyjnych; student potrafi wykorzystać wnioski płynące z lektury literatury przedmiotu w stopniu podstawowym, ale w ograniczonym stopniu wykazuje się ich znajomością podczas samodzielnej analizy i interpretacji utworów pochodzących z epoki;

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

FP1_K01 student jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy literaturoznawczej z zakresu epoki Młodej Polski i konfrontowania jej z najnowszym stanem badań dotyczącym tej epoki oraz do zasięgania opinii badaczy Młodej Polski w ograniczonych zakresie, potrafi sformułować związki między literaturą Młodej Polski a współczesnymi nawiązaniami do niej, bez ich pogłebiania.

Na ocenę dostateczną:

WIEDZA

Student umie:

FP1_W08 wymienić i streścić (bez problematyzowania) dużą część najbardziej znaczących i reprezentatywnych dla epoki utworów literackich, znajdujących się na liście lektur do zajęć; omówić pobieżnie większą część kontekstów niezbędnych do ich interpretacji, takich jak: specyfika literackiej ekspresji nastrojów schyłkowych (fenomen dekadentyzmu) i formy jego przezwyciężania; naturalistyczne kontynuacje w literaturze lat 90. XIX wieku; problematyka artystowska; młodopolskie antyutopie i rewizje pozytywistycznych ideałów społecznych; kryzys języka tradycji chrześcijańskiej; młodopolski autotematyzm (poszukiwanie formuły literatury służącej przemianie wewnętrznej jednostki i narodu); wskazać ogólnie związki między zagadnieniami literackimi a głównymi nurtami światopoglądowymi i estetycznymi: nietzscheanizmem, bergsonizmem, katastrofizmem, impresjonizmem, symbolizmem, ekspresjonizmem.

UMIEJĘTNOŚCI:

FP1_U03 Student w sposób wybiórczy umie odnaleźć oraz zastosować do lektury utworów literackich polskiego modernizmu "wewnętrzne" kategorie epoki, właściwie dobierając literaturę przedmiotu dotyczącą literatury przełomu XIX i XX wieku; student potrafi bardzo ogólnie sproblematyzować refleksję zawartą w utworze w kontekście kluczowych dla literackiej świadomości nurtów światopoglądowych, filozoficznych i estetycznych; student potrafi zanalizować i zinterpretować część najbardziej znaczących i reprezentatywnych dla epoki utworów literackich, znajdujących się na liście lektur, ale tylko niektóre właściwe konteksty interpretacyjne; student w sposób bardzo ograniczony potrafi wykorzystać wniosków płynących z wnikliwej lektury literatury przedmiotu, wykazując się ich powierzchowną znajomością podczas samodzielnej analizy i interpretacji utworów pochodzących z epoki; w sposób bardzo powierzchowny potrafi wykorzystać nabytą wiedzę i umiejętności do sformułowania wypowiedzi pisemnej na tematy związane z przedmiotem zajęć.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

FP1_K01 student w bardzo ograniczony sposób jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy literaturoznawczej z zakresu epoki Młodej Polski i konfrontowania jej z najnowszym stanem badań dotyczącym tej epoki oraz do zasięgania opinii badaczy Młodej Polski (ma bardzo ograniczoną znajomośc najważniejszych nazwisk badaczy, źródeł pozwalających podnosić kompetencje literaturoznawcze w zakresie literatury przełomu XIX i XX wieku).