Dialektologia

podstawowy

WIEDZA: FP2_W06 , FP2_W13 , FP2_W20 , FP2_W23

UMIEJĘTNOŚCI: FP2_U03 , FP2_U07

KOMPETENCJE: FP2_K01 , FP2_K02

od roku 2019/2020

WIEDZA: FP2_W06

UMIEJĘTNOŚCI: FP2_U04

KOMPETENCJE: FP2_K02

Bez wymagań wstępnych.

Cele przedmiotu: poznanie dialektów wchodzących w skład języka narodowego, ich charakterystyki językowej na tle kultury ludowej.

Cele przedmiotu: Poznanie dialektów wchodzących w skład języka narodowego, ich charakterystyki językowej na tle kultury ludowej. Umiejętność rozpoznawania dialektów na podstawie charakterystycznych dla danego regionu cech fonetycznych, rozpoznawanie innowacji i cech archaicznych. Bezpośrednia obserwacja procesów rozwojowych, jakim podlega język, ekspansji lub cofania się poszczególnych zjawisk językowych. Podstawowym celem zajęć z dialektologii jest rozwinięcie świadomości, iż język jest organem żywym, stale rozwijającym się, zróżnicowanym terytorialnie, mimo unifikacyjnego wpływu normy i mediów.

Literatura obowiązkowa:

1. K. Dejna, Dialekty polskie, Warszawa 1973.

2. S. Urbańczyk, Zarys dialektologii polskiej, Warszawa 1953 i nast. 3.

3. K. Nitsch, Dialekty języka polskiego, Kraków 1957.

4. Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, M. Kucała, Wrocław-Warszawa-Kraków 1999.

5. Wybór polskich tekstów gwarowych, red. K. Nitsch, wyd. 2, Warszawa 1970 lub www.pbc.gda.pl

6. www.dialektologia.uw.edu.pl

Literatura uzupełniająca:

1. M. Kucała, Twoja mowa cię zdradza. Regionalizmy i dialektyzmy języka polskiego, wyd. 2, Kraków 2002.

2. Dialekty i gwary polskie. Leksykon, oprac. zbior., Warszawa 1995.

Wiedza:

EK1 - wymienia i definiuje podstawowe terminy z zakresu dialektologii, charakteryzuje szkoły dialektologiczne i wymienia przedstawicieli,

EK2 - opisuje związki dialektologii z innymi dziedzinami nauki, wskazuje język jako czynnik kulturotwórczy i socjotwórczy, omawia wpływ przemian kulturowych na język ludności wiejskiej, wie, jaki wpływ na rozwój kultury mają języki regionalne, określa typy i rodzaje stylizacji gwarowych w różnych tekstach kultury

EK3 - wymienia i charakteryzuje metody badań dialektologicznych,

EK4 - ma świadomość terytorialnego zróżnicowania polszczyzny, wymienia główne dialekty języka polskiego, opisuje cechy językowe poszczególnych dialektów, wymienia i porównuje cechy dialektu i polszczyzny ogólnej, rozróżnia dialektyzmy i regionalizmy, zna status językowy kaszubszczyzny

Umiejętności:

EK1 - Zna podstawowe słowniki, atlasy i monografie gwarowe, umie się nimi posługiwać, opracowuje wybrane zagadnienia, funkcjonalnie korzystając z literatury przedmiotu

EK2 - Rozpoznaje i omawia cechy gwarowe w wybranych tekstach

EK3 - Ocenia wykorzystanie gwar w różnych tekstach kultury

Kompetencje społeczne:

EK1 - ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie korzyści płynące z nauki dialektologii, ma świadomość roli gwar w tworzeniu "małych ojczyzn", pozytywnie ocenia gwarę

EK2 - potrafi pracować w grupie, kieruje pracą zespołu, prezentuje wyniki wspólnej pracy

* W miarę możliwości aktywnie uczestniczy w działaniu na rzecz zachowania dziedzictwa kulturalnego i językowego wsi.

OPIS ECTS:

udział w zajęciach - 30

przygotowanie do zajęć - 15

konsultacje - 5

kolokwium - 10

----------------

60: 30 godz. = 2 pkt. ECTS

Na ocenę niedostateczną:

Student nie spełnia kryteriów przewidzianych na ocenę dostateczną.

Na ocenę dostateczną:

- objaśnia podstawowe terminy z zakresu dialektologii,

- wymienia metody badań dialektologicznych

- wie, z jakimi dyscyplinami naukowymi dialektologia ma związek,

- prezentuje twórcę dialektologii, wymienia szkoły dialektologiczne,

- wymienia główne dialekty, opisuje cechy językowe poszczególnych dialektów i podaje przykłady,

- zna zasady zapisu tekstów gwarowych, czyta teksty zapisane fonetycznie,

- zna status językowy kaszubszczyzny,

- umie wymienić niektóre z podstawowych atlasów, słowników i monografii gwarowych,

- zna pojęcie stylizacji językowej,

- umie wymienić cechy dialektu jako terytorialnej odmiany polszczyzny,

- ma świadomość przemian zachodzących na obszarach wiejskich,

- bierze aktywny udział w zajęciach,

- pracuje w zespole,

Na ocenę dobrą:

- objaśnia podstawowe terminy z zakresu dialektologii i podaje przykłady,

- wymienia i opisuje metody badań dialektologicznych,

- wskazuje i omawia związki dialektologii z innymi dyscyplinami naukowymi,

- prezentuje twórcę dialektologii, wymienia i charakteryzuje szkoły dialektologiczne,

- wymienia główne dialekty, opisuje cechy językowe poszczególnych dialektów, rozpoznaje te cechy w wybranych tekstach,

- zna zasady zapisu tekstów gwarowych, czyta teksty zapisane fonetycznie, zapisuje tekst gwarowy (dopuszczalne niewielkie błędy),

- zna status językowy kaszubszczyzny,

- wymienia podstawowe atlasy, słowniki i monografie gwarowe,

- wymienia typy i rodzaje stylizacji językowej,

- wymienia cechy dialektu w kontekście literackiej odmiany języka,

- ma świadomość przemian zachodzących na obszarach wiejskich i potrafi je opisać,

- ma świadomość, że dialekty są kontynuacją podziałów plemiennych,

ma świadomość roli gwar w tworzeniu lokalnych wspólnot,

- bierze aktywny udział w zajęciach,

- pracuje w grupie, prezentuje wyniki

Na ocenę bardzo dobrą:

- objaśnia podstawowe terminy z zakresu dialektologii, podaje przykłady, umie zastosować terminologię w opisie językoznawczym,

- wymienia, opisuje i rozpoznaje zastosowane metody badań dialektologicznych,

- wskazuje i omawia związki dialektologii z innymi dyscyplinami naukowymi, podaje przykłady

- prezentuje twórcę dialektologii, wymienia i charakteryzuje szkoły dialektologiczne, wskazuje przedstawicieli,

- wymienia główne dialekty, opisuje cechy językowe poszczególnych dialektów, na podstawie cech językowych rozpoznaje, do jakiego dialektu należy zakwalifikować tekst,

- zna zasady zapisu tekstów gwarowych, czyta teksty zapisane fonetycznie, zapisuje tekst gwarowy,

- zna status językowy kaszubszczyzny,

- wymienia podstawowe atlasy, słowniki, monografie gwarowe i omawia wybrane z nich,

- wymienia typy i rodzaje stylizacji językowej, rozpoznaje w tekście,

- porównuje cechy dialektu i języka ogólnego,

- ma świadomość przemian zachodzących na obszarach wiejskich i potrafi je opisać, wie, jaki mają wpływ na mowę ludności wsi,

- ma świadomość, że dialekty są kontynuacją podziałów plemiennych, a język ogólnopolskich kształtował się na podłożu dialektalnym,

- ma świadomość, że gwary są czynnikiem kulturotwórczym i socjotwórczym,

- bierze aktywny udział w zajęciach, wyraża własne opinie, argumentuje,

- pracuje w grupie, kieruje pracą zespołu i prezentuje wyniki

Ocena końcowa:

kolokwium sprawdzające opanowanie materiału nauczania oraz pracę własną studenta; ocenianie ciągłe

nie dotyczy