Stylistyka praktyczna
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | WH-FPZ-I-2-StylPrakt |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Stylistyka praktyczna |
Jednostka: | Wydział Nauk Humanistycznych |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Poziom przedmiotu: | podstawowy |
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się: | W1: Student umie wyjaśnić pojęcie "stylu", scharakteryzować przedmiot badań oraz metodologię "stylistyki" jako dziedziny stojącej na pograniczu językoznawstwa i literaturoznawstwa - K_W16. W2: Student zna kryteria wykorzystywane do wyróżniania odmian i stylów współczesnej polszczyzny - K_W16. W3: Student umie wymienić cechy charakterystyczne poszczególnych odmian i stylów współczesnej polszczyzny - K_W23. U1: Student umie analizować teksty z różnych odmian stylistycznych: określić przynależność stylistyczną danej wypowiedzi scharakteryzować zastosowane w niej środki stylistyczne i ich adekwatność, ocenić, czy wypowiedź w swojej warstwie językowej dobrze służy domniemanym celom nadawcy (funkcjom wypowiedzi) - K_U09; K_U10. U2: Student umie tworzyć wypowiedzi różnorodne stylistycznie, z zastosowaniem środków językowych adekwatnych do typu wypowiedzi - K_U17. |
Wymagania wstępne: | Podstawowe wiadomości z zakresu kultury języka. |
Skrócony opis: |
Głównym celem zajęć z praktycznej stylistyki jest przygotowanie studentów do pisania tekstów rozmaitego typu, zwłaszcza tekstów naukowych. Studenci zapoznają się z ogólnymi zasadami budowy tekstu (delimitacja i spójność tekstu, kompozycja tekstu, konstrukcja akapitu), ze stylami funkcjonalnymi polszczyzny oraz z rozmaitymi formami wypowiedzi (m.in. artykuł naukowy, rozprawa, recenzja, reportaż, notatka prasowa, podanie, list motywacyjny, CV). Ważnym celem przedmiotu jest przekazanie studentom wiedzy o zróżnicowaniu stylistycznym polszczyzny, cechach poszczególnych stylów i nacechowaniu środków stylistycznych, a także wyposażenie ich w umiejętność tworzenia poprawnych, spójnych i zrozumiałych tekstów (mówionych i pisanych) oraz dostosowywania środków językowych do sytuacji komunikacyjnej, celu wypowiedzi i możliwości odbiorcy. |
Pełny opis: |
1. PRZEDMIOT I ZAKRES STYLISTYKI. CZYM JEST TEKST? R.-A. de Beaugrande, W. U. Dressler, Wstęp do lingwistyki tekstu, przeł. A. Szwedek, Warszawa 1990; T. Dobrzyńska, Tekst. Próba syntezy, Warszawa 1993 [rozszerzona wersja artykułu pt. Tekst z Encyklopedii kultury polskiej XX wieku, t. 2. Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław 1993 i n.]; R. Grzegorczykowa, Głos w dyskusji o pojęciu tekstu i dyskursu, [w:] Tekst. Problemy teoretyczne, pod red. J. Bartmińskiego, B. Bonieckiej, Lublin 1998. 2. DELIMITACJA TEKSTU M. Ślawska, Tytuł – najmniejszy tekst prasowy, dostępny na: http://www.sbc.org.pl/Content/10018/slawska.pdf A. Kozłowska, Tytuły i podtytuły tekstów literackich Karola Wojtyły, w: Język pisarzy: problemy metajęzyka i metatekstu, pod red. T. Korpysza, A. Kozłowskiej, Warszawa 2015, s. 125-148. 3. OD AKAPITU DO TEKSTU – PROBLEMY SPÓJNOŚCI M. R. Mayenowa, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, wyd. III poprawione, Wrocław-Warszawa-Kraków 2000; O spójności tekstu, pod red. M.R. Mayenowej, Wrocław-Warszawa-Kraków 1971; A. Wierzbicka, O spójności semantycznej tekstu wielozdaniowego, [w:] taż, Dociekania semantyczne, Wrocław 1969. 4. KOMPOZYCJA, PLAN I STRESZCZENIE TEKSTU J. Bartmiński, Streszczenie w aspekcie typologii tekstów, [w:] Typy tekstów, red. T. Dobrzyńska, Warszawa 1992; W. Marciszewski, Sposoby streszczania i odmiany streszczeń, „Studia Semiotyczne” I, 1970. 5. STYLE FUNKCJONALNE WSPÓŁCZESNEJ POLSZCZYZNY S. Dubisz, Historia XX-wiecznej polszczyzny literackiej i jej odmian stylowych, [w:] Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, pod red. S. Dubisza i S. Gajdy, Warszawa 2001; Język literacki i jego warianty, pod red. S. Urbańczyka, Warszawa 1982; T. Skubalanka, O stylu poetyckim i innych stylach języka. Studia i szkice teoretyczne, Lublin 1995. A. Wilkoń, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice 1987 i n. 6. CHARAKTERYSTYKA STYLU NAUKOWEGO 7. ARTYKUŁ NAUKOWY (TEMAT, TEZA, DOBÓR MATERIAŁU; TECHNIKI WYKORZYSTYWANE W TEKŚCIE NAUKOWYM, CYTATY, PRZYPISY, BIBLIOGRAFIA) S. Gajda, Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Warszawa-Wrocław 1982; Tenże, Współczesna polszczyzna naukowa. Język czy żargon?, Opole 1990; Jak pisać i redagować, pod red. Aleksandry Kubiak-Sokół, Warszawa 2009; M. Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990; J. Maćkiewicz, Jak pisać teksty naukowe?, Gdańsk 1996; J. Maćkiewicz, Jak dobrze pisać. Od myśli do tekstu, Warszawa 2014. 8. ESEJ NAUKOWY Zbigniew Kadłubek, Esej o eseju, dostępny w Internecie. 9. SPECYFIKA STYLU DZIENNIKARSKIEGO Justyna Dziagacz, Profesjolekt dziennikarski, dostępny na: https://www.pulib.sk/web/kniznica/elpub/dokument/Olostiak2/subor/33.pdf Krzysztof Szymoniak, Między gazetą a Internetem – nowe gatunki dziennikarskie, paragatunki czy hybrydy?, dostępny na: http://repozytorium.amu.edu.pl:8080/bitstream/10593/4721/1/09-Szymoniak.pdf Magdalena Ślawska, Typologie gatunków medialnych – przegląd stanowisk, dostępny na: https://www.journals.us.edu.pl/index.php/FL/article/view/6796 Kazimierz Wolny-Zmorzyński, Andrzej Kozieł, Genologia dziennikarska, dostępny w Internecie. 10. WYBRANE GATUNKI INFORMACYJNE: NOTATKA, SPRAWOZDANIE, KOMENTARZ SPORTOWY, REPORTAŻ 11. WYBRANE GATUNKI PUBLICYSTYCZNE: FELIETON, BLOG, RECENZJA, ARTYKUŁ PUBLICYSTYCZNY, ESEJ Abecadło dziennikarstwa, red. A. Niczyperowicz, Poznań 1996; Dziennikarstwo i świat mediów, pod red. Z. Bauera, E. Chudzińskiego, Kraków 2000; J. Fras, Dziennikarski warsztat językowy, Wrocław 1999; B. Garlicki, Metodyka dziennikarska, Kraków 1974; Jak się mówi…? Jak się pisze…? Poradnik językowy dla dziennikarzy, pod red. J. Podrackiego, Warszawa 2007; Jak zostać pisarzem? Podręcznik dla przyszłych autorów, pod red. A. Zawady, Ożarów Mazowiecki 2011; Język w mediach masowych, pod red. J. Bralczyka, K. Mosiołek-Kłosińskiej, Warszawa 2000; Klasycy dziennikarstwa. Arcydzieła sztuki dziennikarskiej, wybór i układ E.E. Kischa, Warszawa 1959; J. Lizak, Język czasopism dla dzieci. Wybrane zagadnienia, Rzeszów 1999; A. Łobos, Język czasopism i programów telewizyjnych dla dzieci, Katowice 2003; A. Magdoń, Reporter i jego warsztat, Kraków 1993; Mistrzowie reportażu. Antologia, oprac. K. Wolny-Zmorzyński, Rzeszów 2001; W. Pisarek, Retoryka dziennikarska, Kraków 1988; W. Pisarek, Nowa retoryka dziennikarska, Kraków 2002; Poetyka i pragmatyka gatunków dziennikarskich, pod red. W. Furmana i K. Wolnego-Zmorzyńskiego, Rzeszów 1999; Polski esej. Studia, pod red. M. Wyki , Warszawa 1998; P. Stasiński, Poetyka i pragmatyka felietonu, Wrocław 1982; K. Wolny, Reportaż – jak go napisać?, Rzeszów 1996. 12. CECHY I ODMIANY STYLU ADMINISTRACYJNEGO. PODSTAWOWE FORMY WYPOWIEDZI UŻYTKOWYCH: PODANIE, CURRICULUM VITAE, ŻYCIORYS Język w prawie, administracji i gospodarce, pod red. K. Michalczewskiego, Łódź 2010. E. Malinowska, Uwagi o stylu administracyjnym, [w:] Zeszyty Naukowe WSP w Opolu. Językoznawstwo XV, 1994; Taż, Wypowiedzi administracyjne – struktura i pragmatyka, Opole 2001; |
Literatura: |
Słowniki i encyklopedie: Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław-Warszawa-Kraków 1993; Encyklopedia języka polskiego, pod red. S. Urbańczyka, Wrocław-Warszawa-Kraków 1999; Encyklopedia kultury polskiej XX wieku t. 2. Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław 1993 i n.; M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Wrocław-Warszawa-Kraków 1976 i n.; Słownik literatury polskiej XX wieku, Wrocław 1992. Inne: Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce, red. K. Mosiołek-Kłosińska, Warszawa 2001; H. Kurkowska, S. Skorupka, Stylistyka polska. Zarys, Warszawa 1959 i n.; E. Miodońska-Brooks, A. Kulawik, M. Tatara, Stylistyka polska. Wybór tekstów, Warszawa 1973; Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, red. W. Pisarek, Kraków 1999; Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, pod red. A. Mikołajczuk i E. Bańkowskiej, Warszawa 2003; Przewodnik po stylistyce polskiej, red. S. Gajda, Opole 1995; Systematyzacja pojęć w stylistyce, red. S. Gajda, Opole 1992; A. Wierzbicka, P. Wierzbicki, Praktyczna stylistyka, Warszawa 1968; D. Zdunkiewicz-Jedynak, Jak to napisać? Poradnik redagowania i komponowania tekstu. Warszawa 2001. |
Efekty kształcenia i opis ECTS: |
FP1_W02 - student zna podstawowa terminologie nauk humanistycznych z zakresu językoznawstwa FP1_W22 - student ma uporządkowana wiedzę na temat języka jako systemu znaków, ma świadomość złożoności języka, zna normy językowe i ich role w kształtowaniu stylu oralnej i pisemnej komunikacji społecznej |
Metody i kryteria oceniania: |
Warunki zaliczenia przedmiotu: aktywny udział w zajęciach, terminowe oddanie zadawanych prac pisemnych. Zajęcia odbywają się zdalnie za pomocą aplikacji MS Teams. Na platformie Moodle prowadzący zamieszcza materiały do zajęć, otwiera zadania, a także pozostawia wiadomości do Studentów. |
Praktyki zawodowe: |
nie dotyczy |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.