Historia literatury polskiej-Młoda Polska-ćwiczenia

podstawowy

FP1_W14 ma uporządkowaną wiedzę o kryteriach periodyzacji literatury polskiej, kanonicznych dziełach literackich z poszczególnych epok oraz zna zasady analizy i

interpretacji ich kontekstów kulturowych

FP1_W16 ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu współczesnego literaturoznawstwa

FP1_U04 potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami

badawczymi z zakresu literaturoznawstwa, potrafi samodzielnie przeprowadzić analizę i interpretację dzieła literackiego w celu odsłonięcia jego znaczeń,

aksjologicznych horyzontów, kontekstowych odniesień do tradycji literackiej i kulturowej, społecznych uwikłań i miejsca w procesie historyczno-kulturowym

FP1_U06 potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami badawczymi zgodnie ze studiowanymi specjalnościami, by przeprowadzić analizę i interpretację przedmiotowego dzieła w celu odsłonięcia jego znaczeń, społecznych uwikłań i miejsca w procesie historyczno-kulturowym

FP1_K02 potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmującw niej różne role i kierując się wskazówkami opiekuna naukowego i opiekuna praktyki zawodowej

FP1_K06 ma świadomość roli wiedzy o kulturze, języku i literaturze w budowaniu tożsamości narodowej i rozwijaniu dialogu społecznego na poziomie lokalnym, krajowym i globalnym

Poziom przedmiotu: podstawowy

Cele przedmiotu:

Celem zajęć jest wyrobienie umiejętności interpretacji utworów literackich epoki. Po skończonym cyklu zajęć student powinien umieć:

- odnaleźć oraz zastosować do lektury utworów literackich polskiego modernizmu „wewnętrzne” kategorie epoki,

- sproblematyzować refleksję zawartą w utworze w kontekście kluczowych dla jej literackiej świadomości nurtów światopoglądowych, estetycznych i filozoficznych,

- wskazać w wybranych utworach podstawowe dylematy epoki, a jednocześnie te same dylematy pogłębić o ujęcie właściwe danej wypowiedzi literackiej,

- określić i opisać rygory młodopolskiej wypowiedzi literackiej.

Wymagania wstępne:

Umiejętność:

- wskazania na zjawiska literackie decydujące o specyfice dziewiętnastowiecznej kultury,

- rozróżniania i opisu podstawowych zjawisk literackich lat 1890-1918

- analizowania, interpretowania i wartościowania utworów literackich z epoki.

Treści merytoryczne:

Przedmiotem zabiegów interpretacyjnych są najbardziej znaczące i reprezentatywne dla epoki utwory literackie W. Berenta, S. Przybyszewskiego, S. Wyspiańskiego, K. Irzykowskiego, J. Kasprowicza, T. Micińskiego, Wł.St. Reymonta. Kontekstem dla ich interpretacji są następujące zagadnienia: specyfika literackiej ekspresji nastrojów schyłkowych (fenomen dekadentyzmu); problem rozrachunków inteligenckich w prozie pierwszego dziesięciolecia epoki; naturalistyczne kontynuacje w literaturze lat 90 XIX wieku; problematyka artystowska; młodopolskie antyutopie i rewizje pozytywistycznych ideałów społecznych; kryzys języka tradycji chrześcijańskiej; młodopolski autotematyzm (poszukiwanie formuły literatury służącej przemianie wewnętrznej jednostki i narodu); „teksty likwidacyjne” epoki – rewizje młodopolskiej kultury u progu I wojny światowej. Kontekstem interpretacyjnym są także zagadnienia związane z głównymi nurtami światopoglądowymi okresu.

1. Stanisław Przybyszewski, Requiem aeternam.

T. Walas, Przybyszewski a dekadentyzm, w: Stanisław Przybyszewski. W 50-lecie zgonu pisarza. Studia, red. H. Filipkowska, Warszawa 1982; G. Matuszek, Stanisław Przybyszewski – pisarz nowoczesny. Eseje i proza – próba monografii, tu: rozdz. pt. Nowoczesna „msza żałobna”, s. 170-181.

2. Jan Kasprowicz, Hymny [BN I, 210].

J. J. Lipski, Twórczość Jana Kasprowicza w latach 1891-1906, Warszawa 1975, tu: fragmenty poświęcone Hymnom.

3. Tadeusz Miciński, W mroku gwiazd.

H. Floryńska, Spadkobiercy Króla-Ducha. O recepcji filozofii Słowackiego w światopoglądzie polskiego modernizmu, Wrocław 1976, tu: rozdz. pt. Lucyferyzm i heroizmy; W. Gutowski, „W mroku gwiazd”. Poemat metafizycznego protestu i rozpaczliwej nadziei, w: tenże, Studia o twórczości Tadeusza Micińskiego, Bydgoszcz 202.

4. Władysław Stanisław Reymont, Ziemia obiecana [BN I, 286].

M. Popiel, Brzydota i patos cywilizacji. „Ziemia obiecana” Władysława Reymonta, w: taż, Oblicza wzniosłości. Estetyka powieści młodopolskiej, Kraków 2003.

5. Stefan Żeromski, Dzieje grzechu

A. Zdanowicz, Metafizyka i życie społeczne. Stefan Żeromski wobec problemów współczesności, Warszawa 2005, s. 137-177; M. Głowiński, Konstrukcja a recepcja. Wokół „Dziejów grzechu” Żeromskiego, w: tenże, Gry powieściowe, Warszawa 1973.

6. Stanisław Wyspiański, Wyzwolenie [BN I, 200].

M. Prussak, Przestrzenie „Wyzwolenia”, w: taż, Wyspiański w labiryncie teatru, Warszawa 2005, s. 88-99.

7. Karol Irzykowski, Pałuba [BN I, 240].

A. Budrecka, Wstęp [do:] K. Irzykowski, Pałuba, Ossolineum 1981; M. Popiel, Dwie koncepcje modernistycznej szczerości, w: taż, Wyspiański. Mitologia nowoczesnego artysty, Kraków 2007, s. 238-249;

Celem zajęć jest przekazanie wiedzy, dotyczącej literatury lat 1890-1918 oraz wyrobienie umiejętności interpretacji utworów literackich epoki, należących do różnych prądów filozoficznych i estetycznych. Po skończonym cyklu zajęć student powinien umieć:

WIEDZA

FP1_W14 określić i opisać rygory młodopolskiej wypowiedzi literackiej,

wskazać w wybranych utworach podstawowe dylematy epoki; znać najbardziej znaczące i reprezentatywne dla epoki utwory literackie: W. Berenta, S. Przybyszewskiego, T. Micińskiego, L. Staffa, S. Żeromskiego, R. Jaworskiego, S. Wyspiańskiego, K. Irzykowskiego, J. Żuławskiego, J. Kasprowicza, W.S. Reymonta wraz z właściwymi kontekstami niezbędnymi dla ich interpretacji, takimi jak: specyfika literackiej ekspresji nastrojów schyłkowych (fenomen dekadentyzmu) i formy jego przezwyciężania; naturalistyczne kontynuacje w literaturze lat 90. XIX wieku; problematyka artystowska; młodopolskie antyutopie i rewizje pozytywistycznych ideałów społecznych; kryzys języka tradycji chrześcijańskiej; młodopolski autotematyzm (poszukiwanie formuły literatury służącej przemianie wewnętrznej jednostki i narodu). Student zna związki między zagadnieniami literackimi a głównymi nurtami światopoglądowymi i estetycznymi: nietzscheanizmem, bergsonizmem, katastrofizmem, impresjonizmem, symbolizmem, ekspresjonizmem

UMIEJĘTNOŚCI:

FP1_U1 odnaleźć oraz zastosować do lektury utworów literackich polskiego modernizmu "wewnętrzne" kategorie epoki, właściwie dobierając literaturę przedmiotu dotyczącą literatury przełomu XIX i XX wieku;

FP1_U02 sproblematyzować refleksję zawartą w utworze w kontekście kluczowych dla jej literackiej świadomości nurtów światopoglądowych, filozoficznych i estetycznych;

FP1_U04 samodzielnie zanalizować i zinterpretować najbardziej znaczące i reprezentatywne dla epoki utwory literackie z uwzględnieniem właściwych kontekstów interpretacyjnych;

FP1_U07 wykorzystać wnioski płynące z wnikliwej lektury literatury przedmiotu i wykazać się jej znajomością podczas samodzielnej analizy i interpretacji utworów pochodzących z epoki;

FP1_U08 wykorzystać nabytą wiedzę i umiejętności do sformułowania wypowiedzi pisemnej na tematy związane z przedmiotem zajęć.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

FP1_K06

ma świadomość doniosłości wniosków płynących z lektury młodopolskich tekstów literackich w perspektywie myślenia kategoriami ciągłości kulturowej i tożsamości narodowej.

udział w ćwiczeniach 15 h

konsultacje 2 h

przygotowywanie się do zajęć 40 h

przygotowanie się do kolokwium 20 h

łącznie: 77 h

Ocena podsumowująca (zaliczenie na ocenę) obejmuje:

1. wynik punktowy z kolokwium obejmującego całość materiału

2. ocena aktywności na zajęciach

Dopuszczalna jest jedna nieobecność w semestrze. Podstawą dopuszczenia do zaliczenia końcowego jest uregulowana sprawa obecności na zajęciach.

Na ocenę bardzo dobrą:

WIEDZA

Student umie:

FP1_W14 określić i opisać rygory młodopolskiej wypowiedzi literackiej,

wskazać w wybranych utworach podstawowe dylematy epoki; wymienić, streścić i sproblematyzować najbardziej znaczące i reprezentatywne dla epoki utwory literackie: W. Berenta, S. Przybyszewskiego, T. Micińskiego, L. Staffa, S. Żeromskiego, R. Jaworskiego, S. Wyspiańskiego, K. Irzykowskiego, J. Żuławskiego, J. Kasprowicza, W.S. Reymonta znajdujące się na liście lektur do zajęć; omówić konteksty niezbędne dla ich interpretacji, takie jak: specyfika literackiej ekspresji nastrojów schyłkowych (fenomen dekadentyzmu) i formy jego przezwyciężania; naturalistyczne kontynuacje w literaturze lat 90. XIX wieku; problematyka artystowska; młodopolskie antyutopie i rewizje pozytywistycznych ideałów społecznych; kryzys języka tradycji chrześcijańskiej; młodopolski autotematyzm (poszukiwanie formuły literatury służącej przemianie wewnętrznej jednostki i narodu); omówić związki między zagadnieniami literackimi a głównymi nurtami światopoglądowymi i estetycznymi: nietzscheanizmem, bergsonizmem, katastrofizmem, impresjonizmem, symbolizmem, ekspresjonizmem.

UMIEJĘTNOŚCI:

Student umie:

FP1_U1 odnaleźć oraz zastosować do lektury utworów literackich polskiego modernizmu "wewnętrzne" kategorie epoki, właściwie dobierając literaturę przedmiotu dotyczącą literatury przełomu XIX i XX wieku;

FP1_U02 sproblematyzować refleksję zawartą w utworze w kontekście kluczowych dla jej literackiej świadomości nurtów światopoglądowych, filozoficznych i estetycznych;

FP1_U04 samodzielnie zanalizować i zinterpretować najbardziej znaczące i reprezentatywne dla epoki utwory literackie, znajdujące się na liście lektur, z uwzględnieniem właściwych kontekstów interpretacyjnych;

FP1_U07 wykorzystać wnioski płynące z wnikliwej lektury literatury przedmiotu i wykazać się jej znajomością podczas samodzielnej analizy i interpretacji utworów pochodzących z epoki;

FP1_U08 wykorzystać nabytą wiedzę i umiejętności do sformułowania wypowiedzi pisemnej na tematy związane z przedmiotem zajęć.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

FP1_K06

Student ma świadomość doniosłości wniosków płynących z lektury młodopolskich tekstów literackich w perspektywie myślenia kategoriami ciągłości kulturowej i historycznej oraz tożsamości narodowej.

Na ocenę dobrą:

Na ocenę bardzo dobrą:

WIEDZA

Student umie:

FP1_W14 wymienić, streścić i sproblematyzować najbardziej znaczące i reprezentatywne dla epoki utwory literackie: W. Berenta, S. Przybyszewskiego, T. Micińskiego, L. Staffa, S. Żeromskiego, R. Jaworskiego, S. Wyspiańskiego, K. Irzykowskiego, J. Żuławskiego, J. Kasprowicza, W.S. Reymonta znajdujące się na liście lektur do zajęć; omówić konteksty niezbędne dla ich interpretacji, takie jak: specyfika literackiej ekspresji nastrojów schyłkowych (fenomen dekadentyzmu) i formy jego przezwyciężania; naturalistyczne kontynuacje w literaturze lat 90. XIX wieku; problematyka artystowska; młodopolskie antyutopie i rewizje pozytywistycznych ideałów społecznych; kryzys języka tradycji chrześcijańskiej; młodopolski autotematyzm (poszukiwanie formuły literatury służącej przemianie wewnętrznej jednostki i narodu); omówić związki między zagadnieniami literackimi a głównymi nurtami światopoglądowymi i estetycznymi: nietzscheanizmem, bergsonizmem, katastrofizmem, impresjonizmem, symbolizmem, ekspresjonizmem.

UMIEJĘTNOŚCI:

FP1_U1 Student nie zawsze umie odnaleźć oraz zastosować do lektury utworów literackich polskiego modernizmu "wewnętrzne" kategorie epoki, właściwie dobierając literaturę przedmiotu dotyczącą literatury przełomu XIX i XX wieku;

FP1_U02 Student umie sproblematyzować refleksję zawartą w utworze w kontekście kluczowych dla jej literackiej świadomości nurtów światopoglądowych, filozoficznych i estetycznych;

FP1_U04 Student potrafi zanalizować i zinterpretować najbardziej znaczące i reprezentatywne dla epoki utwory literackie, znajdujące się na liście lektur, ale nie uwzględnia wszystkich właściwych kontekstów interpretacyjnych;

FP1_U07 Student potrafi wykorzystać wnioski płynące z wnikliwej lektury literatury przedmiotu w stopniu podstawowym, ale w ograniczonym stopniu wykazuje się ich znajomością podczas samodzielnej analizy i interpretacji utworów pochodzących z epoki;

FP1_U08 wykorzystać nabytą wiedzę i umiejętności do sformułowania wypowiedzi pisemnej na tematy związane z przedmiotem zajęć.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

FP1_K06

Student ma niepełną świadomość doniosłości wniosków płynących z lektury młodopolskich tekstów literackich w perspektywie myślenia kategoriami ciągłości kulturowej i historycznej oraz tożsamości narodowej.

Na ocenę dostateczną:

WIEDZA

Student umie:

FP1_W14 wymienić, streścić i sproblematyzować dużą część najbardziej znaczących i reprezentatywnych dla epoki utworów literackich, znajdujących się na liście lektur do zajęć; omówić większą część kontekstów niezbędnych do ich interpretacji, takich jak: specyfika literackiej ekspresji nastrojów schyłkowych (fenomen dekadentyzmu) i formy jego przezwyciężania; naturalistyczne kontynuacje w literaturze lat 90. XIX wieku; problematyka artystowska; młodopolskie antyutopie i rewizje pozytywistycznych ideałów społecznych; kryzys języka tradycji chrześcijańskiej; młodopolski autotematyzm (poszukiwanie formuły literatury służącej przemianie wewnętrznej jednostki i narodu); omówić związki między zagadnieniami literackimi a głównymi nurtami światopoglądowymi i estetycznymi: nietzscheanizmem, bergsonizmem, katastrofizmem, impresjonizmem, symbolizmem, ekspresjonizmem.

UMIEJĘTNOŚCI:

FP1_U1 Student nie zawsze umie odnaleźć oraz zastosować do lektury utworów literackich polskiego modernizmu "wewnętrzne" kategorie epoki, właściwie dobierając literaturę przedmiotu dotyczącą literatury przełomu XIX i XX wieku;

FP1_U02 Student ma kłopoty ze sproblematyzowaniem refleksji zawartej w utworze w kontekście kluczowych dla jej literackiej świadomości nurtów światopoglądowych, filozoficznych i estetycznych;

FP1_U04 Student potrafi zanalizować i zinterpretować większą część najbardziej znaczących i reprezentatywnych dla epoki utworów literackich, znajdujących się na liście lektur, ale tylko niektóre właściwe konteksty interpretacyjne;

FP1_U07 Student nie potrafi wykorzystać wniosków płynących z wnikliwej lektury literatury przedmiotu, nie wykazuje się ich znajomością podczas samodzielnej analizy i interpretacji utworów pochodzących z epoki;

FP1_U08 potrafi wykorzystać nabytą wiedzę i umiejętności do sformułowania wypowiedzi pisemnej na tematy związane z przedmiotem zajęć, ale wypowiedź pozbawiona jest spójności i merytorycznego uporządkowania zagadnień.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

FP1_K06

Student nie posiada świadomości doniosłości wniosków płynących z lektury młodopolskich tekstów literackich w perspektywie myślenia kategoriami ciągłości kulturowej i historycznej oraz tożsamości narodowej.

Metody oceny:

kolokwium pisemne.