Historia literatury polskiej-pozytywizm-ćwiczenia
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | WH-FPZ-I-3-HLP-PozC |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Historia literatury polskiej-pozytywizm-ćwiczenia |
Jednostka: | Wydział Nauk Humanistycznych |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | (brak danych) |
Poziom przedmiotu: | podstawowy |
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się: | FP1_W08 FP1_U03 FP1_K01 |
Wymagania wstępne: | Wiadomości dotyczące epok poprzedzających, operowanie pojęciami: proces literacki, formacja kulturowa, epoka, prąd, pokolenie literackie, geografia literacka, estetyki, poetyki, style, obiegi. Student powinien umiejętnie analizować tekst literacki na poziomie przygotowującym do interpretacji kontekstowej wynikającej z uwarunkowań epoki. |
Skrócony opis: |
Student będzie znał i rozumiał dzieła reprezentatywne dla epoki; zostanie przygotowany do ich historycznoliterackiej analizy z uwzględnieniem kontekstów. Szczególnie wiele uwagi poświęcone zostanie wykształceniu umiejętności kompetentnej lektury tekstów pisanych w uwarunkowanej politycznie sytuacji zaostrzenia cenzury, w tzw. mowie ezopowej, strategiom kodu, deszyfracji przekazywanych przez nie treści zakazanych. Przewiduje się też zapoznanie z wybraną literaturą przedmiotu, wdrożenie do jej oceny oraz operacyjnego wykorzystania w toku samodzielnej interpretacji. |
Pełny opis: |
Literatura polska po roku 1863 widziana przez pryzmat reprezentatywnych dla niej tekstów. Autorskie estetyki, poetyki i style; estetyki, poetyki i style charakterystyczne dla poszczególnych pokoleń literackich (pierwszego i drugiego pokolenia pozytywistów polskich), kierunków i prądów. Kontekst polityczny literatury postyczniowej (trauma powstania styczniowego, ekspresja stresu niewoli), ograniczenia swobody mówienia (cenzura, autocenzura i mowa ezopowa), literacko zaświadczone doświadczenie Sybiru. Wpływ koncepcji i doktryn zachodnich (literatura a filozofia, estetyka, etyka); ekspansja nauk przyrodniczych i społecznych oraz ich metodologii. Literatura wobec przyspieszenia cywilizacyjnego – pojęcie nowoczesności i jej przejawy, aspekt antropologiczny zjawiska, jego koszty społeczne i jednostkowe (psychologiczne – stresogenne). Antynomie światopoglądowe charakterystyczne dla epoki; dyskusje wokół opozycji: natura – kultura, tradycja – postęp. Przejawy postępu technicznego i jego wpływ na kulturę – przyspieszenie obiegu informacji, ekspansja środków masowego przekazu; kultura masowa i literatura popularna. Języki literatury postyczniowej, jej estetyki, poetyki i kody – tendencyjność, realizm, naturalizm, symbolizm, impresjonizm, wzniosłość, ironia, karykatura, groteska. Paradygmaty genologiczne literatury okresu pozytywizmu. |
Literatura: |
Literatura podana w układzie jej wykorzystywania na kolejnych zajęciach: J.I. Kraszewski, Dziecię Starego Miasta; J. Maciejewski, Powstanie styczniowe a przełom kulturowy połowy wieku, w: Literatura południa wieku, Warszawa 1992; M. Woźniakiewicz–Dziadosz, Powieści powstańcze Bolesławity, w: Zdziwienia Kraszewskim, red. M. Zielińska, Wrocław 1990; G.Flaubert, Pani Bovary; J.Parvi, Flaubert, w: tegoż, Rzeczywistość i fantazja. Szkice o literaturze francuskiej XIX wieku, Warszawa 1989;A.Brodzka, O pojęciu realizmu w powieści XIX i XX wieku, ,,Pamiętnik Literacki” 1964, 55/2, s. 357-383; E. Orzeszkowa, Marta; E. Orzeszkowa, Kilka słów o kobietach; Kilka uwag nad powieścią; O powieściach T. T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle (w: Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, oprac. J. Kulczycka – Saloni, Wrocław 1985); M. Żmigrodzka, Strategia powieści tendencyjnej, w: tejże: Orzeszkowa. Młodość pozytywizmu, Warszawa 1965; H. Sienkiewicz, Szkice węglem, Dwie łąki, Jamioł; M. Konopnicka, Martwa natura, U źródła; B. Prus Cienie, Pleśń świata, Sen; E. Orzeszkowa, Siteczko; Śmierć domu; Panna Róża; A. Martuszewska, Pozytywistyczne parabole, Gdańsk 1997; A. Martuszewska, Pozytywistyczna mowa ezopowa w kontekście literackich kategorii dotyczących milczenia i przemilczenia, w: Z domu niewoli. Sytuacja polityczna a kultura literacka w drugiej połowie XIX wieku, red. J. Maciejewski, Wrocław 1988 (także w: „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 2); B. Prus, Lalka, oprac. J. Bachórz, Wrocław 1998 (BN I 262 – obowiązuje znajomość wstępu); E. Paczoska, „Lalka” czyli rozpad świata, Warszawa 2008; Świat „Lalki”. 15 studiów, red. J. A. Malik, Lublin 2005. „Lalka” i inne studia. W stulecie polskiej powieści realistycznej, red. J. Bachórz i M. Głowiński, Warszawa 1992, s. 81 – 95. G. Borkowska, Wokół (kilku) nowszych koncepcji realizmu powieściowego. Komentarze i uwagi, w: Realiści, realizm, realność. W stulecie śmierci Bolesława Prusa, red. E. Paczoska, B. Szleszyński, D.M. Osiński, Warszawa 2013. E. Zola, Germinal i A. Gruszecki, Krety; A. Sygietyński, Współczesna powieść we Francji, w: tegoż: Pisma krytycznoliterackie, oprac. T. Weiss, Kraków 1971; H. Suwała, Emil Zola, Warszawa 1968; H. Suwała, O kilku technikach naturalizmu, „Przegląd Humanistyczny” 1992, z. 6. B. Prus, Faraon; L. Szaruga, Faraon jako powieść o państwie, „Teksty” 1975, nr 5; G. Leszczyński, „Przemija postać tego świata”. Stulecie Faraona, w: Trzy pokolenia. Pamięci Profesor Janiny Kulczyckiej-Saloni, Warszawa 1998; A. Martuszewska, Stracone złudzenia młodego faraona, w: Prus i inni. Prace ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Ficie, red. J. A. Malik, E. Paczoska, Lublin 2003, s. 151-171; J.Kulczycka-Saloni, ,,Faraon” Bolesława Prusa, Warszawa 1967. M. Konopnicka, cykl poetycki Madonna; W. Olkusz, Szczęśliwy mariaż literatury z malarstwem. Rzecz o fascynacjach estetycznych Marii Konopnickiej, Opole 1984;J. Sztachelska, Pejzaże tęsknoty. Wiersze Marii Konopnickiej okresu ,,emigracyjnego”, w: Miejsca Konopnickiej. Przeżycia-pejzaż-pamięć, red. T. Budrewicz, M. Zięba, Kraków |
Efekty kształcenia i opis ECTS: |
FP1_W08 - student zna kryteria periodyzacji literatury polskiej i powszechnej drugiej połowy dziewiętnastego wieku, zna kanoniczne dzieła literackie z tego okresu; student zna główne kierunki ich analizy i interpretacji, rozumie konteksty kulturowe i historyczne, zna także dorobek krytyczny im poświęcony; FP1_U03 - student potrafi posługiwać się podstawowymi terminami i narzędziami badawczymi z zakresu literaturoznawstwa oraz samodzielnie przeprowadzić analizę i interpretację dzieła literackiego i teatralnego z II połowy dziewiętnastego wieku z uwzględnieniem istotnych zjawisk tamtego czasu; FP1_K01 - student jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy literaturoznawczej i konfrontowania jej z najnowszymi ustaleniami oraz zasięgania opinii ekspertów, a także ciągłego podnoszenia jej poziomu, zwłaszcza w zakresie literatury II poł. XIX wieku; |
Metody i kryteria oceniania: |
na ocenę 2 (nast..): nie zna kryteriów periodyzacji literatury II połowy XIX wieku, nie zna dzieł literackich z tego okresu, ani ważnych zjawisk tamtego czasu, nie potrafi wykorzystywać podstawowych narzędzi do interpretacji tej literatury; - na ocenę 3 (dst.): zna na poziomie dostatecznym kryteria periodyzacji literatury II połowy XIX wieku; zna podstawowe dzieła literackie i zjawiska tamtego czasu; w miarę poprawnie radzi sobie z analizą wybranego dzieła literackiego w kontekście epoki; - na ocenę 4 (db.): zna na poziomie dobrym kryteria periodyzacji literatury II połowy XIX wieku; zna większość dzieł literackich i umie omówić zjawiska tamtego czasu; dobrze radzi sobie z analizą wybranych dzieł literackich umieszczając je w kontekście epoki; - na ocenę 5 (bdb.): zna na poziomie bardzo dobrym kryteria periodyzacji II połowy XIX wieku; zna dzieła literackie epoki i umie je umiejscowić w odpowiednich nurtach i prądach epoki; potrafi dokonać analizy i interpretacji dzieła literackiego z zastosowaniem najnowszych narzędzi badawczych; potrafi podjąć dyskusję proponując nowe kierunki interpretacji; |
Praktyki zawodowe: |
Nie dotyczy. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)
Okres: | 2021-10-01 - 2022-01-31 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT SO CW
|
Typ zajęć: |
Ćwiczenia, 15 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Joanna Zajkowska | |
Prowadzący grup: | Joanna Zajkowska | |
Strona przedmiotu: | https://teams.microsoft.com/l/team/19%3ai9CaZoqROXQ_uMYdtlIOtrztEaHeyILb_lIahsj8c8s1%40thread.tacv2/conversations?groupId=83c6b628-9cbc-4ce3-bea7-a608fd9708c6&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3 | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę |
|
E-Learning: | E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy |
|
Typ przedmiotu: | obowiązkowy |
|
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych: | nie dotyczy |
|
Skrócony opis: |
Student będzie znał i rozumiał dzieła reprezentatywne dla epoki; zostanie przygotowany do ich historycznoliterackiej analizy z uwzględnieniem kontekstów. Szczególnie wiele uwagi poświęcone zostanie wykształceniu umiejętności kompetentnej lektury tekstów pisanych w uwarunkowanej politycznie sytuacji zaostrzenia cenzury, w tzw. mowie ezopowej, strategiom kodu, deszyfracji przekazywanych przez nie treści zakazanych. Przewiduje się też zapoznanie z wybraną literaturą przedmiotu, wdrożenie do jej oceny oraz operacyjnego wykorzystania w toku samodzielnej interpretacji. |
|
Pełny opis: |
Literatura polska po roku 1863 widziana przez pryzmat reprezentatywnych dla niej tekstów. Autorskie estetyki, poetyki i style; estetyki, poetyki i style charakterystyczne dla poszczególnych pokoleń literackich (pierwszego i drugiego pokolenia pozytywistów polskich), kierunków i prądów. Kontekst polityczny literatury postyczniowej (trauma powstania styczniowego, ekspresja stresu niewoli), ograniczenia swobody mówienia (cenzura, autocenzura i mowa ezopowa), literacko zaświadczone doświadczenie Sybiru. Wpływ koncepcji i doktryn zachodnich (literatura a filozofia, estetyka, etyka); ekspansja nauk przyrodniczych i społecznych oraz ich metodologii. Literatura wobec przyspieszenia cywilizacyjnego – pojęcie nowoczesności i jej przejawy, aspekt antropologiczny zjawiska, jego koszty społeczne i jednostkowe (psychologiczne – stresogenne). Antynomie światopoglądowe charakterystyczne dla epoki; dyskusje wokół opozycji: natura – kultura, tradycja – postęp. Przejawy postępu technicznego i jego wpływ na kulturę – przyspieszenie obiegu informacji, ekspansja środków masowego przekazu; kultura masowa i literatura popularna. Języki literatury postyczniowej, jej estetyki, poetyki i kody – tendencyjność, realizm, naturalizm, symbolizm, impresjonizm, wzniosłość, ironia, karykatura, groteska. Paradygmaty genologiczne literatury okresu pozytywizmu. |
|
Literatura: |
Literatura podana w układzie jej wykorzystywania na kolejnych zajęciach: J.I. Kraszewski, Dziecię Starego Miasta; J. Maciejewski, Powstanie styczniowe a przełom kulturowy połowy wieku, w: Literatura południa wieku, Warszawa 1992; M. Woźniakiewicz–Dziadosz, Powieści powstańcze Bolesławity, w: Zdziwienia Kraszewskim, red. M. Zielińska, Wrocław 1990; G.Flaubert, Pani Bovary; J.Parvi, Flaubert, w: tegoż, Rzeczywistość i fantazja. Szkice o literaturze francuskiej XIX wieku, Warszawa 1989;A.Brodzka, O pojęciu realizmu w powieści XIX i XX wieku, ,,Pamiętnik Literacki” 1964, 55/2, s. 357-383; E. Orzeszkowa, Marta; E. Orzeszkowa, Kilka słów o kobietach; Kilka uwag nad powieścią; O powieściach T. T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle (w: Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, oprac. J. Kulczycka – Saloni, Wrocław 1985); M. Żmigrodzka, Strategia powieści tendencyjnej, w: tejże: Orzeszkowa. Młodość pozytywizmu, Warszawa 1965; H. Sienkiewicz, Szkice węglem, Dwie łąki, Jamioł; M. Konopnicka, Martwa natura, U źródła; B. Prus Cienie, Pleśń świata, Sen; E. Orzeszkowa, Siteczko; Śmierć domu; Panna Róża; A. Martuszewska, Pozytywistyczne parabole, Gdańsk 1997; A. Martuszewska, Pozytywistyczna mowa ezopowa w kontekście literackich kategorii dotyczących milczenia i przemilczenia, w: Z domu niewoli. Sytuacja polityczna a kultura literacka w drugiej połowie XIX wieku, red. J. Maciejewski, Wrocław 1988 (także w: „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 2); B. Prus, Lalka, oprac. J. Bachórz, Wrocław 1998 (BN I 262 – obowiązuje znajomość wstępu); E. Paczoska, „Lalka” czyli rozpad świata, Warszawa 2008; Świat „Lalki”. 15 studiów, red. J. A. Malik, Lublin 2005. „Lalka” i inne studia. W stulecie polskiej powieści realistycznej, red. J. Bachórz i M. Głowiński, Warszawa 1992, s. 81 – 95. G. Borkowska, Wokół (kilku) nowszych koncepcji realizmu powieściowego. Komentarze i uwagi, w: Realiści, realizm, realność. W stulecie śmierci Bolesława Prusa, red. E. Paczoska, B. Szleszyński, D.M. Osiński, Warszawa 2013. E. Zola, Germinal i A. Gruszecki, Krety; A. Sygietyński, Współczesna powieść we Francji, w: tegoż: Pisma krytycznoliterackie, oprac. T. Weiss, Kraków 1971; H. Suwała, Emil Zola, Warszawa 1968; H. Suwała, O kilku technikach naturalizmu, „Przegląd Humanistyczny” 1992, z. 6. B. Prus, Faraon; L. Szaruga, Faraon jako powieść o państwie, „Teksty” 1975, nr 5; G. Leszczyński, „Przemija postać tego świata”. Stulecie Faraona, w: Trzy pokolenia. Pamięci Profesor Janiny Kulczyckiej-Saloni, Warszawa 1998; A. Martuszewska, Stracone złudzenia młodego faraona, w: Prus i inni. Prace ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Ficie, red. J. A. Malik, E. Paczoska, Lublin 2003, s. 151-171; J.Kulczycka-Saloni, ,,Faraon” Bolesława Prusa, Warszawa 1967. M. Konopnicka, cykl poetycki Madonna; W. Olkusz, Szczęśliwy mariaż literatury z malarstwem. Rzecz o fascynacjach estetycznych Marii Konopnickiej, Opole 1984;J. Sztachelska, Pejzaże tęsknoty. Wiersze Marii Konopnickiej okresu ,,emigracyjnego”, w: Miejsca Konopnickiej. Przeżycia-pejzaż-pamięć, red. T. Budrewicz, M. Zięba, Kraków |
|
Wymagania wstępne: |
Zasadne jest umiejętne wykorzystanie przez studenta wiadomości dotyczących epok poprzedzających, operowanie pojęciami: proces literacki, formacja kulturowa, epoka, prąd, pokolenie literackie, geografia literacka, estetyki, poetyki, style, obiegi. Student powinien umiejętnie analizować tekst literacki na poziomie przygotowującym do interpretacji kontekstowej wynikającej z uwarunkowań epoki. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.