Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Historia literatury polskiej-pozytywizm-ćwiczenia

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: WH-FPZ-I-3-HLP-PozC
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Historia literatury polskiej-pozytywizm-ćwiczenia
Jednostka: Wydział Nauk Humanistycznych
Grupy:
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: (brak danych)
Poziom przedmiotu:

podstawowy

Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się:

FP1_W08

FP1_U03

FP1_K01

Wymagania wstępne:

Wiadomości dotyczące epok poprzedzających, operowanie pojęciami: proces literacki, formacja kulturowa, epoka, prąd, pokolenie literackie, geografia literacka, estetyki, poetyki, style, obiegi. Student powinien umiejętnie analizować tekst literacki na poziomie przygotowującym do interpretacji kontekstowej wynikającej z uwarunkowań epoki.

Skrócony opis:

Student będzie znał i rozumiał dzieła reprezentatywne dla epoki; zostanie przygotowany do ich historycznoliterackiej analizy z uwzględnieniem kontekstów. Szczególnie wiele uwagi poświęcone zostanie wykształceniu umiejętności kompetentnej lektury tekstów pisanych w uwarunkowanej politycznie sytuacji zaostrzenia cenzury, w tzw. mowie ezopowej, strategiom kodu, deszyfracji przekazywanych przez nie treści zakazanych. Przewiduje się też zapoznanie z wybraną literaturą przedmiotu, wdrożenie do jej oceny oraz operacyjnego wykorzystania w toku samodzielnej interpretacji.

Pełny opis:

Literatura polska po roku 1863 widziana przez pryzmat reprezentatywnych dla niej tekstów. Autorskie estetyki, poetyki i style; estetyki, poetyki i style charakterystyczne dla poszczególnych pokoleń literackich (pierwszego i drugiego pokolenia pozytywistów polskich), kierunków i prądów. Kontekst polityczny literatury postyczniowej (trauma powstania styczniowego, ekspresja stresu niewoli), ograniczenia swobody mówienia (cenzura, autocenzura i mowa ezopowa), literacko zaświadczone doświadczenie Sybiru. Wpływ koncepcji i doktryn zachodnich (literatura a filozofia, estetyka, etyka); ekspansja nauk przyrodniczych i społecznych oraz ich metodologii. Literatura wobec przyspieszenia cywilizacyjnego – pojęcie nowoczesności i jej przejawy, aspekt antropologiczny zjawiska, jego koszty społeczne i jednostkowe (psychologiczne – stresogenne). Antynomie światopoglądowe charakterystyczne dla epoki; dyskusje wokół opozycji: natura – kultura, tradycja – postęp. Przejawy postępu technicznego i jego wpływ na kulturę – przyspieszenie obiegu informacji, ekspansja środków masowego przekazu; kultura masowa i literatura popularna. Języki literatury postyczniowej, jej estetyki, poetyki i kody – tendencyjność, realizm, naturalizm, symbolizm, impresjonizm, wzniosłość, ironia, karykatura, groteska. Paradygmaty genologiczne literatury okresu pozytywizmu.

Literatura:

Literatura podana w układzie jej wykorzystywania na kolejnych zajęciach:

J.I. Kraszewski, Dziecię Starego Miasta; J. Maciejewski, Powstanie styczniowe a przełom kulturowy połowy wieku, w: Literatura południa wieku, Warszawa 1992; M. Woźniakiewicz–Dziadosz, Powieści powstańcze Bolesławity, w: Zdziwienia Kraszewskim, red. M. Zielińska, Wrocław 1990;

G.Flaubert, Pani Bovary; J.Parvi, Flaubert, w: tegoż, Rzeczywistość i fantazja. Szkice o literaturze francuskiej XIX wieku, Warszawa 1989;A.Brodzka, O pojęciu realizmu w powieści XIX i XX wieku, ,,Pamiętnik Literacki” 1964, 55/2, s. 357-383;

E. Orzeszkowa, Marta; E. Orzeszkowa, Kilka słów o kobietach; Kilka uwag nad powieścią; O powieściach T. T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle (w: Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, oprac. J. Kulczycka – Saloni, Wrocław 1985); M. Żmigrodzka, Strategia powieści tendencyjnej, w: tejże: Orzeszkowa. Młodość pozytywizmu, Warszawa 1965;

H. Sienkiewicz, Szkice węglem, Dwie łąki, Jamioł; M. Konopnicka, Martwa natura, U źródła; B. Prus Cienie, Pleśń świata, Sen; E. Orzeszkowa, Siteczko; Śmierć domu; Panna Róża; A. Martuszewska, Pozytywistyczne parabole, Gdańsk 1997; A. Martuszewska, Pozytywistyczna mowa ezopowa w kontekście literackich kategorii dotyczących milczenia i przemilczenia, w: Z domu niewoli. Sytuacja polityczna a kultura literacka w drugiej połowie XIX wieku, red. J. Maciejewski, Wrocław 1988 (także w: „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 2);

B. Prus, Lalka, oprac. J. Bachórz, Wrocław 1998 (BN I 262 – obowiązuje znajomość wstępu); E. Paczoska, „Lalka” czyli rozpad świata, Warszawa 2008; Świat „Lalki”. 15 studiów, red. J. A. Malik, Lublin 2005. „Lalka” i inne studia. W stulecie polskiej powieści realistycznej, red. J. Bachórz i M. Głowiński, Warszawa 1992, s. 81 – 95. G. Borkowska, Wokół (kilku) nowszych koncepcji realizmu powieściowego. Komentarze i uwagi, w: Realiści, realizm, realność. W stulecie śmierci Bolesława Prusa, red. E. Paczoska, B. Szleszyński, D.M. Osiński, Warszawa 2013.

E. Zola, Germinal i A. Gruszecki, Krety; A. Sygietyński, Współczesna powieść we Francji, w: tegoż: Pisma krytycznoliterackie, oprac. T. Weiss, Kraków 1971; H. Suwała, Emil Zola, Warszawa 1968; H. Suwała, O kilku technikach naturalizmu, „Przegląd Humanistyczny” 1992, z. 6.

B. Prus, Faraon; L. Szaruga, Faraon jako powieść o państwie, „Teksty” 1975, nr 5; G. Leszczyński, „Przemija postać tego świata”. Stulecie Faraona, w: Trzy pokolenia. Pamięci Profesor Janiny Kulczyckiej-Saloni, Warszawa 1998; A. Martuszewska, Stracone złudzenia młodego faraona, w: Prus i inni. Prace ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Ficie, red. J. A. Malik, E. Paczoska, Lublin 2003, s. 151-171; J.Kulczycka-Saloni, ,,Faraon” Bolesława Prusa, Warszawa 1967.

M. Konopnicka, cykl poetycki Madonna; W. Olkusz, Szczęśliwy mariaż literatury z malarstwem. Rzecz o fascynacjach estetycznych Marii Konopnickiej, Opole 1984;J. Sztachelska, Pejzaże tęsknoty. Wiersze Marii Konopnickiej okresu ,,emigracyjnego”, w: Miejsca Konopnickiej. Przeżycia-pejzaż-pamięć, red. T. Budrewicz, M. Zięba, Kraków

Efekty kształcenia i opis ECTS:

FP1_W08 - student zna kryteria periodyzacji literatury polskiej i powszechnej drugiej połowy dziewiętnastego wieku, zna kanoniczne dzieła literackie z tego okresu; student zna główne kierunki ich analizy i interpretacji, rozumie konteksty kulturowe i historyczne, zna także dorobek krytyczny im poświęcony;

FP1_U03 - student potrafi posługiwać się podstawowymi terminami i narzędziami badawczymi z zakresu literaturoznawstwa oraz samodzielnie przeprowadzić analizę i interpretację dzieła literackiego i teatralnego z II połowy dziewiętnastego wieku z uwzględnieniem istotnych zjawisk tamtego czasu;

FP1_K01 - student jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy literaturoznawczej i konfrontowania jej z najnowszymi ustaleniami oraz zasięgania opinii ekspertów, a także ciągłego podnoszenia jej poziomu, zwłaszcza w zakresie literatury II poł. XIX wieku;

Metody i kryteria oceniania:

na ocenę 2 (nast..): nie zna kryteriów periodyzacji literatury II połowy XIX wieku, nie zna dzieł literackich z tego okresu, ani ważnych zjawisk tamtego czasu, nie potrafi wykorzystywać podstawowych narzędzi do interpretacji tej literatury;

- na ocenę 3 (dst.): zna na poziomie dostatecznym kryteria periodyzacji literatury II połowy XIX wieku; zna podstawowe dzieła literackie i zjawiska tamtego czasu; w miarę poprawnie radzi sobie z analizą wybranego dzieła literackiego w kontekście epoki;

- na ocenę 4 (db.): zna na poziomie dobrym kryteria periodyzacji literatury II połowy XIX wieku; zna większość dzieł literackich i umie omówić zjawiska tamtego czasu; dobrze radzi sobie z analizą wybranych dzieł literackich umieszczając je w kontekście epoki;

- na ocenę 5 (bdb.): zna na poziomie bardzo dobrym kryteria periodyzacji II połowy XIX wieku; zna dzieła literackie epoki i umie je umiejscowić w odpowiednich nurtach i prądach epoki; potrafi dokonać analizy i interpretacji dzieła literackiego z zastosowaniem najnowszych narzędzi badawczych; potrafi podjąć dyskusję proponując nowe kierunki interpretacji;

Praktyki zawodowe:

Nie dotyczy.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)

Okres: 2021-10-01 - 2022-01-31
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 15 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Joanna Zajkowska
Prowadzący grup: Joanna Zajkowska
Strona przedmiotu: https://teams.microsoft.com/l/team/19%3ai9CaZoqROXQ_uMYdtlIOtrztEaHeyILb_lIahsj8c8s1%40thread.tacv2/conversations?groupId=83c6b628-9cbc-4ce3-bea7-a608fd9708c6&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
E-Learning:

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

Typ przedmiotu:

obowiązkowy

Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

nie dotyczy

Skrócony opis:

Student będzie znał i rozumiał dzieła reprezentatywne dla epoki; zostanie przygotowany do ich historycznoliterackiej analizy z uwzględnieniem kontekstów. Szczególnie wiele uwagi poświęcone zostanie wykształceniu umiejętności kompetentnej lektury tekstów pisanych w uwarunkowanej politycznie sytuacji zaostrzenia cenzury, w tzw. mowie ezopowej, strategiom kodu, deszyfracji przekazywanych przez nie treści zakazanych. Przewiduje się też zapoznanie z wybraną literaturą przedmiotu, wdrożenie do jej oceny oraz operacyjnego wykorzystania w toku samodzielnej interpretacji.

Pełny opis:

Literatura polska po roku 1863 widziana przez pryzmat reprezentatywnych dla niej tekstów. Autorskie estetyki, poetyki i style; estetyki, poetyki i style charakterystyczne dla poszczególnych pokoleń literackich (pierwszego i drugiego pokolenia pozytywistów polskich), kierunków i prądów. Kontekst polityczny literatury postyczniowej (trauma powstania styczniowego, ekspresja stresu niewoli), ograniczenia swobody mówienia (cenzura, autocenzura i mowa ezopowa), literacko zaświadczone doświadczenie Sybiru. Wpływ koncepcji i doktryn zachodnich (literatura a filozofia, estetyka, etyka); ekspansja nauk przyrodniczych i społecznych oraz ich metodologii. Literatura wobec przyspieszenia cywilizacyjnego – pojęcie nowoczesności i jej przejawy, aspekt antropologiczny zjawiska, jego koszty społeczne i jednostkowe (psychologiczne – stresogenne). Antynomie światopoglądowe charakterystyczne dla epoki; dyskusje wokół opozycji: natura – kultura, tradycja – postęp. Przejawy postępu technicznego i jego wpływ na kulturę – przyspieszenie obiegu informacji, ekspansja środków masowego przekazu; kultura masowa i literatura popularna. Języki literatury postyczniowej, jej estetyki, poetyki i kody – tendencyjność, realizm, naturalizm, symbolizm, impresjonizm, wzniosłość, ironia, karykatura, groteska. Paradygmaty genologiczne literatury okresu pozytywizmu.

Literatura:

Literatura podana w układzie jej wykorzystywania na kolejnych zajęciach:

J.I. Kraszewski, Dziecię Starego Miasta; J. Maciejewski, Powstanie styczniowe a przełom kulturowy połowy wieku, w: Literatura południa wieku, Warszawa 1992; M. Woźniakiewicz–Dziadosz, Powieści powstańcze Bolesławity, w: Zdziwienia Kraszewskim, red. M. Zielińska, Wrocław 1990;

G.Flaubert, Pani Bovary; J.Parvi, Flaubert, w: tegoż, Rzeczywistość i fantazja. Szkice o literaturze francuskiej XIX wieku, Warszawa 1989;A.Brodzka, O pojęciu realizmu w powieści XIX i XX wieku, ,,Pamiętnik Literacki” 1964, 55/2, s. 357-383;

E. Orzeszkowa, Marta; E. Orzeszkowa, Kilka słów o kobietach; Kilka uwag nad powieścią; O powieściach T. T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle (w: Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, oprac. J. Kulczycka – Saloni, Wrocław 1985); M. Żmigrodzka, Strategia powieści tendencyjnej, w: tejże: Orzeszkowa. Młodość pozytywizmu, Warszawa 1965;

H. Sienkiewicz, Szkice węglem, Dwie łąki, Jamioł; M. Konopnicka, Martwa natura, U źródła; B. Prus Cienie, Pleśń świata, Sen; E. Orzeszkowa, Siteczko; Śmierć domu; Panna Róża; A. Martuszewska, Pozytywistyczne parabole, Gdańsk 1997; A. Martuszewska, Pozytywistyczna mowa ezopowa w kontekście literackich kategorii dotyczących milczenia i przemilczenia, w: Z domu niewoli. Sytuacja polityczna a kultura literacka w drugiej połowie XIX wieku, red. J. Maciejewski, Wrocław 1988 (także w: „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 2);

B. Prus, Lalka, oprac. J. Bachórz, Wrocław 1998 (BN I 262 – obowiązuje znajomość wstępu); E. Paczoska, „Lalka” czyli rozpad świata, Warszawa 2008; Świat „Lalki”. 15 studiów, red. J. A. Malik, Lublin 2005. „Lalka” i inne studia. W stulecie polskiej powieści realistycznej, red. J. Bachórz i M. Głowiński, Warszawa 1992, s. 81 – 95. G. Borkowska, Wokół (kilku) nowszych koncepcji realizmu powieściowego. Komentarze i uwagi, w: Realiści, realizm, realność. W stulecie śmierci Bolesława Prusa, red. E. Paczoska, B. Szleszyński, D.M. Osiński, Warszawa 2013.

E. Zola, Germinal i A. Gruszecki, Krety; A. Sygietyński, Współczesna powieść we Francji, w: tegoż: Pisma krytycznoliterackie, oprac. T. Weiss, Kraków 1971; H. Suwała, Emil Zola, Warszawa 1968; H. Suwała, O kilku technikach naturalizmu, „Przegląd Humanistyczny” 1992, z. 6.

B. Prus, Faraon; L. Szaruga, Faraon jako powieść o państwie, „Teksty” 1975, nr 5; G. Leszczyński, „Przemija postać tego świata”. Stulecie Faraona, w: Trzy pokolenia. Pamięci Profesor Janiny Kulczyckiej-Saloni, Warszawa 1998; A. Martuszewska, Stracone złudzenia młodego faraona, w: Prus i inni. Prace ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Ficie, red. J. A. Malik, E. Paczoska, Lublin 2003, s. 151-171; J.Kulczycka-Saloni, ,,Faraon” Bolesława Prusa, Warszawa 1967.

M. Konopnicka, cykl poetycki Madonna; W. Olkusz, Szczęśliwy mariaż literatury z malarstwem. Rzecz o fascynacjach estetycznych Marii Konopnickiej, Opole 1984;J. Sztachelska, Pejzaże tęsknoty. Wiersze Marii Konopnickiej okresu ,,emigracyjnego”, w: Miejsca Konopnickiej. Przeżycia-pejzaż-pamięć, red. T. Budrewicz, M. Zięba, Kraków

Wymagania wstępne:

Zasadne jest umiejętne wykorzystanie przez studenta wiadomości dotyczących epok poprzedzających, operowanie pojęciami: proces literacki, formacja kulturowa, epoka, prąd, pokolenie literackie, geografia literacka, estetyki, poetyki, style, obiegi. Student powinien umiejętnie analizować tekst literacki na poziomie przygotowującym do interpretacji kontekstowej wynikającej z uwarunkowań epoki.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
ul. Dewajtis 5,
01-815 Warszawa
tel: +48 22 561 88 00 https://uksw.edu.pl
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)