Metodologia badań nad językiem

podstawowy

FP2_W01

FP2_U04

FP2_K02

-ukończone kursy z zakresu: wstępu do nauki o języku, gramatyki opisowej języka polskiego, historii języka polskiego.

Celem zajęć jest rozwijanie świadomości metodologicznej studenta, zapoznanie go z typami refleksji metodologicznej, a także kształcenie umiejętności doboru metod badania naukowego.

Cel główny realizowany jest poprzez omówienie następujących tematów:

-Stosunek metodologii do systemu wiedzy naukowej i filozoficznej.

-Typy refleksji metodologicznej w naukach humanistycznych.

-Metodologiczne rozumienie pojęć: znak, język, mowa, działalność językowa, tekst, dyskurs.

-Paradygmaty naukowe w lingwistyce (ewolucjonizm, młodogramatyzm, psychologizm, strukturalizm, funkcjonalizm, kognitywizm).

-Językoznawstwo diachroniczne i synchroniczne.

-Metodologiczne problemy lingwistyki diachronicznej a status poznawczy nauk historycznych (metoda historyczna, metoda retrospektywna, metoda historyczno-porównawcza, metoda rekonstrukcji wewnętrznej).

-Metoda analizy konceptualnej i jej zastosowanie w badaniach onomazjologicznych i etymologicznych.

-O prawach językowych i metodach statystycznych w badaniach językoznawczych.

-Metodologiczne zagadnienia lingwistyki synchronicznej (różnorodne pojęcia systemu językowego i problemy jego opisu).

-Metodologiczne problemy teorii komunikacji.

-Z zagadnień socjolingwistyki.

-Językowy obraz świata w świetle metodologicznych problemów lingwistyki kognitywnej.

-O metodach badań idiolektu.

-Metodologiczny aspekt kultury języka.

-Metalingwistyka i analiza tekstów językoznawczych.

-Postmodernizm w lingwistyce.

LITERATURA OBOWIĄZKOWA

1. Baudouin de Courtenay, J. O zadaniach językoznawstwa, [w:] J. Baudouin de Courtenay, Dzieła wybrane, tom 1, Warszawa 1974, s. 176 – 201.

2. Bobrowski, I. Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków 1998.

3. Fleischer, M. Obraz świata. Ujęcie z punktu widzenia teorii systemów i konstruktywizmu, [w:] Język a Kultura, tom 13, Wrocław 2000.

4. Fleischer, M. Zarys ogólnej teorii komunikacji, [w:] Mechanizmy perswazji i manipulacji, Łask, 2007, s. 29 – 72.

5. Ivić, M. Kierunki w lingwistyce, Wrocław-Warszawa-Kraków 1975.

6. Językowy obraz świata, pod red. J. Bartmińskiego, Lublin 1999.

7. Leszczak, O. Szkic typologiczny metodologii nauk humanistycznych, [w:] The Peculiarity of Man, vol. 6, Warszawa – Kielce 2001, s. 617 – 636.

8. Perlin, J. Metodologia językoznawstwa diachronicznego, Warszawa 2004.

9. Preyzner, M. Status tekstów uznawanych za językoznawcze, [w:] Językoznawstwo synchroniczne i diachroniczne, pod red. J. Sambor, J. Linde-Usiekniewicz, R. Huszczy, Warszawa 1993, s. 235 – 246.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

1. Ajdukiewicz, K. Zagadnienia i kierunki w filozofii, Kęty – Warszawa 2004.

2. Jakobson, R. Poetyka w świetle językoznawstwa, [w:] W poszukiwaniu istoty języka, tom II, Warszawa 1989, s. 77 – 124.

3. Mańczak, W. Z zagadnień językoznawstwa ogólnego, Wrocław 1970.

4. Saussure, F. Szkice z językoznawstwa ogólnego, Warszawa 2004.

5. Searle, J. Czym jest akt mowy?, „Pamiętnik Literacki” 1980 nr 2.

Po zakończeniu kursu student:

-zna na poziomie rozszerzonym terminologię z zakresu metodologii badań nad językiem i językoznawstwa teoretycznego;

-ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę, obejmującą

wybrane teorie i nurty metodologiczne, wypracowane w

obszarze językoznawstwa; ma uporządkowaną i pogłębioną

wiedzę o dwudziestowiecznych i współczesnych osiągnięciach w tych

zakresach i kierunkach ich rozwoju

-ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu

metodologii badań językoznawczych i współczesnego językoznawstwa teoretycznego

-zna współczesne metody analizy zjawisk językowych;

-potrafi integrować w swym warsztacie naukowym

narzędzia badawcze z zakresu różnych dziedzin

językoznawstwa, potrafi przeprowadzić krytyczną analizę zjawisk językowych;

- ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę

uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze

przez całe życie, potrafi inspirować do tego inne osoby.

Zaliczenie pierwszego semestru odbywa się na podstawie obecności i aktywności studentów na zajęciach (dopuszczalna jest jedna nieusprawiedliwione nieobecność). Zaliczenie całego przedmiotu odbywa się na podstawie egzaminu ustnego z zakresu podstawowych problemów metodologii badań nad językiem.

OCENY:

2.0 Poniżej 50% punktów uzyskanych łącznie z pracy i sprawdzianu wiadomości

3.0 Od 50%-60% punktów uzyskanych łącznie z pracy i sprawdzianu wiadomości

3.5 Powyżej 60%-70% punktów uzyskanych łącznie z pracy i sprawdzianu wiadomości

4.0 Powyżej 70%-80% punktów uzyskanych łącznie z pracy i sprawdzianu wiadomości

4.5 Powyżej 80%-90% punktów uzyskanych łącznie z pracy i sprawdzianu wiadomości

5.0 Powyżej 90%-100% punktów uzyskanych łącznie z pracy i sprawdzianu wiadomości.

Efekty w obszarze wiedzy są osiągane takimi metodami, jak: dyskusja, dyskusja panelowa, metoda podająca, a weryfikowane za pomocą kolokwium.

Efekty w obszarze umiejętności są osiągane takimi metodami, jak: analiza tekstów, a weryfikowane za pomocą sprawdzianów pisemnych i oceny odpowiedzi ustnych.

Efekty w obszarze kompetencji społecznych są osiągane za pomocą metod poszukujących, a weryfikowane przez ocenę ciągłą.