Arcydzieła literatury dziecięcej

literaturoznawstwo

średnio-zaawansowany

FP2_W05 - zna na poziomie rozszerzonym kanon literacki poszczególnych epok, główne kierunki analizy i interpretacji dzieł, w pogłębiony sposób rozumie ich konteksty kulturowe i powiązania między nimi, zna dorobek krytyczny im poświęcony

FP2_U03 - potrafi posługiwać się właściwymi terminami i narzędziami badawczymi z zakresu literaturoznawstwa oraz samodzielnie przeprowadzić analizę i interpretację złożonego dzieła literackiego, teatralnego, filmowego

FP2_K01 - jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy literaturoznawczej i konfrontowania jej z najnowszymi ustaleniami oraz zasięgania opinii ekspertów, a także ciągłego podnoszenia jej poziomu

Wiadomości z zakresu historii literatury polskiej i powszechnej, orientacja w epokach literackich i ich podstawowych założeniach.

Kurs zapoznaje studentów z najważniejszymi zagadnieniami dotyczącymi literatury dla dzieci i młodzieży, głównymi twórcami i najważniejszymi dziełami z tego obszaru.

Konwersatorium zapoznaje studentów z zagadnieniami związanymi z literaturą dla dzieci i młodzieży, nazywaną przez niektórych badaczy, "literaturą czwartą".

Na konwersatorium zostanie zdefiniowane pojęcie literatury dla dzieci i młodzieży, a także omówione jej najistotniejsze cechy.

Poruszone zostaną kwestie pochodzenia literatury dla dzieci, a także jej ewolucję w kolejnych epokach po czasy współczesne. W tej perspektywie historycznoliterackiej uwzględnieni zostaną najważniejsi twórcy literatury dziecięcej i dzieła, które do dziś uznawane są za arcydzieła.

W trakcie kursu poruszone zostaną następujące kręgi dotyczące szeroko rozumianego obszaru literatury dziecięcej:

-baśń w kulturze, literaturze i wychowaniu: kulturowe znaczenie fabuł baśniowych, symbolika baśniowa, archetypy. Baśń na przestrzeni wieków - przemiany gatunkowe baśni (najwcześniejsze znane opowieści baśniowe, baśń włoska renesansu; francuskie opowieści o wróżkach - XVII wiek; baśń niemiecka XIX wieku; działalność braci Grimm; baśń biedermeierowska J. Ch. Andersena; baśń w Anglii epoki wiktoriańskiej) - omówienie i analiza wybranych tekstów. Baśń w psychologii i jej możliwości terapeutyczne - psychoanalityczne koncepcje B. Bettelheima.

- proza dla dzieci: przemiany gatunkowe, najpopularniejsze gatunki i typy w XIX i XX wieku oraz ich przemiany: powieść dla dziewcząt, powieść fantastyczna, powieść podróżniczo-przygodowa, powieść obyczajowa, powieść psychologiczna, powieść historyczna , i in. (analiza konkretnych przykładów).

- poezja dziecięca i jej najważniejsi twórcy;

Literatura przedmiotu (wybrane pozycje):

Z. Adamczykowa, Literatura dla dzieci: funkcje, kategorie, gatunki, Warszawa 2001;

Animacja czytelnictwa dziecięcego, red. J. Papuzińska i in., Płock 2004;

Antologia poezji dziecięcej, wstęp i oprac. Jerzy Cieślikowski, wyd. III, Wrocław 1991;

Ph. Aries, Historia dzieciństwa, Gdańsk 1995;

A. Baluch, Archetypy literatury dziecięcej, Kraków 1992;

A. Baluch, Książka jest światem, o literaturze dla dzieci małych oraz dla dzieci starszych i nastolatków, Kraków 2005;

B. Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, przeł. Danuta Danek, t. 1 i 2, Warszawa 1985;

J. Z. Białek, Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1918-1939, Warszawa 1987;

I. Borecka, Biblioterapia formą terapii pedagogicznej, Wałbrzych 2001;

J. Cieślikowski, Literatura i podkultura dziecięca, Wrocław 1975;

J. Cieślikowski, Literatura osobna, Warszawa 1985;

J. Dunin, Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci: z dziejów polskich publikacji dla najmłodszych, Wrocław 1991;

Dzieciństwo i sacrum, red. J. Papuzińska, G. Leszczyński, t. 1 Warszawa 1998, t. 2 Warszawa 2000;

P. Hazard, Książki, dzieci i dorośli, tł. I. Słońska, Warszawa 1963;

M. Jonca, Enfants terribles. Dzieci złe, źle wychowane w literaturze polskiej XIX wieku, Wrocław 2005;

I. Kaniowska-Lewańska, Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864, Warszawa 1983;

K. Kuliczkowska, Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1864-1918, Warszawa 1983;

G. Leszczyński, Kulturowy obraz dziecka i dzieciństwa w literaturze drugiej połowy XIX i w XX w., Warszawa 2006;

G. Leszczyński, Bunt czytelników: proza inicjacyjna netgeneracji, Warszawa 2010

G. Leszczyński, Literatura i książka dziecięca. Słowo - obiegi - konteksty, Warszawa 2003;

G. Leszczyński, Magiczna biblioteka: zbójeckie księgi młodego wieku, Warszawa 2007;

J. Ługowska, Bajka w literaturze dziecięcej, Warszawa 1988;

J. Ługowska, Ludowa bajka magiczna jako tworzywo literatury, Wrocław 1981;

M. Pustowaruk, Od Tolkiena do Pratchetta. Potencjał rozwojowy fantazy jako konwencji literackiej, Wrocław 2009

A. Nikliborc, Od baśni do prawdy: szkice z dziejów literatury zachodniej dla dzieci i młodzieży, Warszawa 1981;

J. Papuzińska, Inicjacje czytelnicze, Warszawa 1988;

J. Papuzińska, Zatopione królestwo. O polskiej literaturze fantastycznej XX wieku dla dzieci i młodzieży, Warszawa 1989;

Poezja dla dzieci - antologia form i tematów, oprac. R. Waksmund, Wrocław 1987;

Przeboje edukacji polonistycznej, red. D. Michułka, Wrocław 2001;

G. Skotnicka, Pozytywistyczne powieści z dziejów narodu dla dzieci i młodzieży, Gdańsk 1974;

Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, red. B. Tylicka, G. Leszczyński, Wrocław 2003;

Sto lat baśni polskiej, pod red. G. Leszczyńskiego, Warszawa 1995;

G. Trębicki, Fantasy. Ewolucja gatunku, Kraków 2007

R. Waksmund, Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej (tematy – gatunki – konteksty), Wrocław 2000;

V. Wróblewska, Przemiany gatunkowe polskiej baśni literackiej XIX i XX wieku, Toruń 2003;

A. Zgorzelski, Fantastyka. Utopia. Science fiction, Warszawa 1980;

B. Żurakowski, W świecie poezji dla dzieci, Warszawa 1981;

ALD_W01 - zna kanon literacki poszczególnych epok, główne kierunki analizy i interpretacji dzieł,

ALD_W02 - w pogłębiony sposób rozumie konteksty literackie, kulturowe, pedagogiczne, światopoglądowe powstawania i funkcjonowania "czwartej literatury"

ALD_W03 - zna głównych twórców kanonu literatury dla dzieci i młodzieży;

ALD_U01 - potrafi posługiwać się właściwymi terminami i narzędziami badawczymi z zakresu literatury dla dzieci i młodzieży;

ALD_U02 - potrafi samodzielnie przeprowadzić analizę i interpretację dzieła z zakresu literatury dla dzieci i młodzieży z wykorzystaniem właściwych terminów i narzędzi;

ALD_K01 - jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy literaturoznawczej i konfrontowania jej z najnowszymi ustaleniami oraz zasięgania opinii ekspertów, a także ciągłego podnoszenia jej poziomu

Na ocenę bardzo dobrą student wymienia i zna najważniejsze dzieła z literatury dla dzieci i młodzieży; rozpoznaje i rozróżnia główne nurty i prądy tej literatury. Student będzie sprawnie dokonywał historycznoliterackiej analizy tekstów z uwzględnieniem określonych kontekstów. Student umiejętnie posługuje się terminami i pojęciami ważnymi dla tego typu literatury.

Na ocenę dobrą student wymienia i prezentuje większość dzieł charakterystycznych dla literatury dziecięcej; rozpoznaje i rozróżnia główne nurty i prądy tej literatury. Student formułuje opinie o literaturze w oparciu o znajomość problematyki reprezentatywnych dzieł i dokonuje analizy tekstów z uwzględnieniem określonych kontekstów. Student dobrze posługuje się terminami i pojęciami ważnymi dla tej literatury.

Na ocenę dostateczną student wymienia i prezentuje niektóre dzieła charakterystycznych dla literatury dziecięcej; w stopniu dostatecznym rozpoznaje i rozróżnia główne nurty i prądy tej literatury. Student formułuje podstawowe opinie o literaturze w oparciu o znajomość problematyki reprezentatywnych dzieł i dokonuje elementarnej analizy tekstów z uwzględnieniem określonych kontekstów. Student dostatecznie posługuje się terminami i pojęciami ważnymi dla epoki.

Ocenę niedostateczną otrzymuje student, który nie spełnia wyżej wskazanych kryteriów.

Nie dotyczy.