"To samo, lecz nie tak samo". Interpretacja tekstu literackiego w różnych ujęciach metodologicznych
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | WH-KON-InterTekstu |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | "To samo, lecz nie tak samo". Interpretacja tekstu literackiego w różnych ujęciach metodologicznych |
Jednostka: | Wydział Nauk Humanistycznych |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Poziom przedmiotu: | podstawowy |
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się: | FP2_W03 FP2_W07 FP2_W16 FP2_U05 FP2_K01 |
Wymagania wstępne: | Bycie studentem studiów magisterskich. |
Skrócony opis: |
Podczas zajęć będziemy ćwiczyć interpretację tekstu literackiego w różnych - dawniejszych i nowszych ujęciach metodologicznych oraz obserwować wpływ założeń i kategorii na analizę oraz interpretację tekstu. |
Pełny opis: |
Prześledzimy krytycznie kilka wybranych przez nas słynnych interpretacji oraz dokonamy ponownej interpretacji - w innych ujęciach metodologicznych. Będziemy rozpoznawać założenia tkwiące u podstaw różnych metodologii oraz ich wpływ na rezultat badań. Będziemy rozpoznawać metodologie mniej i bardziej zaangażowane, mniej i bardziej eksponujące rolę czytelnika. Zajmiemy się problemami: 1. Pojęcie analizy i interpretacji. 2. Metodologia a analiza. 3. Metodologa a interpretacja. 4. Czy wszystkie metodologie są równorzędne? 5. Zagadnienie możliwości i celowości zastosowania metodologii do badanego tekstu literackiego. 6. Błąd metodologiczny. 7. Metodologia a dyskurs. 8. Metodologia a ideologia. |
Literatura: |
Analiza i interpretacja dzieła literackiego w różnych ujęciach metodologicznych Zbiory analiz: Liryka polska. Interpretacje, red. J. Prokop, J. Sławiński, Gdańsk 2001 Dramat polski. Interpretacje, red. J. Ciechowicz, Z. Majchrowski, cz. I: Od wieku XVI do Młodej Polski, Gdańsk 2001 Sztuka interpretacji w ostatnim półwieczu, wyb., oprac. H. Markiewicz, współudział T. Walas, Kraków 2011 Teksty pomocnicze: - J. Lalewicz, Mechanizmy komunikacyjne "twórczej zdrady", "Teksty", nr 1974, nr 6. - F. Jameson, O interpretacji, [w:] Problemy teorii literatury, red. H. Markiewicz, s. 4, Wrocław 1998 - E. D. Hirsh Jr, Rozumienie, interpretacja, krytyka [w:] Znak, styl, konwencja, red. M. Głowiński, Warszawa 1977 lub: E.D. Hirsch, Interpretacja obiektywna, "Pamiętnik Literacki" 1977, z. 3 - K. Rosner, Hermeneutyczny model obcowania z tekstem literackim [w:] Problemy teorii literatury, red. H. Markiewicz, s. 4, Wrocław 1998 - J. Sławiński, Miejsce interpretacji, Gdańsk 2006 [zawiera 4 bardzo znane szkice tego autora poświęcone interpretacji, pokazujące ewolucję od strukturalizmu do poststrukturalizmu] - J. Łotman, Wykłady z poetyki strukturalnej [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą, red. H. Markiewicz, t. II, Kraków 1972 - Bachtin, Michaił. Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, "Pamiętnik Literacki" 1977, z. 3 (1977), s. 265–288. - R. Rorty, Dekonstrukcja, Teksty Drugie 1997, nr 3 (45); - Wiek teorii, t. I-III, red. D Ulicka, Warszawa 2020 Dialektyka Heglowska w praktyce krytycznoliterackiej Zygmunta Krasińskiego - Z. Krasiński, Kilka słów o Juliuszu Słowackim, [w:] tegoż, Dzieła literackie, red. P. Hertz, t. III, Warszawa 1973 Interpretacja interpretacji: M. Saganiak, Zygmunta Krasińskiego "Kilka słów o Juliuszu Słowackim" a zagadnienie istoty języka i poezji, [w:] Zygmunt Krasiński. W świetle i cieniu myśli romantycznej, red. Mirosław Strzyżewski, Toruń 2014 Hermeneutyka - M. Heidegger, Hölderlin i istota poezji, [w:] Teoria badań literackich za granicą, red. S. Skwarczyńska, t. II, cz. II, Kraków 1981 Psychoanaliza - M. Bonaparte, Psychoanalityczna interpretacja opowiadania "Berenice" E. A. Poe, [w:] Sztuka interpretacji, red. H. Markiewicz, t. I, Wrocław 1971 - B. Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, Warszawa 1985 - Jean Bellemin-Noel, Jak psychoanalizować sen Swanna?, [w: ] Psychoanaliza i literatura, red. P. Dybel, M. Głowiński, Gdańsk 2001 Marksizm - G. Lukács, Opowiadanie czy opis?; Realizm krytyczny w społeczeństwie socjalistycznym; Przesłanki własnego świata dzieł sztuki, [w:] Bogusław Jasiński, Lukács, Warszawa 1985 - G. Lukács, Sztuka i prawda obiektywna, [w:] Teoria badań literackich za granicą, red. S. Skwarczyńska, t. II, cz. IV: Marksizm w badaniach literackich, Kraków 1986 Fenomenologia - R. Ingarden, Dwuwymiarowa budowa dzieła sztuki literackiej, [w:] tegoż, Szkice z filozofii literatury, Łódź 1947 [lub w:] Problemy teorii literatury, Wrocław 1987 [analiza Stepów akermańskich A. Mickiewicza; fragmenty analityczne zawierają też książki O dziele literackim, O poznawaniu dzieła literackiego] Inspiracja fenomenologią - G. Bachelard, Wyobraźnia poetycka, Warszawa 1975 Formalizm rosyjski - B. Eichenbaum, Jak jest zrobiony "Płaszcz" Gogola, [w:] Sztuka interpretacji, red. H. Markiewicz, t. I, Wrocław 1971 Strukturalizm - R. Jakobson, C. Levi-Strauss, "Koty" Baudelaire'a, [w:] Sztuka interpretacji, red. H. Markiewicz, t. I, Wrocław 1971 - J. Sławiński, Zbigniew Herbert, "Tren Fortynbrasa", [w:] Genologia polska. Wybór tekstów, red. E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik. M. Tatara, Warszawa 1983 Semiotyka - J. Łotman, O znaczeniach we wtórnych systemach modelujących, "Pamiętnik Literacki" 1969, z. 1 [lub w:] Studia z teorii literatury. Archiwum tłumaczeń "Pamiętnika Literackiego", t. II, red. M. Głowińki, H. Markiewicz, Wrocław 1988 - U. Eco, Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, Warszawa 1973 Bachtinowska filozofia dialogu - M. Bachtin, Problemy poetyki Dostojewskiego, Warszawa 1970 [zwłaszcza rozdz. Polifoniczna powieść Dostojewskiego i jej interpretacja w literaturze krytycznej; Bohater i pozycja autora wobec bohatera w dziele Dostojewskiego; Idea w dziele Dostojewskiego] - M. Bachtin, Twórczość Franciszka Rabelais'ego, - M. Saganiak, Walka o Słowo. Odpowiedź Spirydionowi Prawdzickiemu, Acta Universitatis Wratislaviensis, No 3267, Prace Literackie L, Wrocław 2010, s. 51-70 [analiza Słowackiego Odpowiedzi na Psalmy przyszłości Krasińskiego dokonana w duchu Bachtinowskim] Dekonstrukcja - Roland Barthes, S/Z, Warszawa 1999 - Roland Barthes, Fragmenty dyskursów miłosnych - J. Derrida, Przed prawem, [w:] Teorie literatury XX wieku, Antologia, red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Znak, Kraków 2006 [analiza opowiadania Kafki] - P. de Man, Czytanie (Proust), [w:] tegoż, Alegorie czytania, Kraków 2004 Feminizm - Nancy K. Miller, Arachnologie: kobieta, tekst i krytyka, [w:] Teorie literatury XX w. Antologia, red. A. Burzyńska i M.P.Markowski, Kraków 2006 Badania polskie: - Borkowska Grażyna, Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej, Warszawa 1996.Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie - antologia szkiców, pod red. Anny Nasiłowskiej, IBL, Warszawa 2001. - Czapliński Przemysław, Efekt bierności. Literatura w czasie normalnym, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2004. - Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie - antologia szkiców, pod red. Anny Nasiłowskiej, IBL, Warszawa 2001. - Filipiak Izabela, Obszary odmienności. Rzecz o Marii Komornickiej, Słowo Obraz Terytoria, Gdańsk 2007. - Janion Maria, Kobiety i duch inności, Sic!, Warszawa 1996. Karasiewicz Katarzyna, Halina Poświatowska w zwierciadle swej kobiecości, Rytm, Kraków 2008. - Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury, pod red. nauk. Grażyny Borowskiej i Lilianny Sikorskiej, IBL PAN, Warszawa 2000. - Legeżyńska Anna, Od kochanki do psalmistki Sylwetki, tematy i konwencje liryki kobiecej, Wydawnictwo Poznańskie, 2009. - Magnone Lena, Konopnicka. Lustra i symptomy, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011. Badania kulturowe: Sułkowski Bogusław, „Społeczne ramy kultury” czterdzieści lat później. Pięć modeli komunikacji kulturowej, „Kultura i Społeczeństwo”, r. LV, nr 2-3, 2011, s. 4-32. Badania gender i queer - Judith P. Butler, Zapisy na ciele, wywrotowe odgrywanie, [w:] Teorie literatury XX w. Antologia, red. A. Burzyńska i M.P.Markowski, Kraków 2006 Postkolonializm - Gayatri Chakravorthy Spivak, Krytyka postkolonialnego rozumu, [w:] Teorie literatury XX w. Antologia, red. A. Burzyńska i M.P.Markowski, Kraków 2006 [analiza Przygód Robinsona Crusoe Daniela Defoe i powieści J. M. Coetzee Foe] - Słowacki postkolonialny, red. M. Kuziak, Bydgoszcz 2011 Wybrane teksty dotyczące memory studies, space studies, animal studies, somapoetyki. Wybrane teksty dotyczace postkultury i postsekularności. |
Efekty kształcenia i opis ECTS: |
FP2_W03 FP2_W07 FP2_W16 FP2_U05 FP2_K01 |
Metody i kryteria oceniania: |
Krytyczna analiza tekstu naukowego. Świadoma analiza tekstu literackiego, z użyciem właściwych kategorii. Badanie wpływu używanych narzędzi metodologicznych na analizę i interpretację. Badanie wpływu kontekstu na interpretację. Zaangażowanie odbiorcy w interpretację. Interpretacja jako komunikacja autora z czytelnikiem. Czytanie jako gra. Interpretacja jako sztuka. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)
Okres: | 2021-10-01 - 2022-01-31 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR KON
CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Magdalena Saganiak, Joanna Zajkowska | |
Prowadzący grup: | Magdalena Saganiak | |
Strona przedmiotu: | https://teams.microsoft.com/l/channel/19%3aLneoltcHMEZ4FsKR7MnQ3vLfVB9OtVKdHkPSGUsdff01%40thread.tacv2/Og%25C3%25B3lny?groupId=3110f949-abc4-4b90-9760-86378a0fec4d&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3 | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
|
E-Learning: | E-Learning (pełny kurs) |
|
Typ przedmiotu: | obowiązkowy |
|
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych: | nie dotyczy |
|
Skrócony opis: |
Podczas zajęć będziemy ćwiczyć interpretację tekstu literackiego w różnych - dawniejszych i nowszych ujęciach metodologicznych oraz obserwować wpływ założeń i kategorii na analizę oraz interpretację tekstu. |
|
Pełny opis: |
Prześledzimy krytycznie kilka wybranych przez nas słynnych interpretacji oraz dokonamy ponownej interpretacji - w innych ujęciach metodologicznych. Będziemy rozpoznawać założenia tkwiące u podstaw różnych metodologii oraz ich wpływ na rezultat badań. Będziemy rozpoznawać metodologie mniej i bardziej zaangażowane, mniej i bardziej eksponujące rolę czytelnika. Zajmiemy się problemami: 1. Pojęcie analizy i interpretacji. 2. Metodologia a analiza. 3. Metodologa a interpretacja. 4. Czy wszystkie metodologie są równorzędne? 5. Zagadnienie możliwości i celowości zastosowania metodologii do badanego tekstu literackiego. 6. Błąd metodologiczny. 7. Metodologia a dyskurs. 8. Metodologia a ideologia. |
|
Literatura: |
Analiza i interpretacja dzieła literackiego w różnych ujęciach metodologicznych Zbiory analiz: Liryka polska. Interpretacje, red. J. Prokop, J. Sławiński, Gdańsk 2001 Dramat polski. Interpretacje, red. J. Ciechowicz, Z. Majchrowski, cz. I: Od wieku XVI do Młodej Polski, Gdańsk 2001 Sztuka interpretacji w ostatnim półwieczu, wyb., oprac. H. Markiewicz, współudział T. Walas, Kraków 2011 Teksty pomocnicze: - J. Lalewicz, Mechanizmy komunikacyjne "twórczej zdrady", "Teksty", nr 1974, nr 6. - F. Jameson, O interpretacji, [w:] Problemy teorii literatury, red. H. Markiewicz, s. 4, Wrocław 1998 - E. D. Hirsh Jr, Rozumienie, interpretacja, krytyka [w:] Znak, styl, konwencja, red. M. Głowiński, Warszawa 1977 - K. Rosner, Hermeneutyczny model obcowania z tekstem literackim [w:] Problemy teorii literatury, red. H. Markiewicz, s. 4, Wrocław 1998 - J. Sławiński, Miejsce interpretacji, Gdańsk 2006 [zawiera 4 bardzo znane szkice tego autora poświęcone interpretacji, pokazujące ewolucję od strukturalizmu do poststrukturalizmu] - J. Łotman, Wykłady z poetyki strukturalnej [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą, red. H. Markiewicz, t. II, Kraków 1972 - Bachtin, Michaił. Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, "Pamiętnik Literacki" 1977, z. 3 (1977), s. 265–288. - R. Rorty, Dekonstrukcja, Teksty Drugie 1997, nr 3 (45); - Wiek teorii, t. I-III, red. D Ulicka, Warszawa 2020 Dialektyka Heglowska w praktyce krytycznoliterackiej Zygmunta Krasińskiego - Z. Krasiński, Kilka słów o Juliuszu Słowackim, [w:] tegoż, Dzieła literackie, red. P. Hertz, t. III, Warszawa 1973 Interpretacja interpretacji: M. Saganiak, Zygmunta Krasińskiego "Kilka słów o Juliuszu Słowackim" a zagadnienie istoty języka i poezji, [w:] Zygmunt Krasiński. W świetle i cieniu myśli romantycznej, red. Mirosław Strzyżewski, Toruń 2014 Hermeneutyka - M. Heidegger, Hölderlin i istota poezji, [w:] Teoria badań literackich za granicą, red. S. Skwarczyńska, t. II, cz. II, Kraków 1981 Psychoanaliza - M. Bonaparte, Psychoanalityczna interpretacja opowiadania "Berenice" E. A. Poe, [w:] Sztuka interpretacji, red. H. Markiewicz, t. I, Wrocław 1971 - B. Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, Warszawa 1985 - Jean Bellemin-Noel, Jak psychoanalizować sen Swanna?, [w: ] Psychoanaliza i literatura, red. P. Dybel, M. Głowiński, Gdańsk 2001 Marksizm - G. Lukács, Opowiadanie czy opis?; Realizm krytyczny w społeczeństwie socjalistycznym; Przesłanki własnego świata dzieł sztuki, [w:] Bogusław Jasiński, Lukács, Warszawa 1985 - G. Lukács, Sztuka i prawda obiektywna, [w:] Teoria badań literackich za granicą, red. S. Skwarczyńska, t. II, cz. IV: Marksizm w badaniach literackich, Kraków 1986 Fenomenologia - R. Ingarden, Dwuwymiarowa budowa dzieła sztuki literackiej, [w:] tegoż, Szkice z filozofii literatury, Łódź 1947 [lub w:] Problemy teorii literatury, Wrocław 1987 [analiza Stepów akermańskich A. Mickiewicza; fragmenty analityczne zawierają też książki O dziele literackim, O poznawaniu dzieła literackiego] Inspiracja fenomenologią - G. Bachelard, Wyobraźnia poetycka, Warszawa 1975 Formalizm rosyjski - B. Eichenbaum, Jak jest zrobiony "Płaszcz" Gogola, [w:] Sztuka interpretacji, red. H. Markiewicz, t. I, Wrocław 1971 Strukturalizm - R. Jakobson, C. Levi-Strauss, "Koty" Baudelaire'a, [w:] Sztuka interpretacji, red. H. Markiewicz, t. I, Wrocław 1971 - J. Sławiński, Zbigniew Herbert, "Tren Fortynbrasa", [w:] Genologia polska. Wybór tekstów, red. E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik. M. Tatara, Warszawa 1983 Semiotyka - J. Łotman, O znaczeniach we wtórnych systemach modelujących, "Pamiętnik Literacki" 1969, z. 1 [lub w:] Studia z teorii literatury. Archiwum tłumaczeń "Pamiętnika Literackiego", t. II, red. M. Głowińki, H. Markiewicz, Wrocław 1988 - U. Eco, Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, Warszawa 1973 Bachtinowska filozofia dialogu - M. Bachtin, Problemy poetyki Dostojewskiego, Warszawa 1970 [zwłaszcza rozdz. Polifoniczna powieść Dostojewskiego i jej interpretacja w literaturze krytycznej; Bohater i pozycja autora wobec bohatera w dziele Dostojewskiego; Idea w dziele Dostojewskiego] - M. Bachtin, Twórczość Franciszka Rabelais'ego, - M. Saganiak, Walka o Słowo. Odpowiedź Spirydionowi Prawdzickiemu, Acta Universitatis Wratislaviensis, No 3267, Prace Literackie L, Wrocław 2010, s. 51-70 [analiza Słowackiego Odpowiedzi na Psalmy przyszłości Krasińskiego dokonana w duchu Bachtinowskim] Dekonstrukcja - Roland Barthes, S/Z, Warszawa 1999 - Roland Barthes, Fragmenty dyskursów miłosnych - J. Derrida, Przed prawem, [w:] Teorie literatury XX wieku, Antologia, red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Znak, Kraków 2006 [analiza opowiadania Kafki] - P. de Man, Czytanie (Proust), [w:] tegoż, Alegorie czytania, Kraków 2004 Feminizm - Nancy K. Miller, Arachnologie: kobieta, tekst i krytyka, [w:] Teorie literatury XX w. Antologia, red. A. Burzyńska i M.P.Markowski, Kraków 2006 Badania polskie: - Borkowska Grażyna, Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej, Warszawa 1996.Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie - antologia szkiców, pod red. Anny Nasiłowskiej, IBL, Warszawa 2001. - Czapliński Przemysław, Efekt bierności. Literatura w czasie normalnym, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2004. - Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie - antologia szkiców, pod red. Anny Nasiłowskiej, IBL, Warszawa 2001. - Filipiak Izabela, Obszary odmienności. Rzecz o Marii Komornickiej, Słowo Obraz Terytoria, Gdańsk 2007. - Janion Maria, Kobiety i duch inności, Sic!, Warszawa 1996. Karasiewicz Katarzyna, Halina Poświatowska w zwierciadle swej kobiecości, Rytm, Kraków 2008. - Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury, pod red. nauk. Grażyny Borowskiej i Lilianny Sikorskiej, IBL PAN, Warszawa 2000. - Legeżyńska Anna, Od kochanki do psalmistki Sylwetki, tematy i konwencje liryki kobiecej, Wydawnictwo Poznańskie, 2009. - Magnone Lena, Konopnicka. Lustra i symptomy, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011. Badania kulturowe: Sułkowski Bogusław, „Społeczne ramy kultury” czterdzieści lat później. Pięć modeli komunikacji kulturowej, „Kultura i Społeczeństwo”, r. LV, nr 2-3, 2011, s. 4-32. Badania gender i queer - Judith P. Butler, Zapisy na ciele, wywrotowe odgrywanie, [w:] Teorie literatury XX w. Antologia, red. A. Burzyńska i M.P.Markowski, Kraków 2006 Postkolonializm - Gayatri Chakravorthy Spivak, Krytyka postkolonialnego rozumu, [w:] Teorie literatury XX w. Antologia, red. A. Burzyńska i M.P.Markowski, Kraków 2006 [analiza Przygód Robinsona Crusoe Daniela Defoe i powieści J. M. Coetzee Foe] - Słowacki postkolonialny, red. M. Kuziak, Bydgoszcz 2011 Wybrane teksty dotyczące memory studies, space studies, animal studies, somapoetyki. Wybrane teksty dotyczace postkultury i postsekularności. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.