Najnowsze trendy w polskiej fantastyce dla młodzieży

podstawowy

Dla I stopnia FP

FP1_W03

FP1_U02

FP1_U03

FP1_K01

Dla II stopnia FP

FP2_W02

FP2_U02

FP2_U03

FP2_K01

Dla I stopnia FW

FW1_W02

FW1_U03

FW1_U07

Dla I stopnia KU

KU1_W02

KU1_U05

KU1_U06

KU1_K01

Tegoroczne konwersatorium skupia się na omówieniu najnowszej polskiej literatury fantastycznej, fantastyczno-naukowej i fantasy dla młodzieży.

W trakcie kursu zdefiniowane zostaną wskazane odmiany, wraz z opisaniem i wyjaśnieniem znaczących różnic pomiędzy wyszczególnionymi odmianami.

Refleksja analityczna dotyczyć będzie najnowszej polskiej prozy fantastycznej dla młodego czytelnika.

Tegoroczne konwersatorium skupia się na omówieniu najnowszej polskiej literatury fantastycznej, fantastyczno-naukowej i fantasy dla młodzieży.

W trakcie kursu zdefiniowane zostaną wskazane odmiany przy pomocy najnowszej literatury teoretycznej związanej z zagadnieniem (patrz: literatura przedmiotowa).

Najważniejszą kwestią będzie wyodrębnienie, wyjaśnienie i scharakteryzowanie podstawowych różnic pomiędzy tworzonymi współcześnie odmianami: baśń literacka, powieść fantastyczna, science-fiction, fantasy (i jego podgatunki: comic fantasy, urban fantasy), a także cyberpunk, gothic, horror stories.

W czasie zajęć, ważne będzie pokazanie zmian i trendów w najnowszej fantastyce młodzieżowej: zapoznanie z głównymi przedstawicielami polskiej (i obcej) prozy fantastycznej (Aleksandra Janusz, Aneta Jadowska, Agnieszka Wojdowicz, Jarosław Grzędowicz, Martyna Raduchowska, Anna Brzezińska, Anna Kańtoch, Ewa Białołęcka i inni; Susan Collins, Veronika Roth, James Dashner i inni).

Zajęcia rozpoczynają się od wstępnych rozpoznań gatunkowych oraz prezentacji podziału na różne nurty fantastyki naukowej, w czym pomoże dobrana przez prowadzącego literatura przedmiotowa.

Praca analityczna dotyczyć będzie konkretnych utworów, wybranych w porozumieniu z uczestnikami konwersatorium, w taki sposób, aby prezentowały określone odmiany i gatunki (np. fantasy komiczna, baśń nowoczesna, baśń literacka, fantasy, cyberpunk itp.)

Kurs jest pomyślany jako badanie i diagnoza najnowszej fantastycznej literatury krajowej dla dzieci i młodzieży. Pozwoli studentom zapoznać się ze współczesnym staniem badań nad literaturą fantastyczną (fantasy formula, fantasy mode, fantasy genre science-fiction, fantasy świata wtórnego, cyberpunk, funzapp itp.), posługiwać się najnowszą terminologią badawczą, a nade wszystko orientować się w nowoczesnej prozie fantastycznej, a także wytworzyć w sobie gotowość do krytycznej oceny posiadanej wiedzy literaturoznawczej i konfrontowania jej z najnowszymi ustaleniami oraz zasięgania opinii ekspertów, a także ciągłego podnoszenia jej poziomu.

Literatura przedmiotowa:

1. Błażejewski M., J.R.R. Tolkien – Powiernik Pieśni, Gdańsk 1993

2. Bocian K., Odmienne stany cielesności: antropologia ciała w polskiej literaturze fantastyczno-naukowej (1989-2005), Kraków 2009

3. Bruner K., Ware J., Znaleźć Boga we Władcy Pierścieni, tłum. J. Garecka-Kalita, Kraków 2003

4. Caillois R., Od baśni do „science-fiction”, w: tegoż: Odpowiedzialność i styl. Eseje, wybór M. Żurowskiego, słowo wstępne J. Błoński, Warszawa 1967, s. 31 – 69

5. Caillois R., W sercu fantastyki, tłum. M. Ochab, Gdańsk 2005

6. Carter L., Tolkien: świat „Władcy pierścieni”, tłum. A. Sylwanowicz, Warszawa 2003

7. Dukaj J., Filozofia fantasy (1), „Nowa Fantastyka” 1997, nr 8 i (2), „Nowa Fantastyka” 1997, nr 9

8. Ekman S., Urban fantasy – literatura Niewidocznego [online]

9. Fantastyczność i cudowność: fantasy w badaniach naukowych, red. T. Ratajczak i B. Trocha, Zielona Góra 2009

10. Fantastyka XIX i XX wieku: granice i pogranicza, red. J. Szcześniak, Lublin 2007

11. Fantastyka fantastyczność fantazmaty, red. A. Martuszewska, Gdańsk 1994

12. Fantazy w badaniach naukowych, red. T. Ratajczak i B. Trocha, Zielona Góra 2009: (tu: B. Trocha, O fantasy w badaniach naukowych. Wprowadzenie, s. 7-18 oraz Marek Pustowaruk, Czy fantasy jest konwencją trywialną? Źródła, inspiracje, interpretacje, s. 159-168)

13. Filip M., Geneza popularności Wiedźmina [online]

14. Gaare J., Sjaastad Ø., Harry Potter. Filozoficzny czarodziej, tłum. I. Zimnicka, Warszawa 2007

15. Graaf V., Homo futurus: analiza współczesnej science fiction, Warszawa 1971

16. Grotta D., Tolkien, twórca Śródziemia, tłum. M. Wawrzyńczak, Warszawa 1998

17. Gulisiano P., Tolkien. Mit i łaska, tłum. A. Kuciak, Poznań 2002

18. Handke R., Polska proza fantastycznonaukowa. Problemy poetyki, Wrocław 1969

19. Jameson F., Archeologie przyszłości: pragnienie zwane utopią i inne fantazje naukowe, przeł. M. Płaza i in., Kraków 2011

20. J.R.R. Tolkien. Recepcja polska, red. J. Z. Lichański, Warszawa 1996

21. Kulturowe konteksty baśni, red. G. Leszczyński, Poznań 2005

22. Lem S., Fantastyka i futurologia, Kraków 1973

23. Kaczor K., Bez konfliktu nie ma opowieści. Konflikt jako czynnik fabułotwórczy polskich opowieści fantasy na przykładzie Wiedźmina Andrzeja Sapkowskiego [on-line]

24. Kaczor K., Bogactwo polskich światów fantasy. Od braku nadziei ku eukatastrophe, [on-line]

25. Kaczor K., Geralt, czarownice i wampir: recycling kulturowy Andrzeja Sapkowskiego, Gdańsk 2006

26. Kaczor K., Z „getta” do mainstreamu: polskie pole literackie fantasy (1982-2012), Kraków 2017

27. Kobus A., Ciemna strona miasta. Fantazmat miejski w urban legends i urban fantasy [on-line]

28. Kocher P. H., Tolkien, Mistrz Śródziemia, tłum. R. Kot, Warszawa 1998

29. Konefał S. J., Corpus futuri: literackie i filmowe wizerunki postludzi w anglosaskiej fantastyce naukowej oraz ich komiksowe i telewizyjne reinterpretacje, Gdańsk 2013

30. Kostecka W., Baśń postmodernistyczna: przeobrażenia gatunku. Intertekstualne gry z tradycją literacką, Warszawa 2014

31. Kowalska D., Harry i czary-mary, czyli o wartościach edukacyjnych w cyklu powieści „Harry Potter” J. K, Rowling, Kraków 2005

32. Kruk B., Cykl we współczesnej fantasy [on-line]

33. Lasoń G., Baśń a fantasy – podobieństwa i różnice, „Fantastyka” 1984, nr 9, s. 51-53

34. Lasoń-Kochańska G., Kobiety opowiadają świat: szkice o fantastyce, Słupsk 2008

35. Lasoń G., Magiczne zwierciadła baśni i fantasy, „Nowa Fantastyka” 1990, nr 2, s. 56-5

36. Nie tylko Lem: fantastyka współczesna, red. M. Wróblewski, Toruń 2017 (M. Wróblewski, Funzapp: kilka uwag o współczesnej fantastyce dla dzieci i młodzieży; A. Smuszkiewicz, Science fiction wśród odmian polskiej fantastyki współczesnej)

37. Leszczyński G., Młodopolska lekcja fantazji. O przełomie antypozytywistycznym w literaturze fantastycznej dla dzieci i młodzieży, Warszawa 1990

38. Leś M. M., Fantastycznonaukowe podróże w czasie: między logiką a emocjami, Białystok 2018

39. Lichański J. Z., Opowiadania o... krawędzi epok i czasów Johna Ronalda Reula Tolkiena, czyli metafizyka, powieść, fantazja. Warszawa 2003

40. Łaba J., Idee religijne w wybranej literaturze fantasy lat 1930-75: studium fenomenologiczne, 2007

41. Łaszkiewicz W., Exploring fantasy literature: selected topics, Kraków 2019

42. Ługowska J., Ludowa bajka magiczna jako tworzywo literatury, Wrocław 1981

43. Majkowski T., W cieniu Białego Drzewa. Powieść fantasy w XX wieku, 2013

44. Mazurkiewicz A., Polska dark future [on-line]

45. Mazurkiewicz A., O polskiej literaturze fantastycznonaukowej lat 1990-2004, Łódź 2014

46. Mazurkiewicz A., Z problematyki cyberpunku: literatura – sztuka – kultura, Łódź 2014

47. McLennon L. M., Definiując urban fantasy [on-line]

48. Niewiadomski A., Smuszkiewicz A., Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej, Poznań 1990

49. Olczuk M., Jakie (nie) powinno być fantasy dla dzieci [on-line]

50. Papuzińska J., Zatopione królestwo. O polskiej literaturze fantastycznej XX wieku, wydanie II rozszerzone, Łódź 2002

51. Pearce J., Tolkien człowiek i mit, tłum. J. Kokot, Poznań 2001

52. Potrykus-Woźniak P., Słownik nowych gatunków i zjawisk literackich, Warszawa 2011

53. Propp W., Historyczne korzenie bajki magicznej, tłum. J. Chmielewski, Warszawa 2003.

54. Pustowaruk M., Od Tolkiena do Pratchetta. Potencjał rozwojowy fantazy jako konwencji literackiej, Wrocław 2009

55. Rozważając fantasy: etyczne, dydaktyczne i terapeutyczne aspekty literatury i filmu, red. J. Deszcz-Tryhubczak, M. Oziewicz, Wrocław 2007

56. Rudolf E., Świat istot fantastycznych we współczesnej literaturze popularnej, Wałbrzych 2001

57. Sapkowski A., Rękopis znaleziony w Smoczej Jaskini: kompendium wiedzy o literaturze fantasy, Warszawa 2001

58. Shippey T. A., Droga do Śródziemia, tłum. J. Kokot, Poznań 2001

59. Shippey T.A., J.R.R. Tolkien. Pisarz stulecia, tłum. J. Kokot, Poznań 2004

60. Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, red. B. Tylicka i G. Leszczyński, Wrocław 2002

61. Słownik rodzajów i gatunków literackich, red. G. Gazda, Warszawa 2012

62. Stasiewicz P., Między światami: intertekstualność i postmodernizm w literaturze fantasy, Białystok 2016

63. Sto lat baśni polskiej, red. G. Leszczyński, Warszawa 1995

64. Suvin D., Metamorphoses of science fiction: on the poetics and history of a literary genre, Ofxord 2016 [UKSW]

65. Tekstowe światy fantastyki, red. M. M. Leś, W. Łaszkiewicz i P. Stasiewicz, Białystok 2017

66. Tolkien J. R. R., O baśniach, [w:] tegoż, Potwory i krytycy, Poznań 2000

67. Tolkien. Księga pamiątkowa, red. J. Pearce'a, przeł. J. Kokot, Poznań 2003

68. Trębicki G., Fantasy. Ewolucja gatunku, Kraków 2007

69. Trębicki G., Synkretyzm fantasy: fantasy świata wtórnego: literatura, kultura, mit, Kraków 2014

70. Trocha B., Degradacja mitu w literaturze fantasy, Zielona Góra 2009

71. Wróblewska V., Przemiany gatunkowe polskiej baśni literackiej XIX i XX wieku, Toruń 2003

72. Zastępska K., Baśnie w Wiedźminie [on-line]

73. Zgorzelski A., Fantastyka. Utopia. Science fiction, Warszawa 1980

74. Zimnoch M., Narracje faktograficzne w światach dystopijnych [on-line]

Literatura podmiotowa:

do wyboru, po uzgodnieniu ze studentami

przewiduje się lekturę najnowszych powieści takich polskich pisarzy jak:

Aleksandra Janusz, Aneta Jadowska, Agnieszka Wojdowicz, Jarosław Grzędowicz, Martyna Raduchowska, Anna Brzezińska, Anna Kańtoch, Ewa Białołęcka, ale także obcych: Susan Collins, Veronika Roth;

Student nazywa i definiuje główne zagadnienia dotyczące literatury fantastycznej. Umie wymienić współczesnych twórców literatury fantastycznej i omówić ich najważniejsze dzieła. Nazywa i rozpoznaje główne nurty obecne we współczesnej literaturze fantastycznej i fantasy dla młodzieży.

Student umiejętnie posługuje się terminami z zakresu współczesnych przyporządkowań gatunkowych literatury fantastycznej przy analizie utworów młodzieżowych. Potrafi rozpoznać motywy i porównywać dzieła należące do jednego nurtu. Potrafi wdrożyć zdobytą wiedzę we własny warsztat przyszłego badacza i czytelnika literatury fantastycznej.

Student zachowuje krytycyzm w wyrażaniu opinii wartościujących. Ma świadomość różnorodności literatury dziecięcej i jej wpływu na proces wychowawczy. Student będzie zorientowany na dalsze samodzielne badania literatury dla dzieci i młodzieży.

Na ocenę bardzo dobrą student wymienia i zna najważniejsze dzieła z literatury fantastycznej dla młodzieży; rozpoznaje i rozróżnia główne nurty i prądy tej literatury. Student sprawnie formułuje opinie o literaturze w oparciu o znajomość problematyki reprezentatywnych kwestii i problemów związanych z rozwojem i funkcjonowaniem współczesnej literatury fantastycznej. Student będzie sprawnie dokonywał analizy tekstów z uwzględnieniem określonych kontekstów. Student umiejętnie posługuje się terminami i pojęciami ważnymi dla tego typu literatury.

Na ocenę dobrą student wymienia i prezentuje większość dzieł charakterystycznych dla fantastycznej literatury młodzieżowej; rozpoznaje i rozróżnia główne nurty i prądy tej literatury. Student formułuje opinie o literaturze w oparciu o znajomość problematyki reprezentatywnych dzieł i dokonuje analizy tekstów z uwzględnieniem określonych kontekstów. Student dobrze posługuje się terminami i pojęciami ważnymi dla tej literatury.

Na ocenę dostateczną student wymienia i prezentuje większość dzieł charakterystycznych dla literatury fantastycznej; w stopniu dostatecznym rozpoznaje i rozróżnia główne nurty i prądy tej literatury. Student formułuje podstawowe opinie o literaturze w oparciu o znajomość problematyki reprezentatywnych dzieł i dokonuje elementarnej analizy tekstów z uwzględnieniem określonych kontekstów. Student dostatecznie posługuje się terminami i pojęciami.

Nie dotyczy.