Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Teorie tekstów kultury

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: WH-KU-I-3-TeoTeks-W
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Teorie tekstów kultury
Jednostka: Wydział Nauk Humanistycznych
Grupy:
Punkty ECTS i inne: 4.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Dyscyplina naukowa, do której odnoszą się efekty uczenia się:

nauki o kulturze i religii
Poziom przedmiotu:

średnio-zaawansowany
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się:

KU1_W03

KU1_W08

KU1_W09

KU1_U06

KU1_U13

KU1_K01
Wymagania wstępne:

nie dotyczy
Skrócony opis:

Podstawowym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów/ek z najważniejszymi współczesnymi teoriami interpretacji dzieł literackich i artystycznych, włącznie z dostarczeniem narzędzi przydatnych do analizy szeroko rozumianych tekstów kulturowych, opartych na różnorodnych systemach znakowych (symbolicznych i ikonicznych).
Pełny opis:

Podstawowym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów/ek z najważniejszymi współczesnymi teoriami interpretacji dzieł literackich i artystycznych, włącznie z dostarczeniem narzędzi przydatnych do analizy szeroko rozumianych tekstów kulturowych, opartych na różnorodnych systemach znakowych (symbolicznych i ikonicznych). Poza klasycznymi teoriami interpretacji (hermeneutyka, strukturalizm, psychoanaliza) oraz ich krytyczną rewizją (dekonstrukcjonizm, neopragmatyzm), nacisk położony będzie szczególnie na praktyki lektury kontekstualnej, związanej z wybraną perspektywą z obszaru teorii krytycznych i kulturowych (nowa krytyka, feminizm, postkolonializm, geopoetyka, teorie genderowe).

Literatura:

R. Barthes, Mitologie, przeł. A. Dziadek, Warszawa 2008.

J. Butler, Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości, przeł. K. Krasuska, Warszawa 2008.

J. Derrida, Struktura, znak i gra w dyskursie nauk humanistycznych, przeł. M. Adamczyk, „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 2.

D. Draaisma, O wyparciu, w tegoż: Księga zapominania, przeł. R. Pucek, Warszawa 2012.

U. Eco, R. Rorty [i inni], Interpretacja i nadinterpretacja, przeł. T. Bieroń, Kraków 1996.

M. Foucault, Nietzsche, Freud, Marks, przeł. K. Matuszewski, „Literatura na Świecie” 1988, nr 6.

M. Foucault, Panny dworskie (Las Meninas), w tegoż: Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych, t. 1, przeł. T. Komendant, Gdańsk 2000.

S. Freud, Fragment analizy pewnej histerii, w tegoż: Histeria i lęk, przeł. R. Reszke, Warszawa 2014.

S. Freud, Poza zasadą przyjemności, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 2012.

S. Freud, Wstęp do psychoanalizy, przeł. S. Kempnerówna i W. Zaniewicki, Warszawa 2000.

L. Gandhi, Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne, przeł. J. Serwański, Poznań 2008.

J. Lacan, Mit indywidualny neurotyka, przeł. T. Gajda, J. Kotara, J. Waga, Warszawa 2015.

J. Łotman, Kultura i eksplozja, przeł. B. Żyłko, Warszawa 1999.

P. Nora, Między pamięcią i historią: „Les lieux de Mémoire”, przeł. P. Mościcki, w: „Tytuł roboczy: archiwum”, red. A. Leśniak, M. Ziółkowska, nr 2, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2009.

B. Olsen, Kultura materialna jako tekst. Sceny z kłopotliwego związku, w tegoż: W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, przeł. B. Shallcross, Warszawa 2013.

Ch.S. Peirce, Jak uczynić nasze myśli jasnymi?, w tegoż: Wybór pism semiotycznych, wybór H.B. Garewicz, Warszawa 1997.

R. Rorty, Przygodność, ironia, solidarność, przeł. W.J. Popowski, Warszawa 2009.

E. Said, Orientalizm, przeł. W. Kalinowski, Warszawa 1991.

P. Sloterdijk, Kryształowy pałac. O filozoficzną teorię globalizacji, przeł. B. Cymbrowski, Warszawa 2011.

J. Tischner, Polski kształt dialogu, Kraków 2002.

W. Szkłowski, Sztuka jako chwyt, w: Teoria badań literackich za granicą. Antologia, pod

red. S. Skwarczyńskiej, Kraków 1986, t. 2, cz. 3 lub w: Teorie literatury XX wieku. Antologia,

pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006.

- J. Mukařowský, Wśród znaków i struktur. Wybór szkiców, wybór, red. i słowo wstępne J.

Sławiński, Warszawa 1970 [teksty: O strukturalizmie; Czas w filmie oraz Próba strukturalnej

analizy fenomenu aktorstwa (Chaplin w „Światłach wielkiego miasta”)].

- R. Barthes, Podstawy semiologii, Kraków 2009.

- A. J. Greimas, Elementy gramatyki narracyjnej, „Pamiętnik Literacki” 1984, z. 4 lub w:

Narratologia, red. M. Głowiński, Gdańsk 2004.

W. Iser, Apelatywna struktura tekstów. Nieokreśloność jako warunek oddziaływania prozy

literackiej, "Pamiętnik Literacki" 1980, z. 1 lub w: Współczesna teoria badań literackich za

granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t. 4, cz. 1, Kraków 1992. Ten sam tekst pt.

Apelacyjna struktura tekstów. Niedookreślenie jako warunek oddziaływania prozy literackiej,

w: Współczesna myśl literaturoznawcza w Republice Federalnej Niemiec. Antologia, wybór,

oprac. i wstęp H. Orłowski, Warszawa 1986 lub w: Teorie literatury XX wieku. Antologia,

pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006.

M. Bachtin, Estetka twórczości słownej, oprac. i wstęp E. Czaplejewicz, Warszawa 1986,

rozdz. IV: Problem tekstu w lingwistyce, filologii i innych naukach humanistycznych.

J. Kristeva, Słowo, dialog i powieść, w: M. Bachin, Dialog – język – literatura, red. E.

Czaplejewicz i E. Kasperski, Warszawa 1983.

R. Barthes, Teoria tekstu, w: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia,

oprac. H. Markiewicz, t. IV, cz. 2, Kraków 1992.

H. White, Interpretacja tekstów, w: tegoż, Poetyka pisarstwa historycznego, red. E.

Domańska i M. Wilczyński, Kraków 2000.

P. de Man, Autobiografia jako od-twarzanie, „Pamiętnik Literacki” 1988, z. 2 lub w:

Dekonstrukcja w badaniach literackich, red. R. Nycz, Gdańsk 2000.

S. Fish, Czy na tych ćwiczeniach jest tekst?, w: tegoż, Interpretacja, retoryka, polityka.

Eseje wybrane, pod red. A. Szahaja, Kraków 2002, wyd. 2: tamże, 2008.

S. Greenblatt, Oddźwięk i zachwyt, w: Poetyka kulturowa. Pisma wybrane, red. i wstęp K.

Kujawińska-Courtney, Kraków 2006.

E. W. Said, Kultura i imperializm, Kraków 2009 [rozdz. 2, cz. III (Kulturowa integralność

imperium; rozdz. 2, cz. IV (Imperium w akcji: „Aida” Verdiego)].

E. Showalter, Przedstawiając Ofelię: kobiety, szaleństwo i zadania krytyki feministycznej, w:

Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie - antologia szkiców, pod red. A. Nasiłowskiej,

Warszawa 2001.

E. Hobsbawm, Masowa produkcja tradycji: Europa, lata 1870-1914, w: Tradycja

wynaleziona, red. E. Hobsbawm i T. Ranger, Kraków 2008.

R. Barthes, Przyjemność tekstu, przeł. A. Lewańska, Warszawa 1997.

M. Głowiński, Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej, Kraków

1998.

H.R. Jauss, Historia literatury jako prowokacja, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa

1999.
Efekty kształcenia i opis ECTS:

- zna podstawową terminologię i metodologię z obszaru nauk humanistycznych w zakresie teorii literatury i interpretacji tekstów kulturowych (KU1_W03)

- posiada podstawową wiedzę o powiązaniach teorii literatury i interpretacji oraz ich filozoficznych przesłanek z naukami o kulturze (KU1_W08)

- zna najważniejsze nurty XX-wiecznej teorii literatury i interpretacji, a także filozoficzne tradycje myślowe, z których one czerpały (KU1_W09)

- potrafi posługiwać się podstawowymi teoriami z zakresu teorii literatury i interpretacji, dokonując samodzielnego odczytania wybranego tekstu kultury zgodnie z określoną podstawą teoretyczną i wynikającą z niej metodologią; potrafi przedstawić wyniki swojej pracy badawczej w formie pisemnej (KU1_U06, KU1_U13)

- ma świadomość społecznych i kulturowych wymiarów procesu interpretowania tekstów kultury, rozumie potrzebą aktualizowania swojej wiedzy w obliczu powstawania nowych teorii i aktualnych trendów myślowych (KU1_K01)

Opis ECTS

udział w wykładach w formie e-learningu - 30h

konsultacje z prowadzącym za pośrednictwem aplikacji MS Teams - 10 h

czytanie lektur - 30 h

przygotowanie do egzaminu - 30h

suma godzin: 100:20 = 5 ECTS
Metody i kryteria oceniania:

Zaliczenie przedmiotu odbywa się na podstawie egzaminu ustnego. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń.

Podstawą oceny jest egzamin pisemny przeprowadzony po II semestrze trwania przedmiotu. Semestr pierwszy oceniany jest na podstawie oceny ciągłej wynikającej z aktywności na zajęciach.

Na ocenę dst student/ka:

- zna w niewielkim stopniu terminologię i metodologię z obszaru nauk humanistycznych w zakresie teorii literatury i interpretacji tekstów kulturowych;

- posiada elementarną wiedzę o powiązaniach teorii literatury i interpretacji oraz ich filozoficznych przesłanek z naukami o kulturze;

- zna w niewielkim stopniu najważniejsze nurty XX-wiecznej teorii literatury i interpretacji, a także filozoficzne tradycje myślowe, z których one czerpały;

- ma ograniczoną świadomość społecznych i kulturowych wymiarów procesu interpretowania tekstów kultury, rozumie potrzebą aktualizowania swojej wiedzy w obliczu powstawania nowych teorii i aktualnych trendów myślowych.

Na ocenę db student/ka:

- zna w podstawowym/wystarczającym stopniu terminologię i metodologię z obszaru nauk humanistycznych w zakresie teorii literatury i interpretacji tekstów kulturowych;

- posiada dostateczną wiedzę o powiązaniach teorii literatury i interpretacji oraz ich filozoficznych przesłanek z naukami o kulturze;

- zna w podstawowym/wystarczającym stopniu najważniejsze nurty XX-wiecznej teorii literatury i interpretacji, a także filozoficzne tradycje myślowe, z których one czerpały;

- ma elementarną świadomość społecznych i kulturowych wymiarów procesu interpretowania tekstów kultury, rozumie potrzebą aktualizowania swojej wiedzy w obliczu powstawania nowych teorii i aktualnych trendów myślowych.

Na ocenę bdb student/ka:

- doskonale zna stopniu terminologię i metodologię z obszaru nauk humanistycznych w zakresie teorii literatury i interpretacji tekstów kulturowych;

- posiada rozszerzoną wiedzę o powiązaniach teorii literatury i interpretacji oraz ich filozoficznych przesłanek z naukami o kulturze;

- doskonale orientuje się w najważniejszych nurtach XX-wiecznej teorii literatury i interpretacji, a także filozoficznych tradycjach myślowych, z których one czerpały;

- ma pełną świadomość społecznych i kulturowych wymiarów procesu interpretowania tekstów kultury, rozumie potrzebą aktualizowania swojej wiedzy w obliczu powstawania nowych teorii i aktualnych trendów myślowych.
Praktyki zawodowe:

Nie dotyczy.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)

Okres: 2021-10-01 - 2022-01-31
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Dorota Dąbrowska, Piotr Jakubowski, Agnieszka Smaga
Prowadzący grup: Piotr Jakubowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzaminacyjny
Wykład - Egzaminacyjny
E-Learning:

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy
Typ przedmiotu:

obowiązkowy
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

nie dotyczy

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/23" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-01-31
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Paweł Stangret, Joanna Zajkowska, Magdalena Złocka-Dąbrowska
Prowadzący grup: Paweł Stangret
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzaminacyjny
Wykład - Egzaminacyjny
E-Learning:

E-Learning (pełny kurs)
Opis nakładu pracy studenta w ECTS:

Uczestnictwo w zajęciach 30 h

Przygotowanie do egzaminu i zajęć 30 h

Lektura tekstów 60 h.
Typ przedmiotu:

obowiązkowy
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

nie dotyczy
Skrócony opis:

Podstawowym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów/ek z najważniejszymi współczesnymi teoriami interpretacji dzieł literackich i artystycznych, włącznie z dostarczeniem narzędzi przydatnych do analizy szeroko rozumianych tekstów kulturowych, opartych na różnorodnych systemach znakowych (symbolicznych i ikonicznych).
Pełny opis:

Podstawowym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów/ek z najważniejszymi współczesnymi teoriami interpretacji dzieł literackich i artystycznych, włącznie z dostarczeniem narzędzi przydatnych do analizy szeroko rozumianych tekstów kulturowych, opartych na różnorodnych systemach znakowych (symbolicznych i ikonicznych). Poza klasycznymi teoriami interpretacji (hermeneutyka, strukturalizm, psychoanaliza) oraz ich krytyczną rewizją (dekonstrukcjonizm, neopragmatyzm), nacisk położony będzie szczególnie na praktyki lektury kontekstualnej, związanej z wybraną perspektywą z obszaru teorii krytycznych i kulturowych (nowa krytyka, feminizm, postkolonializm, geopoetyka, teorie genderowe).

Literatura:

R. Barthes, Mitologie, przeł. A. Dziadek, Warszawa 2008.

J. Butler, Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości, przeł. K. Krasuska, Warszawa 2008.

J. Derrida, Struktura, znak i gra w dyskursie nauk humanistycznych, przeł. M. Adamczyk, „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 2.

D. Draaisma, O wyparciu, w tegoż: Księga zapominania, przeł. R. Pucek, Warszawa 2012.

U. Eco, R. Rorty [i inni], Interpretacja i nadinterpretacja, przeł. T. Bieroń, Kraków 1996.

M. Foucault, Nietzsche, Freud, Marks, przeł. K. Matuszewski, „Literatura na Świecie” 1988, nr 6.

M. Foucault, Panny dworskie (Las Meninas), w tegoż: Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych, t. 1, przeł. T. Komendant, Gdańsk 2000.

S. Freud, Fragment analizy pewnej histerii, w tegoż: Histeria i lęk, przeł. R. Reszke, Warszawa 2014.

S. Freud, Poza zasadą przyjemności, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 2012.

S. Freud, Wstęp do psychoanalizy, przeł. S. Kempnerówna i W. Zaniewicki, Warszawa 2000.

L. Gandhi, Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne, przeł. J. Serwański, Poznań 2008.

J. Lacan, Mit indywidualny neurotyka, przeł. T. Gajda, J. Kotara, J. Waga, Warszawa 2015.

J. Łotman, Kultura i eksplozja, przeł. B. Żyłko, Warszawa 1999.

P. Nora, Między pamięcią i historią: „Les lieux de Mémoire”, przeł. P. Mościcki, w: „Tytuł roboczy: archiwum”, red. A. Leśniak, M. Ziółkowska, nr 2, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2009.

B. Olsen, Kultura materialna jako tekst. Sceny z kłopotliwego związku, w tegoż: W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, przeł. B. Shallcross, Warszawa 2013.

Ch.S. Peirce, Jak uczynić nasze myśli jasnymi?, w tegoż: Wybór pism semiotycznych, wybór H.B. Garewicz, Warszawa 1997.

R. Rorty, Przygodność, ironia, solidarność, przeł. W.J. Popowski, Warszawa 2009.

E. Said, Orientalizm, przeł. W. Kalinowski, Warszawa 1991.

P. Sloterdijk, Kryształowy pałac. O filozoficzną teorię globalizacji, przeł. B. Cymbrowski, Warszawa 2011.

J. Tischner, Polski kształt dialogu, Kraków 2002.

W. Szkłowski, Sztuka jako chwyt, w: Teoria badań literackich za granicą. Antologia, pod

red. S. Skwarczyńskiej, Kraków 1986, t. 2, cz. 3 lub w: Teorie literatury XX wieku. Antologia,

pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006.

- J. Mukařowský, Wśród znaków i struktur. Wybór szkiców, wybór, red. i słowo wstępne J.

Sławiński, Warszawa 1970 [teksty: O strukturalizmie; Czas w filmie oraz Próba strukturalnej

analizy fenomenu aktorstwa (Chaplin w „Światłach wielkiego miasta”)].

- R. Barthes, Podstawy semiologii, Kraków 2009.

- A. J. Greimas, Elementy gramatyki narracyjnej, „Pamiętnik Literacki” 1984, z. 4 lub w:

Narratologia, red. M. Głowiński, Gdańsk 2004.

W. Iser, Apelatywna struktura tekstów. Nieokreśloność jako warunek oddziaływania prozy

literackiej, "Pamiętnik Literacki" 1980, z. 1 lub w: Współczesna teoria badań literackich za

granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t. 4, cz. 1, Kraków 1992. Ten sam tekst pt.

Apelacyjna struktura tekstów. Niedookreślenie jako warunek oddziaływania prozy literackiej,

w: Współczesna myśl literaturoznawcza w Republice Federalnej Niemiec. Antologia, wybór,

oprac. i wstęp H. Orłowski, Warszawa 1986 lub w: Teorie literatury XX wieku. Antologia,

pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006.

M. Bachtin, Estetka twórczości słownej, oprac. i wstęp E. Czaplejewicz, Warszawa 1986,

rozdz. IV: Problem tekstu w lingwistyce, filologii i innych naukach humanistycznych.

J. Kristeva, Słowo, dialog i powieść, w: M. Bachin, Dialog – język – literatura, red. E.

Czaplejewicz i E. Kasperski, Warszawa 1983.

R. Barthes, Teoria tekstu, w: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia,

oprac. H. Markiewicz, t. IV, cz. 2, Kraków 1992.

H. White, Interpretacja tekstów, w: tegoż, Poetyka pisarstwa historycznego, red. E.

Domańska i M. Wilczyński, Kraków 2000.

P. de Man, Autobiografia jako od-twarzanie, „Pamiętnik Literacki” 1988, z. 2 lub w:

Dekonstrukcja w badaniach literackich, red. R. Nycz, Gdańsk 2000.

S. Fish, Czy na tych ćwiczeniach jest tekst?, w: tegoż, Interpretacja, retoryka, polityka.

Eseje wybrane, pod red. A. Szahaja, Kraków 2002, wyd. 2: tamże, 2008.

S. Greenblatt, Oddźwięk i zachwyt, w: Poetyka kulturowa. Pisma wybrane, red. i wstęp K.

Kujawińska-Courtney, Kraków 2006.

E. W. Said, Kultura i imperializm, Kraków 2009 [rozdz. 2, cz. III (Kulturowa integralność

imperium; rozdz. 2, cz. IV (Imperium w akcji: „Aida” Verdiego)].

E. Showalter, Przedstawiając Ofelię: kobiety, szaleństwo i zadania krytyki feministycznej, w:

Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie - antologia szkiców, pod red. A. Nasiłowskiej,

Warszawa 2001.

E. Hobsbawm, Masowa produkcja tradycji: Europa, lata 1870-1914, w: Tradycja

wynaleziona, red. E. Hobsbawm i T. Ranger, Kraków 2008.

R. Barthes, Przyjemność tekstu, przeł. A. Lewańska, Warszawa 1997.

M. Głowiński, Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej, Kraków

1998.

H.R. Jauss, Historia literatury jako prowokacja, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa

1999.
Wymagania wstępne:

Brak.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-01-31
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Paweł Stangret, Joanna Zajkowska, Magdalena Złocka-Dąbrowska
Prowadzący grup: Paweł Stangret
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzaminacyjny
Wykład - Egzaminacyjny
E-Learning:

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy
Typ przedmiotu:

obowiązkowy
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

nie dotyczy
Skrócony opis:

Podstawowym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów/ek z najważniejszymi współczesnymi teoriami interpretacji dzieł literackich i artystycznych, włącznie z dostarczeniem narzędzi przydatnych do analizy szeroko rozumianych tekstów kulturowych, opartych na różnorodnych systemach znakowych (symbolicznych i ikonicznych).
Pełny opis:

Podstawowym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów/ek z najważniejszymi współczesnymi teoriami interpretacji dzieł literackich i artystycznych, włącznie z dostarczeniem narzędzi przydatnych do analizy szeroko rozumianych tekstów kulturowych, opartych na różnorodnych systemach znakowych (symbolicznych i ikonicznych). Poza klasycznymi teoriami interpretacji (hermeneutyka, strukturalizm, psychoanaliza) oraz ich krytyczną rewizją (dekonstrukcjonizm, neopragmatyzm), nacisk położony będzie szczególnie na praktyki lektury kontekstualnej, związanej z wybraną perspektywą z obszaru teorii krytycznych i kulturowych (nowa krytyka, feminizm, postkolonializm, geopoetyka, teorie genderowe).

Literatura:

R. Barthes, Mitologie, przeł. A. Dziadek, Warszawa 2008.

J. Butler, Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości, przeł. K. Krasuska, Warszawa 2008.

J. Derrida, Struktura, znak i gra w dyskursie nauk humanistycznych, przeł. M. Adamczyk, „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 2.

D. Draaisma, O wyparciu, w tegoż: Księga zapominania, przeł. R. Pucek, Warszawa 2012.

U. Eco, R. Rorty [i inni], Interpretacja i nadinterpretacja, przeł. T. Bieroń, Kraków 1996.

M. Foucault, Nietzsche, Freud, Marks, przeł. K. Matuszewski, „Literatura na Świecie” 1988, nr 6.

M. Foucault, Panny dworskie (Las Meninas), w tegoż: Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych, t. 1, przeł. T. Komendant, Gdańsk 2000.

S. Freud, Fragment analizy pewnej histerii, w tegoż: Histeria i lęk, przeł. R. Reszke, Warszawa 2014.

S. Freud, Poza zasadą przyjemności, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 2012.

S. Freud, Wstęp do psychoanalizy, przeł. S. Kempnerówna i W. Zaniewicki, Warszawa 2000.

L. Gandhi, Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne, przeł. J. Serwański, Poznań 2008.

J. Lacan, Mit indywidualny neurotyka, przeł. T. Gajda, J. Kotara, J. Waga, Warszawa 2015.

J. Łotman, Kultura i eksplozja, przeł. B. Żyłko, Warszawa 1999.

P. Nora, Między pamięcią i historią: „Les lieux de Mémoire”, przeł. P. Mościcki, w: „Tytuł roboczy: archiwum”, red. A. Leśniak, M. Ziółkowska, nr 2, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2009.

B. Olsen, Kultura materialna jako tekst. Sceny z kłopotliwego związku, w tegoż: W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, przeł. B. Shallcross, Warszawa 2013.

Ch.S. Peirce, Jak uczynić nasze myśli jasnymi?, w tegoż: Wybór pism semiotycznych, wybór H.B. Garewicz, Warszawa 1997.

R. Rorty, Przygodność, ironia, solidarność, przeł. W.J. Popowski, Warszawa 2009.

E. Said, Orientalizm, przeł. W. Kalinowski, Warszawa 1991.

P. Sloterdijk, Kryształowy pałac. O filozoficzną teorię globalizacji, przeł. B. Cymbrowski, Warszawa 2011.

J. Tischner, Polski kształt dialogu, Kraków 2002.

W. Szkłowski, Sztuka jako chwyt, w: Teoria badań literackich za granicą. Antologia, pod

red. S. Skwarczyńskiej, Kraków 1986, t. 2, cz. 3 lub w: Teorie literatury XX wieku. Antologia,

pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006.

- J. Mukařowský, Wśród znaków i struktur. Wybór szkiców, wybór, red. i słowo wstępne J.

Sławiński, Warszawa 1970 [teksty: O strukturalizmie; Czas w filmie oraz Próba strukturalnej

analizy fenomenu aktorstwa (Chaplin w „Światłach wielkiego miasta”)].

- R. Barthes, Podstawy semiologii, Kraków 2009.

- A. J. Greimas, Elementy gramatyki narracyjnej, „Pamiętnik Literacki” 1984, z. 4 lub w:

Narratologia, red. M. Głowiński, Gdańsk 2004.

W. Iser, Apelatywna struktura tekstów. Nieokreśloność jako warunek oddziaływania prozy

literackiej, "Pamiętnik Literacki" 1980, z. 1 lub w: Współczesna teoria badań literackich za

granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t. 4, cz. 1, Kraków 1992. Ten sam tekst pt.

Apelacyjna struktura tekstów. Niedookreślenie jako warunek oddziaływania prozy literackiej,

w: Współczesna myśl literaturoznawcza w Republice Federalnej Niemiec. Antologia, wybór,

oprac. i wstęp H. Orłowski, Warszawa 1986 lub w: Teorie literatury XX wieku. Antologia,

pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006.

M. Bachtin, Estetka twórczości słownej, oprac. i wstęp E. Czaplejewicz, Warszawa 1986,

rozdz. IV: Problem tekstu w lingwistyce, filologii i innych naukach humanistycznych.

J. Kristeva, Słowo, dialog i powieść, w: M. Bachin, Dialog – język – literatura, red. E.

Czaplejewicz i E. Kasperski, Warszawa 1983.

R. Barthes, Teoria tekstu, w: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia,

oprac. H. Markiewicz, t. IV, cz. 2, Kraków 1992.

H. White, Interpretacja tekstów, w: tegoż, Poetyka pisarstwa historycznego, red. E.

Domańska i M. Wilczyński, Kraków 2000.

P. de Man, Autobiografia jako od-twarzanie, „Pamiętnik Literacki” 1988, z. 2 lub w:

Dekonstrukcja w badaniach literackich, red. R. Nycz, Gdańsk 2000.

S. Fish, Czy na tych ćwiczeniach jest tekst?, w: tegoż, Interpretacja, retoryka, polityka.

Eseje wybrane, pod red. A. Szahaja, Kraków 2002, wyd. 2: tamże, 2008.

S. Greenblatt, Oddźwięk i zachwyt, w: Poetyka kulturowa. Pisma wybrane, red. i wstęp K.

Kujawińska-Courtney, Kraków 2006.

E. W. Said, Kultura i imperializm, Kraków 2009 [rozdz. 2, cz. III (Kulturowa integralność

imperium; rozdz. 2, cz. IV (Imperium w akcji: „Aida” Verdiego)].

E. Showalter, Przedstawiając Ofelię: kobiety, szaleństwo i zadania krytyki feministycznej, w:

Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie - antologia szkiców, pod red. A. Nasiłowskiej,

Warszawa 2001.

E. Hobsbawm, Masowa produkcja tradycji: Europa, lata 1870-1914, w: Tradycja

wynaleziona, red. E. Hobsbawm i T. Ranger, Kraków 2008.

R. Barthes, Przyjemność tekstu, przeł. A. Lewańska, Warszawa 1997.

M. Głowiński, Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej, Kraków

1998.

H.R. Jauss, Historia literatury jako prowokacja, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa

1999.
Wymagania wstępne:

Brak.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
ul. Dewajtis 5,
01-815 Warszawa tel: +48 22 561 88 00 https://uksw.edu.pl kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.1.0-5 (2025-02-26)