Zarządzanie muzeum

nauki o kulturze i religii

podstawowy

Muz1_W06

Muz1_W07

Muz1_U05

Muz1_U07

Muz1_U08

Muz1_U14

Muz1_K06

nie dotyczy

Wyzwaniem czasów współczesnych jest kryzys humanistyki, którego jednym z objawów stała się dysfunkcja rozumienia doświadczenia historycznego oraz jego znaczenia dla budowania wspólnoty państwowej i kulturowej, skutkująca niedocenianiem roli długiego trwania kultury jako systemu dóbr i wartości stabilizujących ludzką indywidualność i zbiorowość w świecie, którego cechą wyróżniającą jest zmienność. Częścią tak zdefiniowanego wyzwania jest dominacja modeli zarządczych, limitowanych okresami sprawowania funkcji kierowniczych; zrozumiała z perspektywy sprawnego zarządzania wymiana kadrowa koliduje zarazem z długoterminowym horyzontem kultury.

Ostatnie dekady charakteryzują się intensywnym rozwojem instytucji kultury w Polsce. Na ten rozwój, widoczny również w sektorze instytucji muzealnych, składają się następujące czynniki:

• wzrost liczby muzeów,

• wzrost skali publicznego zainteresowania muzeami,

• wzrost nakładów finansowych, wyrażających się w takich inwestycjach jak: Muzeum Historii Polski, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Muzeum II Wojny Światowej, a tym samym pojawienie się w muzealnictwie kategorii tzw. muzeum narracyjnego,

• zjawisko społecznego zainteresowania muzeum jako formą upamiętniania kultury lokalnej, wyrażające się w zakładaniu muzeów tzw. prywatnych.

Celem zajęć jest przekazanie wiedzy na temat metod i mechanizmów dotyczących zarządzania, ze szczególnym uwzględnieniem jego specyfiki, wynikającej z charakteru dziedzictwa kulturowego (w tym – dziedzictwa materialnego i niematerialnego zgromadzonego w muzeach).

Student w stopniu podstawowym zna i rozumie zasady prawne i administracyjne w zarządzaniu instytucją kultury.

Student zna zasady bezpieczeństwa zbiorów i ludzi, w tym zasady organizowania wystaw i zarządzania zbiorami muzeów.

Student posiada umiejętność logicznego konstruowania wypowiedzi na temat wszystkich obszarów działalności muzeum (w mowie i piśmie).

Student potrafi pracując w zespole i wykorzystując doświadczenie muzealników współdziałać przy ochronie i zabezpieczeniu muzealiów.

Student potrafi prezentować własne poglądy i opinie na temat istniejących muzeów i ich działalności.

Student potrafi planować długofalowe działania w praktyce muzealnej na różnych stanowiskach w tym w szczególności zarządzać zasobami ludzkimi.

Student jest gotów ponosić odpowiedzialność za swoje działania w zakresie promocji wartości kulturowych, religijnych, ludzkich, rozumie zjawiska konfliktów społecznych, narodowościowych i kulturowych oraz ma przekonanie o swojej roli mediatora między dziedzictwem kultury a społeczeństwem.

Ocena BDB – student identyfikuje i charakteryzuje metody badawcze, wyciąga wnioski, dotyczące zarządzania dziedzictwem w muzach, porządkuje zdobytą wiedzę teoretyczną opisując procesy i zjawiska związane z problematyką zarządzania; student prezentuje własne poglądy i opinie na temat muzeów i zarządzania nimi; podejmując próby zastosowania poznanych metod badawczych, zachowuje obiektywizm w formułowaniu wniosków.

Ocena DB – student identyfikuje i charakteryzuje metody badawcze, porządkuje zdobytą wiedzę teoretyczną opisując procesy i zjawiska związane z problematyką zarządzania; student prezentuje własne poglądy i opinie na temat muzeów i zarządzania nimi; podejmując próby zastosowania poznanych metod badawczych, nie zachowuje obiektywizmu w formułowaniu wniosków.

Ocena DST – student identyfikuje metody badawcze i podejmuje próby wnioskowania.

nie dotyczy

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

obowiązkowy

nie dotyczy

Celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy na temat metod i mechanizmów dotyczących zarządzania dziedzictwem kulturowym w muzeach, w tym zasad finansowania projektów, dotyczących dokumentowania, inwentaryzacji i konserwacji muzealiów oraz zabytków, zapoznanie z problematyką, dotyczącą muzealnictwa oraz odnoszących się doń strat wojennych i powojennych.

Celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy na temat metod i mechanizmów dotyczących zarządzania dziedzictwem kulturowym w muzeach, w tym zasad finansowania projektów, dotyczących dokumentowania, inwentaryzacji i konserwacji muzealiów oraz zabytków, zapoznanie z problematyką, dotyczącą muzealnictwa oraz odnoszących się doń strat wojennych i powojennych.

1. Ochrona dziedzictwa kulturowego w muzeach i zarządzanie nim jako zadanie państwa i jego instytucji:

a) system prawny (Konstytucja RP; ustawodawstwo, odnoszące się do muzeów, bibliotek, tzw. miejsc pamięci, ochrony zabytków, w tym – postulowane projekty zmian w tym zakresie);

b) kompetencje Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) oraz instytucji kultury, podległych i nadzorowanych przez w/w Ministerstwo, zajmujących się ochroną dziedzictwa w muzeach (organizacja, struktura);

c) źródła finansowania (system podatkowy a budżet państwa, z uwzględnieniem obywatelskiej świadomości znaczenia dziedzictwa kulturowego; współczesne formy mecenatu państwa: dotacje bieżące i inwestycyjne MKiDN oraz innych centralnych organów administracji rządowej, rządowe programy wieloletnie, Fundusz Promocji Kultury – Programy Ministra KiDN, z uwzględnieniem reguł tzw. pomocy publicznej oraz wspierania NGOS'; finansowanie ze źródeł samorządu terytorialnego; finansowanie ze źródeł tzw. europejskich; inne źródła finansowania, w tym granty Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Narodowego Centrum Nauki, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju);

d) stan i postulowany model finansowania (stała dotacja organizatora, granty zewnętrzne, dochody własne z uwzględnieniem zasady "nienastawienia na osiąganie zysku").

2. Ochrona i zarządzanie dziedzictwem w muzeach:

a) przed rokiem 1918;

b) w okresie II Rzeczypospolitej (1918-39);

c) destrukcja polskiego dziedzictwa kulturowego w latach II wojny światowej (1939-1945);

d) okres Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

3. Muzea w Polsce po 1989 r. oraz sytuacja aktualna:

a) rozwój muzealnictwa polskiego;

b) kluczowe problemy współczesnego muzealnictwa (w tym: muzea tzw. narracyjne).

Literatura: Materiały dydaktyczne do nauczania asynchronicznego zostały umieszczone na platformie Moodle.

Literatura (wybór):

Clair J., Kryzys muzeów. Globalizacja kultury, Gdańsk 2009;

Fumaroli M., Państwo kulturalne. Religia nowoczesności, Kraków 2008;

Matt G., Muzeum jako przedsiębiorstwo, Warszawa 2006;

Muzeum sztuki. Antologia, red. Popczyk M., Kraków 2005;

Muzeum XXI wieku. Teoria i praxis, Gniezno 2010;

Polskie dziedzictwo kulturowe u progu niepodległości, red. Manikowska E., Jamski P., Warszawa 2010;

Pomian K., Zbieracze i osobliwości, Lublin 2001;

Postman N., Technopol. Triumf techniki nad kulturą, Warszawa 1995;

Pruszyński J., Dziedzictwo kultury Polski. Jego straty i ochrona prawna, Kraków 2001.

ponadto:

rocznik "Muzealnictwo".

E-Learning (pełny kurs)

obowiązkowy

nie dotyczy

Za jedno z wyzwań czasów współczesnych uważa się kryzys humanistyki, którego jednym z objawów jest problem znalezienia instrumentów zarządzania adekwatnych wobec kategorii kultury oraz jej instytucji, w tym efektywnych modeli zarządczych, niekolidujących z długoterminowym horyzontem trwania kultury. Częścią tego wyzwania jest dysfunkcja rozumienia doświadczenia historycznego oraz jego znaczenia dla budowania wspólnoty państwowej i kulturowej, skutkująca potencjalnie niedocenianiem roli długiego trwania kultury jako systemu wartości stabilizujących indywidualność i zbiorowość w świecie, którego istotną cechą wyróżniającą jest zmienność. Społeczno-gospodarczym tłem opisanego zjawiska jest intensywny rozwój instytucji i podmiotów kultury w Polsce i na świecie. Na ten rozwój składają się m.in.: wzrost liczebny, wzrost skali publicznego zainteresowania ich działalnością oraz wzrost nakładów finansowych ze środków publicznych.

Za jedno z wyzwań czasów współczesnych uważa się kryzys humanistyki, którego jednym z objawów jest problem znalezienia instrumentów zarządzania adekwatnych wobec kategorii kultury oraz jej instytucji, w tym efektywnych modeli zarządczych, niekolidujących z długoterminowym horyzontem trwania kultury. Częścią tego wyzwania jest dysfunkcja rozumienia doświadczenia historycznego oraz jego znaczenia dla budowania wspólnoty państwowej i kulturowej, skutkująca potencjalnie niedocenianiem roli długiego trwania kultury jako systemu wartości stabilizujących indywidualność i zbiorowość w świecie, którego istotną cechą wyróżniającą jest zmienność. Społeczno-gospodarczym tłem opisanego zjawiska jest intensywny rozwój instytucji i podmiotów kultury w Polsce i na świecie. Na ten rozwój składają się m.in.: wzrost liczebny, wzrost skali publicznego zainteresowania ich działalnością oraz wzrost nakładów finansowych ze środków publicznych.

Zagadnienia szczegółowe:

1) Zarządzanie muzeum w państwowym systemie zarządzania dziedzictwem kulturowym:

a) zarządzanie dziedzictwem jako zadanie państwa i jego instytucji;

b) system prawa powszechnie obowiązującego (Konstytucja, ustawodawstwo odnoszące się do organizowania i prowadzenia działalności kulturalnej oraz do muzeów);

c) kompetencje ministerstwa właściwego dla kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, innych organów władzy publicznej oraz wyspecjalizowanych instytucji kultury.

2) Zarządzanie muzeami w perspektywie polskiego doświadczenia historycznego: okres zaborów (przed 1918 r.), Druga Rzeczypospolita (1918–1939), II wojna światowa (1939–1945), okres po II wojnie światowej (do 1989), czasy współczesne (po 1989).

3) Zarządzanie muzeum jako proces:

a) planowanie a zarządzanie strategiczne;

b) organizacja a finansowanie działalności:

- źródła finansowania kultury jako formy mecenatu publicznego (dotacje bieżące oraz inwestycyjne organizatorów, rządowe programy wieloletnie, Fundusz Promocji Kultury),

- inne publiczne źródła finansowania (tzw. fundusze europejskie, granty celowe, np. ministerstwa właściwego w zakresie nauki i szkolnictwa wyższego).

c) kierowanie a formy nadzoru nad działalnością instytucji;

d) kontrola a instrumenty parametryczne:

- mikroskala (np. audyt),

- makroskala (statystyka, wskaźniki efektywności, w tym normy ISO).

4) Zarządzanie muzeum a otoczenie społeczno-gospodarcze (w tym: tradycyjne funkcje muzeum a społeczna misja, strategie komunikacji).

5) Zarządzanie kryzysowe a zarządzanie zmianą z uwzględnieniem wyzwań czasu pandemii.

6) Zarządzanie a specyfika dziedzictwa kulturowego (tzw. zarządzanie humanistyczne, zasada nienastawienia na osiąganie zysku).

Literatura:

1) T.W. Adorno, Przemysł kulturalny. Wybrane eseje o kulturze masowej, Warszawa 2019.

2) K. Barańska, Muzeum w sieci znaczeń. Zarządzanie z perspektywy nauk humanistycznych, Kraków 2013.

3) J. Clair, Kryzys muzeów. Globalizacja kultury, Gdańsk 2009.

4) M. Clayton, Zarządzanie czasem. Jak efektywnie planować i realizować zadania, Warszawa 2011.

5) M. Fumaroli, Państwo kulturalne. Religia nowoczesności, Kraków 2008.

6) W. Kowalski, Likwidacja skutków II wojny światowej w dziedzinie kultury, Warszawa 1994.

7) P. Majewski, Muzealna twarz Klio (wybór tekstów z lat 1999-2019), Warszawa 2020.

8) P. Majewski, Muzeum i co dalej? Niedokończona próba diagnozy, w: Muzea na wolnym powietrzu. Antycypacje, red. K. Barańska, M. Murzyn-Kupisz, J. Święch, Kolbuszowa-Kraków 2020.

9) G. Matt, Muzeum jako przedsiębiorstwo, Warszawa 2006.

10) K. Message, New Museums and the Making of Culture, New York 2006.

11) M. Murzyn-Kupisz, Społeczno-ekonomiczne oddziaływanie muzeów, w: Statystyka muzeów 2018. Raport, Warszawa 2019.

12) Muzea kościelne wobec nowych wyzwań, red. N. Błażejczyk, P. Majewski, Warszawa 2019.

13) N. Postman, Technopol. Triumf techniki nad kulturą, Warszawa 1995.

14) J. Pruszyński, Dziedzictwo kultury Polski. Jego straty i ochrona prawna, Kraków 2001.

15) Rocznik Kultury Polskiej (Narodowe Centrum Kultury): 2016, 2017, 2018, 2019, 2020.

16) D. Wodnicka, Zarządzanie muzeami, w: Statystyka muzeów 2017. Raport, Warszawa 2018.

17) Zarządzanie humanistyczne, red. R. Batko i in., Warszawa 2015.

18) Zarządzanie w kulturze. Teoria i praktyka, red. nauk. Ł. Gaweł i in., Warszawa 2020.

19) I Kongres Muzealników Polskich, red. M. Wysocki, Warszawa 2015.

20) czasopisma naukowe: „Muzealnictwo”, „Załącznik Kulturoznawczy”.

21) Literatura przedmiotu podawana przez prowadzącego zgodnie z zindywidualizowanym zakresem tematycznym.

link do dyżuru:

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a21e4de2e9c1c4b098f9eaf6ced5b2038%40thread.tacv2/conversations?groupId=84c920f8-23c8-4486-86f2-c7148436fc47&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3

E-Learning (pełny kurs)

ECTS 3:

udział w zajęciach (1 punkt)

przygotowanie pracy zaliczeniowej, samodzielna praca (2 punkty)

obowiązkowy

nie dotyczy

obowiązkowy

nie dotyczy