Epidemiologia ogólna
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | WMCM-LE-EO-sem |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0912) Medycyna
|
Nazwa przedmiotu: | Epidemiologia ogólna |
Jednostka: | Wydział Medyczny. Collegium Medicum |
Grupy: | |
Strona przedmiotu: | https://teams.microsoft.com/l/channel/19%3a69f2c5afcafe43ccad54902dfd481dbd%40thread.tacv2/Og%25C3%25B3lny?groupId=ad272ec6-861d-429f-a1d3-073600306ec6&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3 |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Poziom przedmiotu: | podstawowy |
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się: | WMKL_G.W01 WMKL_G.W02 WMKL_G.W03 WMKL_E.W01 |
Skrócony opis: |
Cel kształcenia: Wprowadzenie do aktualnej wiedzy epidemiologicznej z zakresu czynników ryzyka i etiologicznych oraz postaci klinicznych zakażeń (z uwagi na lokalizację oraz związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych). Ukształtowanie umiejętności w zakresie oceny/analizy ryzyka występowania zakażeń, zagrożeń z nimi związanych oraz sposobów ich prewencji, oceny wpływu organizacji pracy na występowanie zakażeń (w placówkach medycznych). 1. Zakażenia z perspektywy epidemiologii oraz możliwości prewencji i profilaktyki: a. z uwagi na lokalizację (osobniczą) zakażenia – czynniki ryzyka b. z uwagi na miejsca powstania zakażenia (specyfika zabiegów) 2. Case studies – dyskusja nad przykładami wyników analiz i prac Zespołów ds. zakażeń szpitalnych. |
Pełny opis: |
Cel kształcenia: Wprowadzenie do epidemiologii klinicznej. Wprowadzenie do aktualnej wiedzy epidemiologicznej z zakresu czynników ryzyka i etiologicznych oraz postaci klinicznych zakażeń na podstawie EBM ( z uwagi na lokalizację oraz związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych). Ukształtowanie umiejętności w zakresie oceny ryzyka występowania zakażeń, zagrożeń z nimi związanych oraz sposobów ich prewencji, oceny wpływu organizacji pracy na występowanie zakażeń. Program stanowi podstawowy merytoryczne prewencji zakażeń do praktycznych zajęć (w placówkach medycznych). Ad. 1. Zakażenia z perspektywy epidemiologii (szczegółowy zakres): Z uwagi na lokalizację osobniczą zakażenia – czynniki ryzyka Zakażenia układu moczowego (ZUM) (15’) 1) Etiologia zakażeń układu moczowego - bakteryjne, wirusowe, grzybicze; 2) Czynniki ryzyka zakażeń układu moczowego – fizjologiczne i patologiczne; 3) Patomechanizm zakażeń układu moczowego; 4) Drogi zakażenia; 5) Naturalne mechanizmy chroniące przed zakażeniem układu moczowego; 6) Zakażenia układu moczowego u pacjenta hospitalizowanego - źródła zakażeń, etiologia; 7) Profilaktyka zakażeń układu moczowego; 8) Zakażeniu układu moczowego u chorych: a) po przeszczepie nerki - ocena ryzyka wystąpienia zakażenia , b) dializowanych, c) hospitalizowanych w oddziale intensywnej terapii, d) w podeszłym wieku; 9) Monitorowanie chorego z cewnikiem założonym do pęcherza moczowego. Zakażenia układu oddechowego (15’) 1) Źródła zakażeń górnych i dolnych dróg oddechowych; 2) Etiologia zakażeń układu oddechowego - bakteryjne, wirusowe, grzybicze; 3) Drogi szerzenia się zakażeń układu oddechowego na oddziale szpitalnym: a) aspiracja endogenna - treść z górnych dróg oddechowych, treść żołądka, b) aspiracja egzogenna - wdychane powietrze, wentylacja mechaniczna, inhalacje, c) krwionośna tzw. hematogenna; 4) Mechanizmy obronne; 5) Czynniki ryzyka zakażeń dróg oddechowych; 6) Diagnostyka zakażeń górnych i dolnych dróg oddechowych; 7) Szpitalne zapalenia płuc - czynniki ryzyka u pacjenta hospitalizowanego; 8) Etiologia wczesnych i późnych zakażeń układu oddechowego; 9) Profilaktyka szpitalnych zapaleń płuc; 10) Gruźlica płuc - drogi zakażenia, czynniki etiologiczne; 11) Postępowanie w przypadku podejrzenia lub rozpoznania gruźlicy; 12) Postępowanie w stosunku do pacjentów i personelu z kontaktu , z osobą chorą na gruźlicę; Zakażenie ran (15’) 1) Czynniki etiologiczne - bakteryjne, wirusowe, grzybicze, mieszane; 2) Czynniki ryzyka wynikające: a) stanu chorego, b) obecności zakażeń w miejscach innych niż operowane, c) chorób towarzyszących (ciężkość choroby indeks ASA), d) czasu hospitalizacji przed zabiegiem; 3) Podział ran w zależności od stopnia czystości i mechanizmów uszkodzenia; 4) Podział ran ze względu na obszar objęty infekcją; 5) Podział ran (według CDC) w zależności od stopnia czystości pola operacyjnego; 6) Ocena ryzyka wystąpienia zakażenia miejsca operowanego: a) czynniki ryzyka zależne od pacjenta, b) czynniki ryzyka zależne od procedur; Zakażenia układu pokarmowego (15’) 1) Wywiad i elementy badanie fizykalne ukierunkowane na układ pokarmowy; 2) Etiologia zakażeń: a) bakteryjne – salmonellozy, Clostridium difficile, b) wirusowe – rotawirusy i adenowirusy, c) grzybicze; 3) Źródła, rezerwuary i drogi szerzenia się zakażeń układu pokarmowego; 4) Profilaktyka zakażeń. Zakażenia drogą kaniulacji naczyń (10’) 1) Wkłucia obwodowe i centralne; 2) czynniki ryzyka zakażeń odcewnikowych; 3) Etiologia zakażeń odcewnikowych; 4) Źródła i miejsca kolonizacji cewnika donaczyniowego: a) postępowanie przy podejrzeniu i rozpoznaniu zakażenia odcewnikowego, b) ocena ryzyka wystąpienia zakażenia; 5) Profilaktyka zakażeń związanych z obecnością cewników naczyniowych : a) procedury zakładania i pielęgnacji dostępu naczyniowego, b) postępowanie zakażoną kaniulą, c) zakażenie płynów infuzyjnych, d) monitorowanie pacjentów z założoną drogą dożylną. Zakażenia u chorych z obniżoną odpornością (20’) 1) Zakażenia u chorych z przeszczepem szpiku: a) infekcje w czasie neutropenii, przed zabiegiem, b) infekcje wczesne i późne po przeszczepie, c) wymagania sanitarne jakim powinien odpowiadać oddział na którym dokonuje się przeszczepiania szpiku , d) nadzór mikrobiologiczny, e) zasady izolacji ochronnej, f) immunosupresja – wpływ na organizm, g) chemioterapia-procedura przygotowywania i podawania leków cytostatycznych, h) systemy do stałego wlewu donaczyniowego; 2) Zakażenia CMV, HIV ; 3) Najczęstsze postacie zakażeń florą endogenną ; 4) Najczęstsze postacie zakażeń florą szpitalną - szczepy chorobotwórcze: a) antybiotykoterapia, b) powstawanie szczepów opornych, c) procedura postępowania w przypadku stwierdzenia szczepów wankomycynoopornych; 5) Czynniki obniżające odporność chorego: a) proces nowotworowy, b) immunosupresja – niedobory odporności komórkowej, humoralnej, c) agresywna chemioterapia, d) niedożywienie chorego, e) antybiotykoterapia; 6) Inwazyjne techniki diagnostyczne i medyczne jako czynniki sprzyjające wystąpieniu zakażeń (kortykoterapia, kaniulacja naczyń, żywienie pozajelitowe, wydłużony czas hospitalizacji); 7) Kolonizacja florą szpitalną - szczepy oporne; 8) Zapobieganie zakażeniom: a) stosowanie określonych schematów antybiotykoterapii profilaktycznej i leczniczej, b) ścisłe stosowanie procedur higienicznych i postępowania aseptycznego (chory, oddział), c) mikrobiologiczne monitorowanie chorego - szybkie wychwycenie zagrożenia infekcją oraz samej infekcji, d) stosowanie izolacji zależnej od dróg przenoszenia zakażeń, B. Z uwagi na miejsca powstania zakażenia Wybrane zagadnienia ryzyka zakażeń szpitalnych Oddział intensywnej terapii (OIT) (20’) a) źródła i drogi szerzenia się zakażeń szpitalnych, b) zakażenia endogenne (flora pacjenta, kolonizacja), c) zakażenia egzogenne zakażenia krzyżowe, d) środowisko nieożywione - sprzęt, aparatura medyczna, e) specyficzna flora mikrobiologiczna oddziału intensywnej terapii, f) najczęstsze czynniki etiologiczne zakażeń na oddziałach intensywnej terapii wynikające z: - stanu ogólnego pacjenta z zaburzeniami czynności wielu narządów, - obniżenia odporności, - inwazyjnych technik diagnostycznych, monitorowania i terapii, - długotrwałego unieruchomienia w pozycji przymusowej, - zaburzeń perfuzji narządowej, - specyfiki szpitalnej flory bakteryjnej, - krzyżowania się dróg pacjentów hospitalizowanych w różnych oddziałach szpitalnych, - polityki antybiotykowej, - specyfiki drobnoustrojów odpowiedzialnych za zakażenia w OIT, g) czynników predysponujących do wystąpienia szpitalnego zakażenia płuc pacjenta leczonego w OIT – objawy zakażenia, h) czynniki predysponujące do wystąpienia zakażenia układu moczowego pacjenta leczonego w OIT – objawy zakażenia, i) czynniki predysponujące do wystąpienia zakażenia krwi (sepsy) pacjenta leczonego w OIT, j) zakażenia grzybicze u chorych w OIT, k) powikłania przy przedłużonej respiratoterapii - zapalenia płuc u chorych sztucznie wentylowanych: - epidemiologia i etiologia, - podział, czynniki ryzyka i patomechanizmy, - czynniki ryzyka VAP (ventilation acquired pneumonia), - definicja i rozpoznanie, - standard rozpoznawania zapalenia płuc u wentylowanych mechanicznie, - kliniczna skala infekcji płucnych, - pojęcie selektywnej dekontaminacji SDD; Pracownia endoskopii (20’) a) rodzaje pracowni endoskopowych, rodzaje i zakres badań wykonywanych w pracowni endoskopowej, b) kolejność wykonywania badań – w zależności od zakresu wykonywanych badań (bronchoskopie, badania górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego, z użyciem promieni rentgena), c) ryzyko wystąpienia zakażeń: wirusowych, bakteryjnych, grzybiczych, d) ryzyko wystąpienia ze strony pacjenta, personelu, sprzętu, e) zasady postępowania z endoskopami i osprzętem, f) dezynfekcja i sterylizacja endoskopów, g) myjnie automatyczne do endoskopów, h) dezynfekcja osprzętu – myjki ultradźwiękowe, i) zasady bezpiecznej pracy w pracowni endoskopowej; Oddział dializ (20’) a) czynniki ryzyka wystąpienia zakażeń szpitalnych na oddziale dializ: - pojęcie hemodializy, plazmaferezy, dializy otrzewnowej, - podstawowe zjawiska fizyczne zastosowane do technik dializacyjnych (dyfuzja, konwekcja), - aparat do hemodializy (budowa przygotowanie, kontrola, dezynfekcja i sterylizacja), - cewniki do hemodializ (rodzaje, zasady zakładania i pielęgnacji, kontrola bakteriologiczna). - przetoka tętniczo-żylna (pielęgnacja przetoki po jej założeniu oraz w trakcie wykonywanych zabiegów, - cewnik Tenckhoffa, - płyn dializacyjny (rodzaje, przygotowanie, kontrola jakości koncentratów), - dializator (budowa, funkcja, postępowanie po wykonanej dializie oraz przed ponowną dializą), - błędy przy wykonywaniu procesów dezynfekcji, sterylizacji sprzętu dializacyjnego, a) podział zakażeń: - bakteryjne (krwi, układu moczowego, gruźlica), - zakażenia wirusami HBV, HCV, d) zapobieganie zakażeniom: - organizacja oddziału hemodializ, - standardy lokalowe, - standardy wyposażenia ośrodka i stanowiska hemodializ w sprzęt medyczny oraz aparaturę medyczną, - procedury dezynfekcji i sterylizacji sprzętów w oddziale, - profilaktyka zakażeń wywołanych poprzez płyn dializacyjny, - profilaktyka zakażeń wywołanych z powodu założonych cewników naczyniowych - monitorowanie oddziału poprzez badania bakteriologiczne na czystość i jałowość (woda, sprzęt) - kontrola koncentratów, - postępowanie w przypadku MRSA, - standardy ograniczania zagrożenia epidemiologicznego zakażeń wirusowych i bakteryjnych - kontrola stanu zdrowia personelu (szczepienia p/WZW B, regularne sprawdzanie miana przeciwciał, kontrola bakteriologiczna na nosicielstwo MRSA; Oddziała położniczo-ginekologiczny (20’) a) czynniki ryzyka w oddziałach położniczo-ginekologicznych, - waginoza bakteryjna (zapalenie pochwy), - inwazyjne metody diagnostyczne np. amniopunkcja, - choroby współistniejące np. cukrzyca, - przedoperacyjna niedokrwistość, - przedwczesne odpłynięcie wód płodowych, - przedłużający się czas trwania porodu, - wielokrotne badanie położnicze, - metody inwazyjne monitorowania płodu, b) czynniki etiologiczne zakażeń – bakterie, grzyby, wirusy, c) najczęstsze postacie zakażeń: - poronienie zakażone, - zakażenie wewnątrz owodniowe, - zakażenie układu moczowego, - zakażenia połogowe, - zakażenie rany po nacięciu krocza , - zakażenia rany po cięciu cesarskim lub operacji ginekologicznej, d) zapobieganie zakażeniom w oddziale ginekologiczno – położniczym: - procedury redukujące ryzyko wystąpienia zakażeń, - edukacja personelu i pacjentek w zakresie prewencji zakażeń. Lecznictwo otwarte (10’) 1) Zakażenia w stomatologii i gabinetach zabiegowych: a) źródła zakażeń związane z: - pacjentem – stan higieny jamy ustnej, - narzędziami i sprzętem – sposób postępowania po użyciu, - personelem – infekcje, nie przestrzeganie procedur, b) zapobieganie zakażeniom: - dekontaminacja narzędzi, - dekontaminacja sprzętu, - sterylizacja narzędzi i materiału opatrunkowego, - dekontaminacja rąk personelu; Studium Przypadku z prac Zespołu ds. zakażeń szpitalnych (45’) |
Literatura: |
Zalecana literatura 1. Bauman –Popczyk, A. red. Choroby zakaźne i pasożytnicze – epidemiologia i profilaktyka, alfa-Medica Press, Bielsko Biała, 2014 2. Jędrychowski W.: Epidemiologia w medycynie klinicznej i zdrowiu publicznym, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010 3. Bzdęga J., Gębska-Kuczerowska A.: Epidemiologia w zdrowiu publicznym, PZWL, Warszawa, 2010 4. Dzierżanowska D.: Zakażenia szpitalne, alfa-Medica Press, Bielsko Biała, 2008 5. Wytyczne WHO dotyczące higieny rąk w opiece zdrowotnej – podsumowanie, WHO, 2009 (dostępny na stronie http://www.cmj.org.pl Literatura uzupełniająca • www.pspe.pl (Zeszyty, aktualne informacje dla środowiska). • www.microbiology.pl (wykłady Polskiego Stowarzyszenia Mikrobiologicznego, bieżące informacje w obszarze mikrobiologii). • www.ptzs.org.pl (aktualne informacje Polskiego Towarzystwa Zakażeń Szpitalnych). • http://ptwakc.org.pl/ (Polskiego Towarzystwa Wakcynologiczne) • www.isap.sejm.gov.pl (bezpłatny dostęp do aktualnej i archiwalnej bazy polskich aktów prawnych). • http://www.pteilchz.org.pl/ (Polskiego Towarzystwa Lekarzy Epidemiologów i Chorób Zakaźnych) • www.ecdc.europa.eu (bieżące, bezpłatne aktualności w dziedzinie chorób zakaźnych i zakażeń w tym zakażeń szpitalnych). • http://wwwnc.cdc.gov • www. who.int/en/ (bieżące, bezpłatne aktualności w dziedzinie chorób zakaźnych i zakażeń). • www.antybiotyki.edu.pl (Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, rekomendacje i dokumenty w zakresie polityki antybiotykowej). • Raporty tematyczne WHO: (dostępny na stronie WHO http://www.who.int) • http://ecdc.europa.eu • Strona edukacyjna projektu jestem świadom. http://www.hcv.pzh.gov.pl/Page/platforma-e-learningowa-1 • Aktualnie obowiązujące akty prawne w zakresie ochrony przeciw chorobom zakaźnym • Strona internetowa GIS https://www.gov.pl/web/gis • http://antybiotyki.edu.pl/definicje-zakazen-zwiazanych-z-opieka-zdrowotna-hai-obowiazujace-od-1-stycznia-2016-r/ • https://szczepienia.pzh.gov.pl/ - dowolny podręcznik z chorób wewnętrznych np. red. A. Szczeklika.(dostęp interenetowy wraz z publikacjami Medycyny Praktycznej lub Medycyny po Dyplomie) |
Efekty kształcenia i opis ECTS: |
Cel i efekty kształcenia: Wprowadzenie do epidemiologii klinicznej. Wprowadzenie do aktualnej wiedzy epidemiologicznej z zakresu czynników ryzyka i etiologicznych oraz postaci klinicznych zakażeń ( z uwagi na lokalizację oraz związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych). Ukształtowanie umiejętności w zakresie oceny ryzyka występowania zakażeń, zagrożeń z nimi związanych oraz sposobów ich prewencji, oceny wpływu organizacji pracy na występowanie zakażeń. Program stanowi podstawowy merytoryczne prewencji zakażeń do praktycznych zajęć (w placówkach medycznych). w zakresie wiedzy: W1. wymieni elementy wywiadu ukierunkowane na diagnostykę zakażeń i czynników ryzyka dot. poszczególnych układów: oddechowego, pokarmowego, moczowego, płciowego, sercowo – naczyniowego wraz z ich prewencją. W2. sklasyfikuje podział ran wg CDC w zależności od stopnia czystości pola operacyjnego, W3. wymieni czynniki ryzyka zakażenia miejsca operowanego, zabiegów inwazyjnych W4. wymieni zalecenia CDC dotyczące kaniulacji naczyń obwodowych i centralnych, W5. przeanalizuje ryzyko wystąpienia zakażeń u chorych z obniżoną odpornością, W6. zdefiniuje źródła zakażeń w lecznictwie szpitalnym i otwartym. W7. omówi najczęstsze przyczyny i źródła zakażeń w oddziałach/pracowniach szpitalnych (intensywnej terapii, dializ, endoskopowej) w zakresie umiejętności umie: U1. ocenić ryzyko zakażeń związane z okresem inkubacji, zabiegami medycznymi (cewnikowaniem pęcherza moczowego, kaniulacji naczyń, intubacji, dializ itp.) U2. rozpoznać i ocenić czynniki ryzyka występowania zakażeń układów np.: oddechowego, pokarmowego, moczo-płciowego, U3. rozpoznać i ocenić czynniki ryzyka wystąpienia zakażenia miejsca operowanego, U4. wdrożyć procedury minimalizujące ryzyko wystąpienia zakażeń i ich prewencji U5. ustalić zasady prawidłowego postępowania ze sprzętem i aparaturą znajdującą się oddziale intensywnej terapii, sali operacyjnej, stacji dializ. U6. ocenić prawidłowość mycia i dezynfekcji rąk U7. rozpoznać źródła zakażeń w oddziałach szpitalnych U8. prowadzić edukację dla personel i pacjentów oddziału/pracowni zabiegowych w zakresie prewencji zakażeń, U9. zastosować zasady bezpiecznej pracy. U10. wskazać elementy samo-opieki u pacjentów z zakażeniem, z uwzględnieniem stanu chorego, w zakresie kompetencji społecznych: K1. przestrzega praw pacjenta, K2. przestrzega tajemnicy zawodowej, e-learning , seminarium – 5 godzin |
Metody i kryteria oceniania: |
5 godzin – udział w seminarium ( ECTS- 0,2) 10 godzin – przygotowanie do seminarium (ECTS-0,3) Czynny udział w seminarium; -udział w dyskusji -przygotowanie i wygłoszenie referatu Samokształcenie; - przygotowanie pracy poglądowej - przygotowanie prezentacji multimedialnej lub przygotowanie referatu - praca własna (np. przygotowanie do: zajęć, studiowanie literatury, powtarzanie materiału, prace domowe itd.). Wiedza: odpowiedź ustna, praca pisemna/prezentacja, analiza danych. Umiejętności: aktywność na seminariach, praca indywidualna oraz zespołowa, udział w dyskusjach.. Kompetencje społeczne: Samoocena uczestnika. Zaliczenie ustne w formie prezentacji. Maksymalnie nieobecność - 1h.(nieusprawiedliwiona) KRYTERIA OCENIANIA na ocenę BDB - student zna świetnie zagadnienia nt. dróg szerzenia i prewencji zakażeń oraz profilaktyki chorób zakaźnych (ze szczególnym uwzględnieniem usług medycznych). Wykazywał wyjątkową/ponadprogramową aktywność merytoryczną w czasie zajęć (prezentacja/dyskusje) na ocenę DB - student zna dobrze zagadnienia nt. dróg szerzenia i prewencji zakażeń oraz profilaktyki chorób zakaźnych (ze szczególnym uwzględnieniem usług medycznych). Wykazywał aktywność merytoryczną w czasie zajęć (prezentacja/dyskusje) na ocenę DST - student zna świetnie zagadnienia nt. dróg szerzenia i prewencji zakażeń oraz profilaktyki chorób zakaźnych (ze szczególnym uwzględnieniem usług medycznych). Wykazywał aktywność w czasie zajęć podstawową (prezentacja) na ocenę NDST - student nie zna treści poruszanych zagadnień nt. dróg szerzenia i prewencji zakażeń oraz profilaktyki chorób zakaźnych (ze szczególnym uwzględnieniem usług medycznych). Nie wykazywał aktywność w czasie zajęć (prezentacja) |
Praktyki zawodowe: |
praktyki studenckie oraz zajęcia w laboratoriach i klinikach w czasie toku studiów. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.