Archeologia okresu lateńskiego i okresu wpływów rzymskich na ziemiach Polski i Europy barbarzyńskiej
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | WNHS-AR-AOLEBw |
Kod Erasmus / ISCED: |
08.4
|
Nazwa przedmiotu: | Archeologia okresu lateńskiego i okresu wpływów rzymskich na ziemiach Polski i Europy barbarzyńskiej |
Jednostka: | Wydział Nauk Historycznych |
Grupy: | |
Strona przedmiotu: | https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a71d09eb87ebe453a813511fc0be9855d%40thread.tacv2/conversations?groupId=15f6cfb9-cb2f-4d0c-b02e-1e2f9aedec43&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3 |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Poziom przedmiotu: | podstawowy |
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się: | Wiedza: AR1_W01, AR2_W02, AR2_W03, AR2_W04, AR2_W05, AR1_W06, AR1_W08, AR1_W10, AR1_W13, Umiejętności: AR1_U02, AR1_U03, AR1_U04, AR1_U06, Kompetencje społeczne: AR1_K01, |
Skrócony opis: |
Wykład dotyczy pradziejów Europy w okresie lateńskim. Omówione zostaną poszczególne kultury archeologiczne, a także chronologia i typologia najważniejszych typów zabytków (zwłaszcza przewodnich wyznaczników chronologicznych, np. fibul). Jednakże wykład nie będzie li tylko suchym omówieniem zapisu archeologicznego: przywoływane często rozmaite analogie etnograficzne z innych rzeczywistości kulturowych posłużą lepszemu opisaniu natury procesów akulturacyjnych i sposobów oddziaływania prądów cywilizacyjnych, zmieniających oblicze społeczeństw pradziejowych. Wprowadzone zostaną też elementy krytyki źródeł pisanych. Omówiona zostanie także specyfika kontaktów świata śródziemnomorskiego z Europą "barbarzyńców". |
Pełny opis: |
Kultura łużycka i kultura pomorska, schyłek okresu halsztackiego w Europie. Osadnictwo celtyckie. Forty celtyckie w Brytanii. Scytowie, ich kultura i sztuka. Sarmaci, kultura susłowska, państwo bosporańskie. Kultura Traków. Aneksja Tracji Podstawy chronologii okresu przedrzymskiego i okresu wpływów rzymskich w Polsce. Okres lateński w Europie. Ekspansja celtycka w Europie i Azji Mniejszej. Kultura lateńska na ziemiach polskich. Kultura jastorfska. Wędrówka Bastarnów. Kultura przeworska. Geneza, charakterystyka. Kultura oksywska. Geneza, charakterystyka. Wydarzenia na terenie imperium rzymskiego: Wędrówka Cymbrów, Ambronów i Teutonów, podbój Galii i Brytanii przez Cezara, Arminiusz i Marbod, klęska w lesie Teutoburskim w świetle źródeł archeologicznych i pisanych. Analogie: Indianie prerii i klęska pod Little Bighorn Kultura wielbarska. Geneza, charakterystyka. Groby książęce okresu rzymskiego okres wędrówek ludów Hunowie na ziemiach Polski |
Literatura: |
ektura obowiązkowa: Kaczanowski, P., Kozłowski, J.K., Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Wielka historia Polski, t. 1. Kraków1998 Kokowski, A, Starożytna Polska. Warszawa 2005 Kolendo, J., Źródła greckie i łacińskie do najstarszych dziejów ziem Polski (wybór). Warszawa 1995 Gąssowski, J., Kultura pradziejowa na ziemiach Polski. Warszawa 1985 Grane T., The Roman Empire and Southern Scandinavia - a Northern Connection!, Copenhagen 2007. Strzelczyk, J., Odkrywanie Europy. Wrocław 1970 Pozycje dodatkowe: Chronologia: Eggers, H.-J., Zur absoluten Chronologie der römischen Kaiserzeit im freien Germanien, "Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentralmuseums Mainz", t. 2, 1955, s. 196-244 Kolendo, J., Świat antyczny i barbarzyńcy. Teksty, zabytki, refleksja nad przeszłością, t. 1. Warszawa 1998 Godłowski, K., Chronologia okresu późnorzymskiego i wczesnego okresu wędrówek ludów w Polsce północno-wschodniej, "Rocznik Białostocki", t. 12, 1974, s. 8 - 110 Godłowski, K., Przemiany kulturowe i osadnicze w południowej Polsce w młodszym okresie przedrzymskim i w okresie rzymskim. Wrocław 1985 Godłowski, K. i R. Madyda-Legutko (red.), Probleme der relativen und absoluten Chronologie ab Latenezeit bis zum Frühmittelalter. Kraków 1992 Literatura uzupełniająca, w szczególności dotycząca Limesu rzymskiego, historii kontaktów „barbaricum" europejskiego ze światem śródziemnomorskim, etc.: Bojkov, V. The Saved Treasures of Ancient Thrace. Vassil Bojkov Collection, Moscow 2009 Breeze, D. J., Dobson, B., Hadrian's Wall, London 1987 Brzeziński, R., M., Mielczarek, M., The Sarmatians 600 BC - AD 450. Oxford 2002. Cernenko, E.V., Gorelik, M.V., The Scythians 700-300 BC, London 1983 Conczewa, M. Sztuka ziemi trackiej, Warszawa 1979 Danow, Ch. Trakowie, Warszawa 1987 Derks, T., Gods, Temples and Ritual Practices. The Transformations of Religious Ideas and Values in Roman Gaul, Amsterdam 1998. Fuchs, K. [Red.], Die Alamannen, Stuttgart 1997 Hildinger, E., Warriors of The Steppe, A military History of Central Asia 500 B.C. to 1700 A.D., Cambridge 1997. Hook, R., Warriors at the Little Bighorn 1876, Oxford 2004 Hook, J. The American Plains Indians, Oxford 1985 Houlder, C.H., Brecknock (Brycheiniog), The Prehistoric and Roman Monuments, The Royal Commission on Ancient and Historical Monuments in Wales 1986. Ilkjaer, J., Illerup Ådal, Warszawa 2007 Johnson, M., Tribes of the Iroquois Confederacy, Oxford 2003 Kokowski, A, Goci. Warszawa 2007 Kokowski, A [red.] Wandalowie - Strażnicy Bursztynowego Szlaku, Katalog Wystawy, Praca zbiorowa, Lublin - Warszawa 2004 Kontny, B., Wojna oczami archeologa. Uwagi na temat sposobów walki ludności kultury przeworskiej w okresie wpływów rzymskich w świetle źródeł archeologicznych, Światowit III (XLIV) Fasc. B, 2001, 91-118. Konstam, A. The forts of Celtic Britain, Oxford 2006 Kolendo, J.,Okulicz, J., Europa od V wieku p.n.e. do V wieku n.e., [w:] S. K. Kozłowski, Kultury i ludy dawnej Europy, Warszawa 1981. Kolendo, J. Kontakty Rzymu z barbarzyńcami Europy środkowej i wschodniej w: Starożytny Rzym w najnowszych badaniach, red. T. Kotula, E Kunisz, J. Wolski, Kraków 1994, 211-232 Kolendo, J., Płóciennik, T., Publiusz Korneliusz Tacyt, Germania, Poznań 2008 Konik, A. Nowosielska, W., Corpus Caesarianum, Wrocław 2006 Knight, I. The Anatomy of the Zulu Army from Shaka to Cetshwayo 1818-1879, London 1995 Lund, A.A., Kritischer Forschungbericht zur Germania des Tacitus, Aufstieg und Niedergang der Römische Welt, II, 33, 3, Berlin, New York 1991, 1989-2222. Mączyńska, M., Wędrówki ludów, historia niespokojnej epoki IV i V wieku, Warszawa-Kraków 1998. Mielczarek M., The armies of the Bosporan Kingdom". Łódź 1999. Olędzki, M., Wojny Markomańskie 162-185 n.e., Warszawa 2011. Peers, Ch. Warrior Peoples of the East Africa, Oxford 2005 Pohl, W., Barbarenkrieger - Wahrnehmungen und Wirklichkeiten, [w:] Beiträge zu römischer und barbarischer Bewaffnung in den ersten vier nachchristlichen Jahrhunderten, Lublin, Marburg 1994, 155-167. Powell, T.G.E., Celtowie, Warszawa 1999 Roymans, N., From the sword to the plough. Three studies on the earliest romanization in Belgic Gaul and the Rheineland area, Amsterdam Archeological Studies 1, Amsterdam 1996 Salisbano-Colilieux, M., Kazanski,M., Pilet, Ch., Des barbares orientaux en occident romain [w:] Archeologie de la Mer Noire, Caen 1997 ' von Schnurbein, S., August w Germanii w świetle najnowszych badań archeologicznych, Poznań 2004 von Schnurbein, S., Cezar pod Alezją. Nowe francusko-niemieckie badania archeologiczne, Poznań 1995 Strobel, K., Untersuchungen zu den Dakerkriegen Trajans. Studien zur Geschichte des mittleren und unteren Donauraumes in der Hohen Kaiserzeit. Habelt, Bonn 1984 Strzelczyk, J., Goci - rzeczywistość i legenda. Warszawa 1984 Strzelczyk, J., Wandalowie i ich afrykańskie państwo, Warszawa 1992 Sulimirski, T., Sarmaci, Warszawa 1979 Süsskind, G., Wigg, A., Der römische Limes in Deutschland, Hamburg 1992. Tymowski, M. Karabin i władza w Afryce XIX wieku, Warszawa 1985 Treviňo, R., Rome’s Enemies 4: Spanish Armies, London 1986 Webber, Ch., The Thracians 700 BC – AD 46, Oxford 2001 Wolfram, H. Germanie, Kraków 1996 Woźniak, Z.,Wschodnie pogranicze kultury lateńskiej, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk 1974 Wandalowie - Strażnicy Bursztynowego Szlaku, Katalog Wystawy, Praca zbiorowa red.. A. Kokowski, Lublin - Warszawa 2004 Zientara, B. Świt narodów europejskich. Warszawa 1985. |
Efekty kształcenia i opis ECTS: |
Po zakończeniu zajęć student powinien kompetentnie poruszać się wśród problemów i zagadnień związanych z archeologią ziem Polski oraz Europy barbarzyńskiej, oczywiście w ramach omawianego okresu, i operować właściwą dla tematyki wykładu terminologią. Powinien rozumieć specyfikę ewolucji poglądów na poszczególne zagadnienia. Powinien rozumieć specyfikę przenikania się dwóch systemów chronologicznych. Powinien umieć scharakteryzować poszczególne kultury archeologiczne, opisać ich zasięg i chronologię, umieć scharakteryzować specyfikę typu osadnictwa, czy też opisać różnice w obrządku pogrzebowym. Powinien rozumieć naturę przemian i procesów zachodzących na terenie europejskiego barbaricum. Powinien też rozumieć aparat, który doprowadził do wysnucia określonych tez, dotyczących tychże przemian, rozpoznawać niuanse związane z różnicami poglądów poszczególnych badaczy, etc. Powinien rozumieć celowość wprowadzenia ujęcia komparatystycznego i celowość wykorzystywania rozmaitych analogii etnograficznych. Powinien też kompetentnie wykorzystywać aparat pojęciowy, służący krytyce źródeł. Powinien rozpoznawać typowe dla poszczególnych kultur zabytki, a także umieć opisać ich specyfikę i chronologię. OPIS ECTS: Aktywność studenta: Nakład pracy studenta w godz.: Udział w wykładzie 30 konsultacje 5 Przygotowanie do udziału w egzaminie 10 SUMA GODZIN 45 LICZBA ECTS 45 godz. /30(5)godz. ≈ 2 |
Metody i kryteria oceniania: |
posób weryfikacji efektu kształcenia: Podstawą zaliczenia przedmiotu jest zdanie egzaminu. Egzamin odbywa się w formie ustnej. Kryteria przyznawania ocen:, w chwili obecnej zdalnie, lub w formie pytań pisemnych/testu ndst - 2 - student(ka) nie opanował(a) w żadnym stopniu umiejętności i wiedzy opisanych w punkcie: efekty kształcenia dst. - 3 - student(ka) opanował(a) ww. umiejętności i wiedzę w stopniu podstawowym, umie wymienić podstawowe fakty, scharakteryzować najważniejsze zabytki, zna podstawową problematykę, ma jednak trudności z interpretacją zdarzeń i nie potrafi spojrzeć na omawiane problemy w szerszej perspektywie. dobry - 4 - student(ka) kompetentnie porusza się wśród problemów i zagadnień związanych z omawianym okresem, rozumie specyfikę zagadnień, potrafi poprawnie scharakteryzować poszczególne omawiane zabytki i potrafi określać ich chronologię. bardzo dobry - 5 - student(ka) wykazuje pogłębioną znajomość omawianej problematyki, potrafi dostrzec złożoność stosowanych przy ich poznawaniu metod badawczych, potrafi samodzielnie określać ich wady i samodzielnie stawiać pytania dotyczące np. przyszłych możliwości badawczych. Potrafi oceniać przeszłość w szerszej perspektywie, rozumie mechanizmy krytyki źródeł. Metoda dydaktyczna: Większość wiedzy zostanie przekazana w formie klasycznego wykładu informacyjnego, zostaną także wykorzystane prezentacje multimedialne. W szczególnych przypadkach, gdy potrzebna będzie prezentacja ewolucji pewnych poglądów, czy też podczas omawiania metod krytyki źródeł, konieczne stanie się ujęcie problemowe. Zajęcioa zdalne https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a71d09eb87ebe453a813511fc0be9855d%40thread.tacv2/conversations?groupId=15f6cfb9-cb2f-4d0c-b02e-1e2f9aedec43&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3 |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.