Moduł II Bezpieczeństwo międzynarodowe: nowa geopolityka XXI wieku

nauki o polityce i administracji

podstawowy

BW2_W04, BW2_W08, BW2_W09,

BW2_U04, BW2_U05

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z podstawowymi problemami szeroko rozumianej dyscypliny geopolityka w warunkach istniejących stosunków międzynarodowych w szerokim kontekście dynamiki rozwoju technologii i uwarunkowań politycznych/ekologicznych/środowiskowych. Szczególnym punktem odniesienia jest geopolityczna sytuacja Polski zarówno w wymiarze relacji zagranicznych, jak i sytuacji wewnętrznej.

Wykład monograficzny „Nowa geopolityka XXI wieku” (połączony z elementami konwersatorium, jako narzędziem aktywizacji) służy podniesieniu poziomu wiedzy słuchaczy nt. wzajemnych zależności fizycznego (geograficznego) ukształtowania przestrzeni i jego relacji z cywilizacyjnym, demograficznym, kulturowym , historycznym i ostatecznie politycznym wymiarem przeszłości i istniejącej rzeczywistości. Rezultatem aktywnego uczestnictwa w wykładzie i zapoznania się z dobraną do niego lekturą (obowiązkową i dowolną) powinno być przyswojenie wiedzy nt. rozwoju geopolityki oraz jej aktualnego i przyszłego znaczenia w relacjach międzynarodowych. Zamiarem wykładowcy jest zwrócenie uwagi uczestników na wzrastającą współcześnie rolę, w analizie geopolitycznej, czynników naturalnych: wody, ziemi, powietrza, klimatu oraz relatywnie nowych elementów wpływu aktywności człowieka na przestrzeń, takich jak : rozwój systemów uzbrojenia, elektronizacja, rozwój technologiczny, dynamika migracji, narastające rozwarstwienie materialnych zdolności i możliwości społeczeństw. Istotną rolę odgrywa przedstawienie skokowego wzrostu i dynamicznej roli czynników czasoprzestrzennych w globalnych i regionalnych relacjach geopolitycznych. Immanentną częścią wykładu jest wykazanie relatywnie ograniczonej współczesnej roli pojedynczego państwa jako podmiotu kształtującego geopolitykę.

Tematy zajęć. WSE-BW-NGXXI. Semestr Letni 2024-2025

1) Wprowadzenie do zajęć.

2) Polskie koncepcje geopolityczne.

3) Woda jako czynnik geopolityki.

- woda w skali globalnej (morza i oceany) Ignacy Radziszewski 12.03.2025

- woda w skali kontynentalnej (wody śródlądowe) Paweł Galiński 12.03.2025

- susze Joanna Szatkowska, Ewa Małaczek 19.03.2025

- hydrograficzna sytuacja RP Aleksandra Kufel 19.03.2025

4) Ziemia, powietrze, klimat, jako czynniki geopolityczne.

- ziemia Daria Crainova, Kornelia Suliga 26.03.2025

- powietrze Dobrawa Zawadka, Monika Giranowska 26.03.2025

- klimat Karolina Kluczyk, Michał Nowakowski 26.03.2025

5) Rozwój elektroniki (informatyzacja) i wpływ na systemy uzbrojenia

- dynamika rozwoju technologii

- najnowocześniejsze systemy uzbrojenia A. Pietrusiński, M. Jabłoński 2.04.2025

- wrażliwość systemów informatycznych

- automatyzacja-

- SI Dagmara Skóra 16.04.2025

5) Problemy demograficzne i dynamika migracji.

- kraje wzrastającej dynamiki urodzin (przegląd kontynentalny) Zuzanna Końsko, Kamila Jabłońska 16. 04.2025

-- regiony kryzysu demograficznego Julia Borowska Maria Janiszewska 23.04.2025

- migracje dobrowolne i wymuszone A. Szot-Malicki, N. Zalewska 23.04.2025

6) Narastające rozwarstwienie materialnych zdolności i możliwości społeczeństw.

- dynamika różnic rozwoju

- groźby pandemii Jakub Cieślak, Bartosz Dziedzicki 30.04.2025

- geopolityka pomocy medycznej F. Wysocki, Piotr Szymański 30.04.2025

7) Wzrost i dynamiczna rola czynników czasoprzestrzennych

- czas

- prędkość

- zdolność reakcji

7) Globalne i regionalne konflikty geopolityczne.

Mocarstwa światowe.

- współczesny wymiar starych konfliktów

- nowi gracze kontynentalni

- obecne i potencjalne strefy konfliktów geopolitycznych Rafał Vobożil 14.05.2025

8) Rola i znaczenie średniego państwa jako podmiotu konkurencji geopolitycznej.

- pojęcie średniego państwa w geopolityce

- Polska jako przykład średniego państwa europejskiego

- perspektywy geopolityczne RP. Maksymilian Szklarski 4.06

Grupa A

Eberhardt Piotr, Polska i jej granice. Z historii polskiej geografii politycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2004, s. 302.

Kissinger Henry, Porządek światowy, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2016, s. 390. (Grupa A)

Moczulski Leszek, Geopolityka. Potęga w czasie i przestrzeni, Bellona, Warszawa 2010 (i późniejsze wydania), s. 646. (Grupa A)

Grupa B

Bartosiak Jacek, Rzeczypospolita między lądem a morzem. O wojnie i pokoju, Zona Zero, Warszawa 2018, s. 792.

Bezpieczeństwo, gospodarka, geopolityka. Wybrane problemy, Ilnicki Marek (red.), Nowakowski Zdzisław (red.), Towarzystwo Naukowe Powszechne S.A., Warszawa 2014, s. 416.

Błasiak Wojciech, Pomiędzy centrum, a peryferiami na progu XXI wieku. Geopolityka i ekonomika Polski i Europy Środkowo-Wschodniej w warunkach integracji europejskiej i światowej depresji gospodarczej, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice 2013, s.497.

Davies Norman, Zaginione królestwa, Wydawnictwo Znak, Kraków 2016, s. 450.

Eberhardt Piotr, Twórcy polskiej geopolityki, Wydawnictwo ARCANA, Kraków 2006, s. 275.

Facebook. Oblicza i dylematy, Kreft Jan (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017, s. 116.

Flint Colin, Wstęp do geopolityki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 241.

Geopolityka, Dybczyński Andrzej (red.), Wydawnictwo Poltex, Warszawa 2013, s. 446.

Geopolityka, Kłoczkowski Andrzej (red), Wydawnictwo Naukowe Akademia Ignatianum w krakowie, Kraków 2021, s. 398.

Geopolityka rurociągów. Współzależność energetyczna, a stosunki międzypaństwowe na obszarze postsowieckim, Wyciszkiewicz Ernest (red.), Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2008, s. 184.

Geopolityka w stosunkach polsko-rosyjskich, Bieleń Stanisław (red.), Skrzypek Andrzej (red.), Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012, s. 220.

Jean Carlo, Geopolityka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, Wrocław-Warszawa-Kraków 203, s. 391.

Kochanek Ewelina, Geopolityka energetyczna współczesnych państw, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Szczecińskiego MINERWA, Szczecin 2016, s. 245.

Kowal Paweł, Testament Prometeusza, Źródła polityki wschodniej III Rzeczypospolitej, KEW - ISP PAN, Wrocław Wojnowice 2018, s. 767.

Kuźniar Roman, Europa w porządku międzynarodowym, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2016, s. 273.

Legucka Agnieszka, Polityka Wschodnia Unii Europejskiej, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2008, s. 180.

Larroque Anne-Clementine, Geopolityka fundamentalizmów muzułmańskich, Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa 2015, s. 134.

Ostrowski Arkadij, Rosja wielkie zmyślenie. Od wolności Gorbaczowa do wojny Putina, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2018, s. 394.

Piotrzkowicz Ireneusz P., Geopolityka polska w grze mocarstw, Zona Zero, Warszawa 2019, s. 365

Ring-Eifel Ludwig, Światowa potęga Watykanu. Polityka współczesnych papieży, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2006, s. 303.

Rozpad ZSRR i jego konsekwencje dla Europy i świata. Część pierwsza Federacja Rosyjska, Kraków 2011, Jach Anna (red.), Księgarnia Akademicka, s.494.

Verluise Pierre, Geopolityka granic Wspólnoty Europejskiej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014, s. 211.

Wang Yiwei, Inicjatywa „Jeden pas i jedna droga”. Co rozwój Chin oznacza dla świata, New World Press – Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2016, s. 243.

Wprowadzenie do polityki zagranicznej muzułmańskich państw Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, Wożniak-Bobińska Marta i Solarz Anna M. (red. naukowa), Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2018, s. 475.

Uczestnicy wykładu uzyskują rozszerzoną wiedzę nt. geopolityki we współczesnym świecie i polskich geopolitycznych uwarunkowań polityki zagranicznej i wewnętrznej. Uzyskują jednocześnie wiedzę generującą zdolność przeprowadzenia kwerendy źródłowej, formułowania argumentów, sporządzania własnych ocen, krytycznego podejścia do informacji medialnych, wyciągania wniosków i zdolności syntetycznej oceny.

3 pkt ECTS

1 pkt - udział w zajęciach - 30 godz.

2 pkt prezentacja i lektury - 40 godz

Na zaliczenie wykładu składają się następujące elementy:

1. Każdy ze studentów powinien przygotować krótką ( max. 20. min) elektroniczną prezentację na temat uzgodniony z wykładowcą adekwatną do merytorycznego spektrum wykładu i zaprezentować ją na zajęciach. Tematy studenckich prezentacji zostały umieszczone w opisie przedmiotu. Sposób przygotowania i przedstawienia podlega ocenie indywidualnej.

2. Aktywność merytoryczna na zajęciach, przy analizie i wymianie opinii nt. przestawianych tematów.

3. Frekwencja na zajęciach (dopuszczalne trzy zajęcia nieusprawiedliwione).

4. Merytoryczna rozmowa ze studentami na końcu semestru.

4. Przeczytanie obowiązkowe 2 lektur z zaproponowanej listy, w tym minimum jednej lektury spośród propozycji zaznaczonych na liście bibliograficznej jako "Grupa A".