Polska polityka wschodnia (wprowadzenie)

podstawowy

BW1_W01, BW1_U02

Wiedza:

- student zna podstawową terminologię politologiczną z zakresu geopolityki

- student ma uporządkowaną znajomość podstawowych zagadnień z zakresu relacji Polski z najbliższymi sąsiadami na Wschodzie,

- student posiada wiedzę z zakresu współczesnej geopolityki RP,

Umiejętność:

- student potrafi analizować i interpretować teksty z zakresu historii współczesnej i polityki zagranicznej RP,

- student znajduje i wykorzystuje źródła informacji z zakresu polskiej polityki zagranicznej i relacji z krajami wpływającymi na wschodnią politykę RP,

Kompetencje:

- student potrafi zaplanować i zorganizować indywidualną pracę mającą na celu zrealizowanie zadania badawczego i przyswojenie i publiczne przedstawienie treści z zakresu wschodniej polityki RP,

- student aktywnie angażuje się w przebieg prowadzonych zajęć formułując własne wypowiedzi oraz uwagi polemiczne

Celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy nt. uwarunkowań i rezultatów polityki wschodniej II i III. RP oraz jej wpływu na pozycję Polski w Europie i na świecie.

I. Dla zaktywizowania studentów i stworzenia warunków lepszej percepcji tematyki konwersatorium każdy ze studentów musi przygotować i przedstawić co najmniej jeden esej i jedna prezentację przypadku studyjnego z niżej wymienionej listy tematycznej, określającej także merytoryczny profil zajęć:

Polska polityka wschodnia. Semestr letni 2024/2025

2. Czasy zaborów

E- powstanie listopadowe, polityka wschodnia rządu powstańczego

E- powstanie styczniowe, polityka wschodnia rządu powstańczego

E- Stosunek Królestwa Pruskiego do powstania styczniowego

3. II. Rzeczypospolita

E- Prometeizm

E- Koncepcja federacyjna (jagiellońska)

E- Eksperyment wołyński H. Józewskiego

PS- Litwa Środkowa

PS- Pakt o nieagresji Polska-ZSRS 1932

PS - czwarty rozbiór

4. Próby reorientacji w czasie II. Wojny Światowej

E- Układ W. Sikorski- I. Majski 1941

E- E. Mikołajczyk rozmowy w Moskwie 1944

E- Oddziały francuskie na wschodnim froncie

PS- Plan Burza

PS- Prusy Wschodnie (Królewiec) 1944/1945 r.

PS- Marszałek C. Mannerheim

PS- Szanse na sojusz Piłsudski-Denikin (misja Halforda Mackindera)

5. PRL – czas dominacji moskiewskiej

E - relacje USA-ZSRS

E- Kryzys kubański

E- G.Ford-L.Breżniew we Władywostoku 1974

E- Gwiezdne wojny prezydenta R. Reagana

PS- wizyta N. Chruszczowa Warszawa 1956

PS- Perestrojka M. Gorbaczowa

PS- polityka wschodnia na I. Zjeździe Solidarności 1981

PS - polityka wschodnia Watykanu

PS- ostatnie lata RWPG i UW

E- Watykan wobec FR po 1990 r.

E- Stosunki Watykanu z państwami EŚW 1990-1994

E- Konkordat RP-Stolica Apostolska 1993 r.

PS- Druga wizyta w Polsce Papieża św. Jana Pawła II czerwiec 1983 r.

PS- sprawa biskupa J. Mazura z Irkucka

PS- zachodnia Europa wobec Kremla po 1990 r

E- Niemcy polityka wschodnia

E- Francja polityka wschodnia

E- Austria polityka wschodnia

E- Wielka Brytania polityka wschodnia

PS- Polska zgoda na zjednoczenie Niemiec

PS- Armia sowiecka w RP

6. Odzyskanie niepodległości przez Polskę

PS Zmiany na polskim bliskim Wschodzie 1989-1994

PS - idea dwutorowości w relacjach z obszarem b. ZSRS

E- stosunki z Białorusią

E- stosunki z Ukrainą

E- państwa Kaukazu

PS- Rozpad ZSRS

PS - Bezpieczeństwo RP - polityka „jeża”

PS- UZE w koncepcjach ppz

PS- dialog z Moskwą

PS - NATO bis

PS - ostatnie dwa lata RWPG i UW

PS- B Jelcyn w Warszawie 1992

E. Tworzenie nowych sojuszy 1995-2004

E- Wyszehrad

E- Trójkąt Weimarski

E- NATO

E. Rozwój relacji z obszarem postsowieckim 2005-2016

E- Stosunki polityczne z FR

E- co z Białorusią?

E- Kaliningrad jako kamień probierczy stosunków RP-FR

PS- Ukraina strategiczny partner RP?

PS- Sankcje UE i NATO wobec FR

7. Podsumowanie

Rok akademicki 2023-2024

1. Upadek I. Rzeczypospolitej

PS- pierwszy rozbiór

PS- drugi rozbiór

PS- trzeci rozbiór

PS - czwarty rozbiór

2. Czasy zaborów

E- powstanie listopadowe, polityka wschodnia rządu powstańczego

E- powstanie styczniowe, polityka wschodnia rządu powstańczego

E- Stosunek Królestwa Pruskiego do powstania styczniowego

3. II. Rzeczypospolita

E- Prometeizm

E- Koncepcja federacyjna (jagiellońska)

E- Eksperyment wołyński H. Józewskiego

PS- Litwa Środkowa

PS- Pakt o nieagresji Polska-ZSRS 1932

4. Próby reorientacji w czasie II. Wojny Światowej

E- Układ W. Sikorski- I. Majski 1941

E- E. Mikołajczyk rozmowy w Moskwie 1944

E- Oddziały francuskie na wschodnim froncie

PS- Plan Burza

PS- Prusy Wschodnie (Królewiec) 1944/1945 r.

PS- Marszałek C. Mannerheim

PS- Szanse na sojusz Piłsudski-Denikin (misja Halforda Mackindera)

5. PRL – czas dominacji moskiewskiej

E - relacje USA-ZSRS

E- Kryzys kubański

E- G.Ford-L.Breżniew we Władywostoku 1974

E- Gwiezdne wojny prezydenta R. Reagana

PS- wizyta N. Chruszczowa Warszawa 1956

PS- Perestrojka M. Gorbaczowa

PS- polityka wschodnia na I. Zjeździe Solidarności 1981

PS - polityka wschodnia Watykanu

PS- ostatnie lata RWPG i UW

E- Watykan wobec FR po 1990 r.

E- Stosunki Watykanu z państwami EŚW 1990-1994

E- Konkordat RP-Stolica Apostolska 1993 r.

PS- Druga wizyta w Polsce Papieża św. Jana Pawła II czerwiec 1983 r.

PS- sprawa biskupa J. Mazura z Irkucka

PS- zachodnia Europa wobec Kremla po 1990 r

E- Niemcy polityka wschodnia

E- Francja polityka wschodnia

E- Austria polityka wschodnia

E- Wielka Brytania polityka wschodnia

PS- Polska zgoda na zjednoczenie Niemiec

PS- Armia sowiecka w RP

6. Odzyskanie niepodległości przez Polskę

I. Zmiany na polskim bliskim Wschodzie 1989-1994

PS - idea dwutorowości w relacjach z obszarem b. ZSRS

E- stosunki z Białorusią

E- stosunki z Ukrainą

E- państwa Kaukazu

PS- Rozpad ZSRS D. Gąsiński

PS - Bezpieczeństwo RP - polityka „jeża”

PS- UZE w koncepcjach ppz

PS- dialog z Moskwą

PS - NATO bis

PS - ostatnie dwa lata RWPG i UW

PS- B Jelcyn w Warszawie 1992

II. Tworzenie nowych sojuszy 1995-2004

E- Wyszehrad

E- Trójkąt Weimarski

E- NATO

III. Rozwój relacji z obszarem postsowieckim 2005-2016

E- Stosunki polityczne z FR

E- co z Białorusią?

E- Kaliningrad jako kamień probierczy stosunków RP-FR

PS- Ukraina strategiczny partner RP?

PS- Sankcje UE i NATO wobec FR

7. Podsumowanie

II. Każdy z uczestników Konwersatorium zobowiązany jest do przeczytania co najmniej dwóch pozycji z podanej literatury przedmiotu

III.Legenda:

E- esej

PS- przypadek studyjny

ppz – polska polityka zagraniczna

Bibliografia

I. Ukraina

Pieniążek Paweł, Pozdrowienia z Noworosji, Warszawa 2015, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, str. 235

Korniejenko Agnieszka, Pełzająca wojna, Quo Vadis, Ukraino?, Kraków 2014, Wydawnictwo M, str. 127

Motyka Grzegorz, Od rzezi wołyńskiej do akcji "Wisła". Konflikt polsko-ukraiński 1943-1947, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2013, s. 520

Plokhy Serhii, Wrota Europy, Historia Ukrainy, Kraków 2016, Znak Horyzont

Tymanowski Józef, Ukraina między Wschodem, a Zachodem, Warszawa 2014, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, str.

Kidruk Max, Ja Ukrainiec, Warszawa 2015, Wydawnictwo Akurat, str. 381

II. Rosja

Gil Andrzej, Chiny i Rosja wobec Azji Centralnej – uwarunkowania, stan obecny i perspektywy, Lublin 2012, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, s.51

Między Unią a Rosją, o polskiej racji stanu, polityce zagranicznej i miejscu Polski w Unii Europejskiej z ekspertami rozmawia Artur Dmochowski, Lublin-Warszawa 2013, Wydawnictwo Słowa i Myśli, s. 209

Lubina Michał, Niedżwiedż w cieniu smoka. Rosja-Chiny 1991-2014, Kraków 2015, Księgarnia Akademicka, s.631

Lucas Edward, Nowa zimna wojna. Rosja Putina. Zagrożenie dla Zachodu, Warszawa 2015, Kurhaus Publishing , s. 271

Lucas Edward, O szpiegach, kłamstwach i o tym, jak Rosja kiwa Zachód, Warszawa 2014, Kurhaus Publishing

Nowak Andrzej, Od imperium do imperium. Spojrzenie na historię Europy Wschodniej, Kraków 2004, Wydawnictwo Arcana, Instytut Historii PAN w Warszawie, s. 399

Andrzej Nowak, Kto powiedział, że Moskale są to bracia nas Lechitów… szkice z historii wyobrażni politycznej Polaków, Kraków 2016, Wydawnictwo Literackie, s. 683

Plokhy Serhii, Ostatnie imperium. Historia upadku Związku Sowieckiego, Kraków 2015, Znak Horyzont, str. 619

Rozpad ZSRR i jego konsekwencje dla Europy i świata, część 1. Federacja Rosyjska, (red.) Jach Anna, Kraków 2011, Księgarnia Akademicka, s. 494

Schrad Mark Lawrence, Imperium wódki. Pijana polityka od Lenina do Putina, Kraków 2015, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, str. 325

Wybór wystąpień i wywiadów ministra spraw zagranicznych Federacji Rosyjskiej Siergieja Ławrowa, (red.) Piskorski Mateusz, Europejskie Centrum Analiz Geopolitycznych, Międzynarodowy Instytut Nowych Państw, Warszawa 2015, str. 206

III. Białoruś

Białoruś, co się tam dzieje? Sytuacja polityczna na przełomie XX i XXI wieku, (red.) Meller Arkadiusz, (red.) Rak Joanna, (red.) Wielomski Adam, Capital s.c. i Klub Zachowawczo-Monarchistyczny, Warszawa 2013, s. 420

Białoruś: trudna droga do demokracji, (red.) Iwanow Mikołaj, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Wrocław 2006, s.

Białoruś w stosunkach międzynarodowych, (red.) Topolski Ireneusz, Lublin 2009, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 332

Białoruś – w stronę zjednoczonej Europy, (red.) M. Maszkiewicz, Wrocław 2009, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego, s. 284

Szybieka Zachar, Historia Białorusi 1795-2000, Instytut Europy Środkowo Wschodniej, Lublin 2002, s. 571

IV. Kaliningrad

Solak Janusz, Rola obwodu kaliningradzkiego w bałtyckiej przestrzeni bezpieczeństwa. Mity wokół obwodu kaliningradzkiego, (w:) Bezpieczeństwo obszaru poradzieckiego, (red.) A. Bryc, A. Legucka, A. Włodkowska-Bagan, Difin SA, Warszawa 2011, , s. 309-317 (część obszernej – 418 s książki )

V. RP-FR

Kochańczyk Jan, Polska-Rosja, czas wojny, czas pokoju, Chorzów 2014, Videograf SA, s. 356

Szkop Ewa, Gospodarka w relacjach Unia Europejska - Federacja Rosyjska, Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, Warszawa 2012, s. 127

Szeremietiew Romuald, Siła złego… Niemcy-Polska-Rosja, Warszawa 2015, Oficyna Wydawnicza RYTM, s. 520

VI. Rosja-Niemcy

Stempin Arkadiusz, Sojusznicy. Od Fryderyka i Katarzyny Wielkiej do Merkel i Putina, Warszawa 2016, Agora, s. 517

VII. Polityka Wschodnia RP

Co po ULB? Polityka wschodnia Polski wobec sąsiadów w nowych uwarunkowaniach, (red.) A. Gil, Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, Rok 10 (2012), Zeszyt 1, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2012, s.134

Gelles Katarzyna, Niemiecka polityka wschodnia, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007

Goral Iwona, Francja wobec zjawiska imigracji z krajów muzułmańskich w latach 1968-2008, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2008, s. 30

Kowal Paweł, Testament Prometeusza, Źródła polityki wschodniej III Rzeczypospolitej, KEW - ISP PAN, Wrocław Wojnowice 2018, s. 767.

Legucka Agnieszka, Polityka wschodnia Unii Europejskiej, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2008, s.180

Mróz Maciej, Watykańska polityka wschodnia. Wczoraj i dziś. Stolica Apostolska i dyplomacja watykańska wobec komunizmu i transformacji ustrojowej w Europie Środkowej i Wschodniej w latach 1958-2010, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011, s. 460.

Nowak Andrzej, Od imperium do imperium. Spojrzenia na historię Europy Wschodniej, ARCANA, Kraków 2004, s. 396.

Ostrowski Arkadij, Rosja wielkie zmyślenie. Od wolności Gorbaczowa do wojny Putina, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2018, s. 394.

Polska i jej wschodni sąsiedzi, (red.) Grott Bogumił, (red.) Grott Olgierd, Wydawnictwo von Borowiecky, Warszawa 2016, s. 449

Polska Polityka Wschodnia, materiały z konferencji zorganizowanej 22-24 listopada 2012r., we Wrocławiu Wrocław 2013, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu, s.256

Przeklęte miejsce Europy? Dylematy polskiej geopolityki, (red.) Jacek Kłoczkowski, Kraków 2009

Ring-Eifel Ludwig, Światowa potęga Watykanu. Polityka współczesnych papieży, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2006, s. 303.

Rozpad ZSRR i jego konsekwencje dla Europy i świata. Część pierwsza Federacja Rosyjska, Kraków 2011, Jach Anna (red.), Księgarnia Akademicka, s.494.

Wang Yiwei, Inicjatywa „Jeden pas i jedna droga”. Co rozwój Chin oznacza dla świata, New World Press – Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2016, s. 243.

Żurawski vel Grajewski Przemysław, Polska polityka wschodnia 1989-2015. Wymiar narodowy i unijny, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2016, s. 367.

Uczestnicy konwersatorium posiadają rozszerzoną wiedzę nt. polskiej polityki wschodniej na przestrzeni ostatnich 200 lat. Uzyskują jednocześnie zdolność przeprowadzenia kwerendy źródłowej, formułowania argumentów, sporządzania własnych ocen, krytycznego podejścia do informacji medialnych, wyciągania wniosków i zdolności syntetycznej oceny.

3 punkty ECTS = udział w zaj. 30 h. +.esej, prezentacja i literatura 45 godz.

Łącznie 75 godz. = 3 pkt ECTS

Na zaliczenie przedmiotu składają się następujące elementy:

1. Każdy ze studentów musi przygotować i przedstawić co najmniej jeden esej oraz jedną prezentację przypadku studyjnego z zaprezentowanych w opisie przedmiotu (patrz wyżej) tematów. Sposób przestawienia podlega ocenie indywidualnej.

2. Aktywność merytoryczna na zajęciach, przy omawianiu przestawianych tematów.

3. Przeczytanie co najmniej 2 pozycji z proponowanej literatury.

4. Frekwencja na zajęciach (maksymalnie trzy nieobecności nieusprawiedliwione).