Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

WHF: Krytyka metafizyki w filozofii nowożytnej i współczesnej oraz jej konsekwencje

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: WF-FI-21-WHFM-M21
Kod Erasmus / ISCED: 08.1 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0223) Filozofia i etyka Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: WHF: Krytyka metafizyki w filozofii nowożytnej i współczesnej oraz jej konsekwencje
Jednostka: Instytut Filozofii
Grupy: Grupa przedmiotów ogólnouczelnianych - Obszar nauk humanistycznych (studia II stopnia)
Grupa przedmiotów ogólnouczelnianych - obszar nauk humanistycznych i społecznych (studia II stopnia)
Wykłady historyczne z filozofii - II stopień - do wyboru na I lub II roku
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Poziom przedmiotu:

podstawowy

Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się:

FI2_W05; FI2_W06;

FI2_U02; FI2_U10;

Skrócony opis:

Na wykładzie zapoznamy się z krytyką metafizyki przeprowadzonej przez A. Schopenhauera, F. Nietzschego i M. Heideggera. Wszyscy oni krytykowali metafizykę z określonych powodów, co więcej - proponowali własne rozwiązania filozoficzne w miejsce odrzucanej filozofii klasycznej. Wskażemy na zalety i wady ich krytyki i ich własnych filozoficznych propozycji. W ten sposób odpowiemy na pytanie: dlaczego warto jednak uprawiać metafizykę? Wykład będzie miały więc nie tylko teoretyczny ale i praktyczny charakter.

Wykład będzie w formie e-learning, czwartek, 16:45 - 18:15.

Pełny opis:

Poglądy na potrzebę uprawiania metafizyki były i są niejednolite. Współcześnie zauważa się m.in. stanowisko negujące wartość i potrzebę metafizyki, a szerzej filozofii klasycznej, jako wiedzy o rzeczywistości realnie istniejącej.

Na wykładzie przyjrzymy się krytyce metafizyki przeprowadzonej przez A. Schopenhauera, F. Nietzschego i M. Heideggera. Wszyscy oni krytykowali metafizykę z określonych powodów, co więcej - proponowali własne rozwiązania filozoficzne w miejsce odrzucanej filozofii klasycznej. Wskażemy na zalety i wady ich krytyki i ich własnych filozoficznych propozycji.

W ten sposób spróbujemy uzasadnić inne stanowisko odnośnie potrzeby uprawiania metafizyki (filozofii klasyczne): stanowisko opowiadające się za jej aktualnością, szczególnie w odniesieniu do całości kultury, którą filozofia integruje, oczyszcza i nadaje jej sens.

Dziś wiele mówi się na temat kryzysu współczesnej kultury, rozumianym jako ważne załamania w procesie jej rozwoju. Źródłem tego załamania jest człowiek i to człowiek nie jako abstrakt, ale jako konkretna osoba, posiadająca wiedzę i przekonania z zakresu takich dziedzin jak: moralność, religia, sztuka nauka i filozofia. Mówi o tym zasada: "agere sequitur esse" (działanie wypływa z bycia). Wiadomo, że to „esse”, (bycie człowieka), nie jest zjawiskiem pierwotnym, jest również w pewnej „warstwie” tworem kulturowym. Kryzys kultury współczesnej i jej fundamentu, czyli ludzkiego „esse” powstał z powolnego odwracania się od absolutnego, stałego i hierarchicznego świata wartości i norm. Już Arystoteles zwrócił uwagę, że drobne błędy na początku prowadzą do poważnych konsekwencji na końcu.

Na wykładzie przyglądając się krytyce metafizyki klasycznej odpowiemy na pytanie: dlaczego jednak warto uprawiać metafizykę? Wskażemy na kilka negatywnych cech kultury zachodniej XXI wieku. Na każdy błąd spróbujemy znaleźć lekarstwo, które może przyjść ze strony metafizyki. Wykład będzie miały więc nie tylko teoretyczny ale i praktyczny charakter.

Wykład będzie w formie e-learning, czwartek, 16:45 - 18:15.

Literatura:

- Benisz H., “Schopenhauer – Nietzsche – Heidegger. Fundamentalne kwestie filozofii życia”, Kęty 2015

- Bronk A., „Zrozumieć świat współczesny”, Lublin 1998.

- Bronk A. (red.), „Filozofować dziś. Z badań nad filozofią współczesna”, Lublin

1995.

- Crosby, J. F., „Zarys filozofii osoby. Bycie sobą”, tłum. B. Majczyna Kraków WAM, 2007.

- Gilson E., „Realizm tomistyczny”, opracowanie zbiorowe, Warszawa 1968.

- Heidegger M., "Nietzsche", tłum. C. Wodziński, Warszawa 1999.

- Heidegger M., „Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane”, przeł. K. Michalski, K. Pomian, M. J. Siemek, J. Tischner, K. Wolicki, Warszawa 1977.

- Heidegger M., „Co zwie się myśleniem?”, przeł. J. Mizera, Warszawa 2000.

- Heidegger M., „Kant a problem metafizyki”, przeł. B. Baran, Warszawa 1989.

- Heidegger M., „Wprowadzenie do metafizyki”, przeł. R. Marszałek, Warszawa 2000.

- „Heidegger dzisiaj”, red. P. Marciszuk, C. Wodziński, Warszawa 1990.

- Heidegger M., „Czym jest metafizyka”, przeł. K. Pomian; „O istocie racji”, przeł. J. Nowotniak, w: M. Heidegger, „Znaki drogi”, Fundacja Aletheia, Warszawa 1995,

- Jaspers K., "Nietzsche", tłum. Dorota Stoińska, Warszawa 1997.

- Krasiciki P., "Od „śmierci Boga" do śmierci człowieka. Z genealogii i recepcji

posthumanizmu Fryderyka Nietzschego", Opole 2001.

- Kuderowicz Z., "Nietzsche", Warszawa 1976.

- Kamiński S., „Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii.

- Krąpiec M. A., Kamiński S., „Z teorii i metodologii metafizyki”, Lublin 1994.

- Kutschera F. von, „Wielkie pytania. Rozważania filozoficzno-teologiczne”,

tłum., J. Merecki, Warszawa 2007.

- MacIntyre A., „Bóg - Filozofia – Uniwersytety. Wybrane zagadnienia z historii

katolickiej tradycji filozoficznej”, tłum. A. Łagodzka, Warszawa 2013.

- Markowski M. P., "Nietzsche. Filozofia interpretacji", Kraków 1995.

- Marquard O., „Rozstanie z filozofią pierwszych zasad”, tłum., K.

Krzemieniowa, Warszawa 1994.

- Morawiec E., Mazanka P., „Metafizyka klasyczna wersji egzystencjalnej”,

Warszawa 2006.

- Moryń M., "Wola mocy i myśli. Spotkania z filozofią z Fryderyka Nietzschego",

Poznań 1997.

- Nietzsche F., "Z genealogii moralności", tłum. G. Sowinski, Kraków 1997.

- Nietzsche F., "Wola mocy", tłum. S. Frycz, K. Drzewiecki, Warszawa 1910-1911.

- Nietzsche F., "Antychryst. Przemiany wszystkich wartości", tłum., L. Staff,

Warszawa 1907.

- Nietzsche F., "Wiedza radosna", , tłum. L. Staff, Kraków 2003.

- Possenti V., "Nihilizm teoretyczny i śmierć metafizyki", tłum. J. Merecki, Lublin

1998.

- Possenti V., "Filozofia po nihilizmie", tłum. J. Merecki, Lublin 2003.

- „Rozum otwarty na wiarę”, red. A. Maryniarczyk, A. Gudaniec, Lublin 2000.

- Reale G., „Lekarstwo na błędy w kulturze czyli jakiej filozofii dzisiaj

potrzebujemy?”, Ethos 56(2001), s. 15 nn.

- Safranski R., „Schopenhauer. Dzikie czasy filozofii”, tłum., M. Falkowski, Warszawa 2008.

- Safranski R., "Nietzsche. Biografia myśli", tłum., D. Stroińska, Warszawa 2003.

- Schopenhauer A., "Świat jako wola i przedstawienie", t. I i II, przeł. J. Garewicz, Warszawa 1994,1995.

- Schopenhauer A., „W poszukiwaniu mądrości życia. Parerga i Paralipomena”,

t. II., tłum. J. Garewicz, Kęty 2004.

- Skarga B., "Kłopoty intelektem. Między Comte’em a Bergsonem", Warszawa

1975.

- Taylor Ch., „Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej”,

tłum. M. Gruszczyński, O. Latek, A. Lipszyc, A. Michalak, A. Rostkowska, M.

Rychter, Ł. Sommer, Warszawa 2001.

- White N., „Filozofia szczęścia. Od Platona do Skinnera”, tłum. M. Chojnacki, Kraków 2008.

- Żelazny M., "Metafizyka czasu i wieczności jako filozofia człowieka w idealizmie niemieckim (od Kanta do Nietzschego)", Toruń 1986.

Efekty kształcenia i opis ECTS:

Wiedza:

- Student(ka) poznaje i rozumie ważne pojęcia związane z krytyka metafizyki (filozofią klasyczną) u wybranych filozofów.

- Zapoznaje się z filozoficznymi przyczynami kryzysu kultury współczesnej, jak również z środkami, które mogą uzdrowić kulturę.

Umiejętności:

- Student(ka) potrafi zająć samodzielnie stanowisko w dyskusji na temat współczesnej krytyki metafizyki, kryzysu kultury współczesnej i możliwościami jego przezwyciężenia.

- Poprawnie stosuje poznaną terminologię filozoficzną z zakresu problematyki wykładu.

Kompetencje społeczne:

- Student(ka) zachowuje otwartość na różne argumenty dotyczące kryzysu współczesnej kultury rozumiejąc jego przyczyny i konsekwencje.

- Potrafi wejść w rzeczą dyskusję z osobami reprezentującymi różne światopoglądy.

- Rozumie relację pomiędzy naukami przyrodniczymi, filozofią, a teologią.

- Potrafi odróżnić przejawy i formy religii prawdziwej od tzw. pseudoreligii.

Punkty ECTS:

udział w wykładzie - 30

przygotowanie do wykładu i lektura tekstów - 30

przygotowanie do zaliczenia - 25

konsultacje - 5

SUMA GODZIN 90 [90:30=3]

LICZBA ECTS –

Metody i kryteria oceniania:

Metody i kryteria ocenienia:

- ocena niedostateczna (2) - student nie zna podstawowych zagadnień omówionych na wykładzie

- ocena dostateczna (3) - student pobieżnie orientuje się w problematyce wykładu, wymienia omówione zagadnienia, nie potrafi jednak dokonać głębszej analizy prezentowanych problemów

- ocena dobra (4) - student zna wszystkie poruszane na zajęciach zagadnienia, szczegółowo charakteryzuje kluczowe pojęcia związane z nowożytna i współczesną krytyką metafizyki.

- ocena bardzo dobra (5) - student zna szczegółowo rozwiązania wszystkich omawianych zagadnień, oraz twórczo i krytycznie potrafi odnieść się do każdego z nich.

- Szczegółowe kryteria oceniania zostaną podane na pierwszym wykładzie.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)

Okres: 2021-10-01 - 2022-01-31
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin, 20 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Paweł Mazanka
Prowadzący grup: Paweł Mazanka
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzaminacyjny
Wykład - Egzaminacyjny
E-Learning:

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

Typ przedmiotu:

obowiązkowy

Grupa przedmiotów ogólnouczenianych:

PO/H2 - obszar nauk humanistycznych - II stopień

Skrócony opis:

Na wykładzie zapoznamy się z krytyką metafizyki przeprowadzonej przez A. Schopenhauera, F. Nietzschego i M. Heideggera. Wszyscy oni krytykowali metafizykę z określonych powodów, co więcej - proponowali własne rozwiązania filozoficzne w miejsce odrzucanej filozofii klasycznej. Wskażemy na zalety i wady ich krytyki i ich własnych filozoficznych propozycji. W ten sposób odpowiemy na pytanie: dlaczego warto jednak uprawiać metafizykę? Wykład będzie miały więc nie tylko teoretyczny ale i praktyczny charakter.

Wykład będzie w formie e-learning, czwartek, 16:45 - 18:15.

Pełny opis:

Poglądy na potrzebę uprawiania metafizyki były i są niejednolite. Współcześnie zauważa się m.in. stanowisko negujące wartość i potrzebę metafizyki, a szerzej filozofii klasycznej, jako wiedzy o rzeczywistości realnie istniejącej.

Na wykładzie przyjrzymy się krytyce metafizyki przeprowadzonej przez A. Schopenhauera, F. Nietzschego i M. Heideggera. Wszyscy oni krytykowali metafizykę z określonych powodów, co więcej - proponowali własne rozwiązania filozoficzne w miejsce odrzucanej filozofii klasycznej. Wskażemy na zalety i wady ich krytyki i ich własnych filozoficznych propozycji.

W ten sposób spróbujemy uzasadnić inne stanowisko odnośnie potrzeby uprawiania metafizyki (filozofii klasyczne): stanowisko opowiadające się za jej aktualnością, szczególnie w odniesieniu do całości kultury, którą filozofia integruje, oczyszcza i nadaje jej sens.

Dziś wiele mówi się na temat kryzysu współczesnej kultury, rozumianym jako ważne załamania w procesie jej rozwoju. Źródłem tego załamania jest człowiek i to człowiek nie jako abstrakt, ale jako konkretna osoba, posiadająca wiedzę i przekonania z zakresu takich dziedzin jak: moralność, religia, sztuka nauka i filozofia. Mówi o tym zasada: "agere sequitur esse" (działanie wypływa z bycia). Wiadomo, że to „esse”, (bycie człowieka), nie jest zjawiskiem pierwotnym, jest również w pewnej „warstwie” tworem kulturowym. Kryzys kultury współczesnej i jej fundamentu, czyli ludzkiego „esse” powstał z powolnego odwracania się od absolutnego, stałego i hierarchicznego świata wartości i norm. Już Arystoteles zwrócił uwagę, że drobne błędy na początku prowadzą do poważnych konsekwencji na końcu.

Na wykładzie przyglądając się krytyce metafizyki klasycznej odpowiemy na pytanie: dlaczego jednak warto uprawiać metafizykę? Wskażemy na kilka negatywnych cech kultury zachodniej XXI wieku. Na każdy błąd spróbujemy znaleźć lekarstwo, które może przyjść ze strony metafizyki. Wykład będzie miały więc nie tylko teoretyczny ale i praktyczny charakter.

Wykład będzie w formie e-learning, czwartek, 16:45 - 18:15.

Literatura:

- Benisz H., “Schopenhauer – Nietzsche – Heidegger. Fundamentalne kwestie filozofii życia”, Kęty 2015

- Bronk A., „Zrozumieć świat współczesny”, Lublin 1998.

- Bronk A. (red.), „Filozofować dziś. Z badań nad filozofią współczesna”, Lublin

1995.

- Crosby, J. F., „Zarys filozofii osoby. Bycie sobą”, tłum. B. Majczyna Kraków WAM, 2007.

- Gilson E., „Realizm tomistyczny”, opracowanie zbiorowe, Warszawa 1968.

- Heidegger M., "Nietzsche", tłum. C. Wodziński, Warszawa 1999.

- Heidegger M., „Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane”, przeł. K. Michalski, K. Pomian, M. J. Siemek, J. Tischner, K. Wolicki, Warszawa 1977.

- Heidegger M., „Co zwie się myśleniem?”, przeł. J. Mizera, Warszawa 2000.

- Heidegger M., „Kant a problem metafizyki”, przeł. B. Baran, Warszawa 1989.

- Heidegger M., „Wprowadzenie do metafizyki”, przeł. R. Marszałek, Warszawa 2000.

- „Heidegger dzisiaj”, red. P. Marciszuk, C. Wodziński, Warszawa 1990.

- Heidegger M., „Czym jest metafizyka”, przeł. K. Pomian; „O istocie racji”, przeł. J. Nowotniak, w: M. Heidegger, „Znaki drogi”, Fundacja Aletheia, Warszawa 1995,

- Jaspers K., "Nietzsche", tłum. Dorota Stoińska, Warszawa 1997.

- Krasiciki P., "Od „śmierci Boga" do śmierci człowieka. Z genealogii i recepcji

posthumanizmu Fryderyka Nietzschego", Opole 2001.

- Kuderowicz Z., "Nietzsche", Warszawa 1976.

- Kamiński S., „Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii.

- Krąpiec M. A., Kamiński S., „Z teorii i metodologii metafizyki”, Lublin 1994.

- Kutschera F. von, „Wielkie pytania. Rozważania filozoficzno-teologiczne”,

tłum., J. Merecki, Warszawa 2007.

- MacIntyre A., „Bóg - Filozofia – Uniwersytety. Wybrane zagadnienia z historii

katolickiej tradycji filozoficznej”, tłum. A. Łagodzka, Warszawa 2013.

- Markowski M. P., "Nietzsche. Filozofia interpretacji", Kraków 1995.

- Marquard O., „Rozstanie z filozofią pierwszych zasad”, tłum., K.

Krzemieniowa, Warszawa 1994.

- Morawiec E., Mazanka P., „Metafizyka klasyczna wersji egzystencjalnej”,

Warszawa 2006.

- Moryń M., "Wola mocy i myśli. Spotkania z filozofią z Fryderyka Nietzschego",

Poznań 1997.

- Nietzsche F., "Z genealogii moralności", tłum. G. Sowinski, Kraków 1997.

- Nietzsche F., "Wola mocy", tłum. S. Frycz, K. Drzewiecki, Warszawa 1910-1911.

- Nietzsche F., "Antychryst. Przemiany wszystkich wartości", tłum., L. Staff,

Warszawa 1907.

- Nietzsche F., "Wiedza radosna", , tłum. L. Staff, Kraków 2003.

- Possenti V., "Nihilizm teoretyczny i śmierć metafizyki", tłum. J. Merecki, Lublin

1998.

- Possenti V., "Filozofia po nihilizmie", tłum. J. Merecki, Lublin 2003.

- „Rozum otwarty na wiarę”, red. A. Maryniarczyk, A. Gudaniec, Lublin 2000.

- Reale G., „Lekarstwo na błędy w kulturze czyli jakiej filozofii dzisiaj

potrzebujemy?”, Ethos 56(2001), s. 15 nn.

- Safranski R., „Schopenhauer. Dzikie czasy filozofii”, tłum., M. Falkowski, Warszawa 2008.

- Safranski R., "Nietzsche. Biografia myśli", tłum., D. Stroińska, Warszawa 2003.

- Schopenhauer A., "Świat jako wola i przedstawienie", t. I i II, przeł. J. Garewicz, Warszawa 1994,1995.

- Schopenhauer A., „W poszukiwaniu mądrości życia. Parerga i Paralipomena”,

t. II., tłum. J. Garewicz, Kęty 2004.

- Skarga B., "Kłopoty intelektem. Między Comte’em a Bergsonem", Warszawa

1975.

- Taylor Ch., „Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej”,

tłum. M. Gruszczyński, O. Latek, A. Lipszyc, A. Michalak, A. Rostkowska, M.

Rychter, Ł. Sommer, Warszawa 2001.

- White N., „Filozofia szczęścia. Od Platona do Skinnera”, tłum. M. Chojnacki, Kraków 2008.

- Żelazny M., "Metafizyka czasu i wieczności jako filozofia człowieka w idealizmie niemieckim (od Kanta do Nietzschego)", Toruń 1986.

Wymagania wstępne:

Wymagane są podstawowe wiadomości z zakresu historii filozofii i metafizyki. Wykładowca jest otwarty na sugestie studentów. Dlatego istnieje możliwość pewnej modyfikacji zagadnień poszczególnych wykładów.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
ul. Dewajtis 5,
01-815 Warszawa
tel: +48 22 561 88 00 https://uksw.edu.pl
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)