Problem przebaczenia

filozofia

podstawowy

FI2_W01; FI2_W02; P6S_WK

Nie ma wymagań wstępnych

W czasie przedyskutujemy naturę krzywdy i metody radzenia sobie z jej skutkami. Uwzględnimy zarówno punkt widzenia ofiary jak i punkt widzenia krzywdziciela. Omówimy takie akty odpowiedzi na krzywdę jak: zapomnienie, zadośćuczynienie, zemsta, racjonalizacja, kara i wreszcie przebaczenie i pojednanie. Przebaczeniu poświęcimy szczególna uwagę z uwagi na skomplikowana naturę i moralną doniosłość. Wykorzystamy teksty literackie oraz teorie filozoficzne, prawnicze i z zakresu teologii moralnej odnoszące się do poszczególnych komponentów odpowiedzi na krzywdę.

W czasie zająć rozważymy warunki prawomocności i skuteczności poradzenia sobie z doznana i uczyniona krzywdą Materiałem wyjściowym tej pracy, prócz elementarnych intuicji moralnych są teksty literackie, na przykład dwie powieści Fiodora Dostojewskiego Skrzywdzeni i poniżeni oraz Zbrodnia i kara. Punktem wyjścia dyskusji będzie określenie samej krzywdy. Punktem wyjścia do dalszej dyskusji będą nastepujące założenia: (1) Krzywda jest względnie trwałym stan rzeczy powstającym w człowieku na skutek doznania pewnej szkody ze strony innego człowieka i pociągający za sobą obowiązki moralne zarówno krzywdziciela jak skrzywdzonego; (2) Krzywda nie jest ufundowana w samych szkodach doznanych przed ofiarę, lecz w pewnej relacji zachodzącej pomiędzy ofiarą i krzywdzicielem. (3) Czynnikiem sprawczym krzywdy jest jakaś forma przemocy ze strony krzywdziciela; (4) Podstawowym komponentem krzywdy jest naruszenie godności ofiary, co częściowo pozwala zrozumieć fakt, że wewnętrzny uraz spowodowany przez skrzywdzenie jest często długotrwały i trudny do usunięcia; (5) Relacyjny charakter krzywdy sprawia, że ma ona charakter systemu, w którym wiele składowych o charakterze materialnym, psychicznym i moralnym określa się wzajemnie; (6) Systemowy charakter krzywdy sprawia, że trudno usunąć jej skutki. Rozważymy równe akty zmierzające do tego celu, jak: zemsta, racjonalizacja, ukaranie, zapomnienie. Wyróżnione miejsce wśród środków radzenia sobie z doznanym złem ma przebaczenie, jest ono bowiem próbą uzdrowienia międzyludzkiej relacji przekształconej i zdominowanej przez uczynione zło. Oczekiwania, jakie na ogół wiążemy z przebaczeniem są bardzo wielkie - chodzi o swego rodzaju restytucję moralną zarówno ofiary jak krzywdziciela. Spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy te oczekiwania mają dobre podstawy moralne, a także zastanowimy się nad głębszymi założeniami ontologicznymi i aksjologicznymi związanymi z naprawą krzywd: .

Przedyskutujemy książkę Karoliny Wigury, Wina narodów, wyd. Scholar 2011 oraz oraz książkę Elżbiety Czykwin, Wstyd, Wyd. Impuls 2013.

W czasie zajęć wykorzystana będzie także książka prowadzącego zajęcia:

R. Piłat, Krzywda i zadośćuczynienie

oraz pomniejsze prace na ten temat:

R. Piłat, Ontologia pojednania, „Przegląd filozoficzno-literacki”, 2 (17), 2007

R. Piłat, Moralna ocena samozakłamania, Ethos, nr. 92, 2010

R. Piłat, Przemoc jako problem filozoficzny, Ethos, nr. 106, 2014

R. Piłat, Wspólnota i przebaczenie, „Zeszyty karmelitańskie”, 3(40) 2007

Wiedza: Znajomość problemów i kontrowersji jakie w powstawały w filozofii moralnej w związku z postulatem adekwatnej moralnie odpowiedzi na krzywdę.

Umiejętności 1: Zdolność analizowania tekstów niefilozoficznych, np. literacki czy psychologicznych, by przekonująco wydobyć z nich problemy filozoficzne.

Umiejętności 2: Umiejętność napisania eseju łączącego własne intuicje i literaturę w analizie jednego z problemów związanych z krzywda i jej naprawą.

Kompetencje: Zdolność do racjonalnej dyskusji na tematy z natury kontrowersyjne i wzbudzające emocje;

Wiedza: DOST: znajomość encyklopedyczna wybranego problemu i koncepcji; DB: znajomość problemów i koncepcji wystarczająca dla ich porównywania i oceniania; BDB: szeroka znajomość końcepcji dotyczących krzywdy z uwzględnieniem kontekstu, wariantów i konsekwencji

Umiejętności: DOST: rozumienie problemów na poziomie konkretnym, na przykładach; napisanie eseju zawierające opinie bez dokładnej analizy i uzasadnień; DB: zdolność widzenie problemów ogólnych i teoretycznych; napisanie eseju argumentacyjnego; BDB: zdolność samodzielnego analizowania problemów i krytyczna analizy odpowiedzi, formułowanie samodzielnych poglądów; napisanie eseju argumentacyjnego i zawierające własne próby odpowiedzi.

nd.

Udział w zajęciach - 30 godz.

Lektury: 30 godz.

Napisanie eseju: 15 godz

Razem - 75 godzin w tym 30 godzin w kontakcie z prowadzącym

fakultatywny ograniczonego wyboru

nie dotyczy

W czasie przedyskutujemy naturę krzywdy i metody radzenia sobie z jej skutkami. Uwzględnimy zarówno punkt widzenia ofiary jak i punkt widzenia krzywdziciela. Omówimy takie akty odpowiedzi na krzywdę jak: zapomnienie, zadośćuczynienie, zemsta, racjonalizacja, kara i wreszcie przebaczenie i pojednanie. Przebaczeniu poświęcimy szczególna uwagę z uwagi na skomplikowana naturę i moralną doniosłość. Wykorzystamy teksty literackie oraz teorie filozoficzne, prawnicze i z zakresu teologii moralnej odnoszące się do poszczególnych komponentów odpowiedzi na krzywdę.

W czasie zająć rozważymy warunki prawomocności i skuteczności poradzenia sobie z doznana i uczyniona krzywdą Materiałem wyjściowym tej pracy, prócz elementarnych intuicji moralnych są teksty literackie, na przykład dwie powieści Fiodora Dostojewskiego Skrzywdzeni i poniżeni oraz Zbrodnia i kara. Punktem wyjścia dyskusji będzie określenie samej krzywdy. Punktem wyjścia do dalszej dyskusji będą nastepujące założenia: (1) Krzywda jest względnie trwałym stan rzeczy powstającym w człowieku na skutek doznania pewnej szkody ze strony innego człowieka i pociągający za sobą obowiązki moralne zarówno krzywdziciela jak skrzywdzonego; (2) Krzywda nie jest ufundowana w samych szkodach doznanych przed ofiarę, lecz w pewnej relacji zachodzącej pomiędzy ofiarą i krzywdzicielem. (3) Czynnikiem sprawczym krzywdy jest jakaś forma przemocy ze strony krzywdziciela; (4) Podstawowym komponentem krzywdy jest naruszenie godności ofiary, co częściowo pozwala zrozumieć fakt, że wewnętrzny uraz spowodowany przez skrzywdzenie jest często długotrwały i trudny do usunięcia; (5) Relacyjny charakter krzywdy sprawia, że ma ona charakter systemu, w którym wiele składowych o charakterze materialnym, psychicznym i moralnym określa się wzajemnie; (6) Systemowy charakter krzywdy sprawia, że trudno usunąć jej skutki. Rozważymy równe akty zmierzające do tego celu, jak: zemsta, racjonalizacja, ukaranie, zapomnienie. Wyróżnione miejsce wśród środków radzenia sobie z doznanym złem ma przebaczenie, jest ono bowiem próbą uzdrowienia międzyludzkiej relacji przekształconej i zdominowanej przez uczynione zło. Oczekiwania, jakie na ogół wiążemy z przebaczeniem są bardzo wielkie - chodzi o swego rodzaju restytucję moralną zarówno ofiary jak krzywdziciela. Spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy te oczekiwania mają dobre podstawy moralne, a także zastanowimy się nad głębszymi założeniami ontologicznymi i aksjologicznymi związanymi z naprawą krzywd: .

Przedyskutujemy książkę Karoliny Wigury, Wina narodów, wyd. Scholar 2011 oraz oraz książkę Elżbiety Czykwin, Wstyd, Wyd. Impuls 2013.

W czasie zajęć wykorzystana będzie także książka prowadzącego zajęcia:

R. Piłat, Krzywda i zadośćuczynienie

oraz pomniejsze prace na ten temat:

R. Piłat, Ontologia pojednania, „Przegląd filozoficzno-literacki”, 2 (17), 2007

R. Piłat, Moralna ocena samozakłamania, Ethos, nr. 92, 2010

R. Piłat, Przemoc jako problem filozoficzny, Ethos, nr. 106, 2014

R. Piłat, Wspólnota i przebaczenie, „Zeszyty karmelitańskie”, 3(40) 2007

obowiązkowy

nie dotyczy