Psychologia ogólna: różnice indywidualne 2
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | WF-PS-N-PRI2 |
Kod Erasmus / ISCED: |
14.4
|
Nazwa przedmiotu: | Psychologia ogólna: różnice indywidualne 2 |
Jednostka: | Instytut Psychologii |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Obowiązkowy poprzednik: | Psychologia ogólna: różnice indywidualne 1 WF-PS-N-PRI1 |
Poziom przedmiotu: | podstawowy |
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się: | PS_W07 PS_W17 PS_U03 PS_U05 |
Skrócony opis: |
W ramach przedmiotu prowadzone są wykłady i ćwiczenia. Na wykładach studenci zdobywają wiedzę na temat stylów poznawczych i stylów myślenia, zdolności, osiągnięć edukacyjnych, różnych koncepcji temperamentu, ze szczególnym uwzględnieniem Regulacyjnej Teorii Temperamentu Jana Strelaua. Na ćwiczeniach poznają różne testy inteligencji i kwestionariusze do pomiaru temperamentu oraz uczą się ich używania w celach diagnostycznych. |
Pełny opis: |
Zakres tematów wykładów: 1. Teorie zdolności ogólnych i zdolności kierunkowych. Osiągnięcia akademicki oraz ich brak - znaczenie poszczególnych trudności w edukacji. 2. Inteligencja interpersonalna i intapersonalna. Inteligencja społeczna a kompetencje społeczne i interpersonalne. 3. Inteligencja emocjonalna i jej znaczeniu w rozwoju indywidualnym. Wpływ środowiska na jej rozwój. Model zdolnościowy Johna Mayera i Petera Saloveya oraz modele mieszane Daniela Golemana, Reuvena Bar-Ona. 4. Pojęcie stylu poznawczego oraz ich znaczenie dla czynności poznawczych i intelektualnych. Charakterystyka wybranych stylów poznawczych (zależność-niezależność od pola, refleksyjność – impulsywność, abstrakcyjność-konkretność). Sposoby kształtowania stylów poznawczych. 5. Koncepcja stylów myślenia Roberta Sternberg i Eleny Grigorenko. Geneza stylów myślenia – rola środowiska i procesu socjalizacji w ich kształtowaniu. Metapoznawcze procesy kontrolne i decyzyjne dla procesów poznawczych. Style myślenia a efektywność wykonywania różnego typu zadań poznawczych. Inteligencja a różne aspekty poznawczego samokierowania. 6. Podstawowymi zagadnienia psychologii temperamentu, zróżnicowanie koncepcji temperamentu. Uwarunkowania biologiczne i środowiskowe. Klasyczne koncepcje temperamentu: koncepcje konstytucjonalne (Kretschmer, Sheldon), Pawłow i neopawłowiści, koncepcje czynnikowe (Guilford). 7. Współczesne koncepcje temperamentu: interakcyjna teoria Thomasa i Chess, koncepcje Rothbart i Kagana, genetyczna teoria Bussa i Plomina. 8. Różnice temperamentalne w świetle teorii aktywacji: podstawowe tezy teorii aktywacji, ekstrawersja-introwersja w koncepcji Eysencka, lęk i impulsywność w koncepcji Graya, pojęcie zapotrzebowania na stymulację; model Cloningera. 9. Struktura temperamentu w Regulacyjnej Teorii Temperamentu Strelaua: temperament jako zespół formalnych cech zachowania, energetyczna charakterystyka zachowania, czasowa charakterystyka zachowania. 10. Rola temperamentu w regulacji stymulacji: temperament a możliwości przetwarzania stymulacji, temperament a zapotrzebowanie na stymulację. Temperament a działanie: temperament a efektywność działania, temperament a funkcjonowanie w sytuacjach trudnych, temperamentalne uwarunkowania stylu działania. 11. Temperament a osobowość: mechanizmy wpływu cech formalnych zachowania na cechy treściowe, temperament a zainteresowania, potrzeba osiągnięć i właściwości funkcjonowania społecznego. 12. Temperament a przystosowanie: pojęcie kosztów psychofizjologicznych, temperamentalny czynnik ryzyka. Zagadnienie odziedziczalności cech temperamentu. 13. Rola temperamentu w rozwoju psychicznym: temperament a motywacja do rozwoju, temperament a indywidualne drogi i kierunki rozwoju, temperament a podatność jednostki na wpływy środowiskowo-wychowawcze. Temperament a inteligencja. 14. Rola czynników środowiskowych w modyfikowaniu cech temperamentu: problem stałości - zmienności cech temperamentu. 15. Kwestionariuszowe i obserwacyjne metody pomiaru temperamentu: przejawy temperamentu w sytuacjach życia codziennego, kwestionariusze FCZ-KT i PTS, pomiar temperamentu według koncepcji EAS, skale obserwacyjne do diagnozy temperamentu. Różnice intraindywidualne - wybrane zmiennych służących do ich opisu. Zakres tematów ćwiczeń 1. Analiza interindywidualna APIS-Z - interpretacja wyników, integracja wyników. 2. Analiza intraindywidualna APIS-Z - interpretacja wyników, integracja wyników. 3. Skala Wechslera (WAIS-R) – prezentacja. 4. „Nowe inteligencje” – na przykładzie inteligencji emocjonalnej - 1. 5. „Nowe inteligencje” – na przykładzie inteligencji emocjonalnej - 2. 6. Inteligencja a kompetencje – na przykładzie kompetencji społecznych. 7. Pomiar cech temperamentu – kwestionariusz PTS. 8. Pomiar cech temperamentu – kwestionariusz FCZ-KT. 9. Diagnoza struktury temperamentu. 10. Kwestionariusze a skale ocen na przykładzie EAS. 11. Temperament a funkcjonowanie intelektualne. 12. Różnice indywidualne w zakresie preferencji – Wielowymiarowy Kwestionariusz Preferencji. 13. Znaczenie preferencji w karierze zawodowej. 14. Test sprawdzający wiedzę, umiejętności i kompetencje. 15. Omówienie wyników testu końcowego i zaliczenia. |
Literatura: |
Literatura obowiązkowa: Strelau, J. (2002). Psychologia różnic indywidualnych. Warszawa: Scholar. Strelau, J. (2000 lub późniejsze wznowienia). Psychologia. Podręcznik akademicki (T. 1 rozdz. 6, 12.2, 12.3; T. 2 rozdz. 37-40). Gdańsk: GWP Literatura uzupełniająca: Gardner, H. (2001). Inteligencje wielorakie. Teoria w praktyce. Poznań: Media Rodzina. Hampson, S. E., Colmana A. M. (2000). Psychologia różnic indywidualnych. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka. Iskra, J. (2014). Sposoby radzenia sobie z trudnościami przez studentów. Warszawa: Difin. Matczak, A. (1982). Style poznawcze. Warszawa 1982, 9-36. Matczak, A. (1994). Diagnoza intelektu. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii. Matczak, A. (2000). Style poznawcze. W: J. Strelau (red.). Psychologia: Podręcznik akademicki. T. 2. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 761-782. Matczak, A. O potrzebie modyfikacji procedury testowego badania zdolności. Przegląd Psychologiczny, 1998, T. 41, Z. 1/2, 89-102. Marszał-Wiśniewska, M., Fajkowska-Stanik, M. (red.). (2003) Psychologia różnic indywidualnych. Gdańsk: GWP. Nęcka, E. (1994). Inteligencja i procesy poznawcze. Kraków: Oficyna wydawnicza „Impuls”. Nęcka, E. (2000). Inteligencja. W: J. Strelau (red.). Psychologia: Podręcznik akademicki. T. 2. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Nęcka, E. (2003). Inteligencja. Geneza – Struktura - Funkcje. Gdańsk: GWP. Nosal, Cz. (1990). Psychologiczne modele umysłu. Warszawa: PWN. Nosal, Cz. (1992). Diagnoza typów umysłu. Rozwinięcie i zastosowanie teorii Junga. Warszawa: PWN. Popek, S. (red.) (1996). Zdolności i uzdolnienia jako osobowościowe właściwości człowieka. Lublin: Wydawnictwo UMCS. Sternberg, R. J. (1999). Wprowadzenie do psychologii. Warszawa: WSiP. Seligman, D. (1995). O inteligencji prawie wszystko. Kontrowersje wokół ilorazu inteligencji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Strelau, J. (1985). Temperament, osobowość, działanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Strelau, J. (1992). Badania nad temperamentem. Teoria, diagnoza, zastosowania, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Strelau, J. (1995). Temperament i inteligencja. W: T. Tomaszewski (red.). Psychologia ogólna. Warszawa: PWN. Strelau, J. (1997). Inteligencja człowieka. Warszawa: Wydawnictwo „Żak”. Strelau, J. (2000). Inteligencja. W: J. Strelau (red.). Psychologia: Podręcznik akademicki. T. 2. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Strelau, J. (2000). Pojęcie i determinanty różnic indywidualnych. W: J. Strelau (red.). Psychologia: Podręcznik akademicki. T. 2. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Strelau, J. (2000). Temperament. W: J. Strelau (red.). Psychologia: Podręcznik akademicki. T. 2. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Ćwiczenia: 1. Brzeziński, J. i in. (2004). Skala Inteligencji D. Wechslera dla Dorosłych. WAIS-R (PL) Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. 2. Jaworowska, A., Matczak, A. (2005). Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej PKIE. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. 3. Matczak, A. (2007). Kwestionariusz Kompetencji Społecznych KKS. Podręcznik. Wyd. 2 uzup. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. 4. Matczak, A., Martowska, K. (2013). Profil Kompetencji Społecznych PROKOS. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. 5. Matczak, A., Piekarska, J. (2011). Test Rozumienia Emocji. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. 6. Matczak, A., Piekarska, J., Studniarek, E. (2005). Skala Inteligencji Emocjonalnej - Twarze SIE-T. Podręcznik. Pracownia Testów Psychologicznych PTP. 7. Matczak, A. i in. (2006). Wielowymiarowy Kwestionariusz Preferencji WKP. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. 8. Oniszczenko, W. (1997). Kwestionariusz Temperamentu EAS Arnolda H. Bussa i Roberta Plomina. Wersje dla dorosłych i dla dzieci. Adaptacja polska. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. 9. Strelau, J., Zawadzki, B. (1998). Kwestionariusz Temperamentu PTS. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. 10. Zawadzki, B. , Strelau, J. (1997). Formalna Charakterystyka Zachowania – Kwestionariusz Temperamentu FCZ-KT. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. |
Efekty kształcenia i opis ECTS: |
Wiedza: 1) Charakteryzuje podstawowe koncepcje temperamentu (PS_W02). 2) Wyjaśnia funkcje regulacyjne temperamentu (PS_W03). 3) Omawia badania nad genezą różnic indywidualnych (PS_W02). 4) Wymienia podstawowe metody pomiaru temperamentu (PS_W08). 5) Rozumie etyczne i prawne aspekty stosowania kwestionariuszy (PS_W10). 6) Wymienia i charakteryzuje główne wymiary stosowane przy opisie stylów poznawczych (PS_W04). 7) Zna podstawowe koncepcje stylów myślenia, inteligencji społecznej i emocjonalnej (PS_W09). Umiejętności: 1) Umie przeprowadzić badanie wybranymi kwestionariuszami (PS_U05). 2) Potrafi zinterpretować wyniki (PS_U03). 3) Potrafi integrować wyniki i dokonywać diagnozy temperamentu (PS_U06). 4) Potrafi przekazywać informacje zwrotne o wynikach badania kwestionariuszowego (PS_U05). 5) Umie wykorzystać wiedzę o regulacyjnych funkcjach temperamentu przy diagnozie i prognozie ludzkich zachowań (PS_U09). Kompetencje: 1) Wykazuję zrozumienie i tolerancję wobec różnorodności (PS_K01). 2) Ma świadomość odpowiedzialności za stawiane diagnozy i przekazywane informacje zwrotne (PS_K02). 3) Respektuje i szanuje prawa osób badanych oraz autorów i wydawców testów (PS_K05). ECTS: 5 punktów (udział w wykładzie: 30; udział w ćwiczeniach: 30; przygotowanie do egzaminu: 20; przygotowanie do kolokwium (ćwiczenia): 20; lektury: 50; [150:30=5]). |
Metody i kryteria oceniania: |
Wykłady Wiedza: - na ocenę 5 (bdb.): bardzo dobrze zna podstawowe koncepcje temperamentu klasyczne i współczesne, bardzo dobrze rozumie funkcje regulacyjne temperamentu, zna argumenty przemawiające za rolą czynników genetycznych i środowiskowych w wyjaśnianiu różnic indywidualnych, zna podstawowe metody badań nad genezą różnic indywidualnych, potrafi wymienić główne metody eksperymentalnej i kwestionariuszowej diagnozy cech temperamentu, zna bardzo dobrze podstawowe wymiary stylów poznawczych i ich uwarunkowania. - na ocenę 4 (db.): dobrze zna podstawowe koncepcje temperamentu klasyczne i współczesne, dobrze rozumie funkcje regulacyjne temperamentu, zna podstawowe metody badań nad genezą różnic indywidualnych, potrafi wymienić główne metody eksperymentalnej i kwestionariuszowej diagnozy cech temperamentu, zna dobrze podstawowe wymiary stylów poznawczych. - na ocenę 3 (dst.): słabo zna podstawowe koncepcje temperamentu klasyczne i współczesne, słabo rozumie funkcje regulacyjne temperamentu, zna podstawowe metody badań nad genezą różnic indywidualnych, potrafi wymienić główne metody eksperymentalnej i kwestionariuszowej diagnozy cech temperamentu, zna podstawowe wymiary stylów poznawczych. - na ocenę 2 (ndst.): nie ma podstawowej wiedzy dotyczącej koncepcji temperamentu, nie rozumie funkcji regulacyjnych temperamentu, nie potrafi wymienić głównych metod eksperymentalnej i kwestionariuszowej diagnozy cech temperamentu, nie zna podstawowych wymiarów stylów poznawczych. Umiejętności: - na ocenę 5 (bdb.): bardzo dobrze wykorzystuje wiedzę o regulacyjnych funkcjach temperamentu przy diagnozie i prognozie ludzkich zachowań. - na ocenę 4 (db.): potrafi wykorzystać wiedzę o regulacyjnych funkcjach temperamentu przy diagnozie i prognozie ludzkich zachowań. - na ocenę 3 (dst.): słabo wykorzystuje wiedzę o regulacyjnych funkcjach temperamentu przy diagnozie i prognozie ludzkich zachowań. - na ocenę 2 (ndst.): nie wykorzystuje wiedzy o regulacyjnych funkcjach temperamentu przy diagnozie i prognozie ludzkich zachowań. Kompetencje: Oceniana jest tolerancja i zrozumienie odmienności między ludźmi w zakresie temperamentu oraz postawa etyczna i stosunek do przepisów prawnych związanych z diagnozą temperamentu. Forma zaliczenia wykładu: egzamin pisemny (test) Warunki zaliczenia wykładu: pomyślne zdanie egzaminu (udzielenie poprawnej odpowiedzi na ponad 50% pytań). Ćwiczenia Warunki konieczne do zaliczenia ćwiczeń: 1) zaliczenie ćwiczeń Psychologia Różnic Indywidualnych I; 2) liczba nieobecności nieprzekraczająca trzech (niezależnie od tego, czy są usprawiedliwione czy nie); 3) aktywny udział w zajęciach (nieprzygotowanie do ćwiczeń skutkuje obniżeniem oceny o 0,5); 4) zaliczenie testu. Kryteria ocen: Wiedza: - na ocenę 5 (bdb.): bardzo dobrze zna podstawowe typologie temperamentu, koncepcje inteligencji, inteligencji emocjonalnej i kompetencji społecznych, zna podstawowe narzędzia do ich pomiaru oraz rozumie etyczne i prawne aspekty stosowania narzędzi psychologicznych. - na ocenę 4 (db.): dobrze zna podstawowe typologie temperamentu, koncepcje inteligencji, inteligencji emocjonalnej i kompetencji społecznych, zna podstawowe narzędzia do ich pomiaru oraz rozumie etyczne i prawne aspekty stosowania narzędzi psychologicznych. - na ocenę 3 (dst.): słabo zna podstawowe typologie temperamentu, koncepcje inteligencji, inteligencji emocjonalnej i kompetencji społecznych, zna podstawowe narzędzia do ich pomiaru oraz rozumie etyczne i prawne aspekty stosowania narzędzi psychologicznych. - na ocenę 2 (ndst.): nie zna typologii, metod pomiaru i nie ma wystarczającej wiedzy o prawno-etycznych aspektach ich stosowania. Umiejętności: - na ocenę 5 (bdb.): bardzo dobrze interpretuje wyniki, potrafi bardzo dobrze integrować je i dokonywać diagnozy oraz przekazywać informacje zwrotne. - na ocenę 4 (db.): dobrze interpretuje wyniki, potrafi bardzo dobrze integrować je i dokonywać diagnozy oraz przekazywać informacje zwrotne. - na ocenę 3 (dst.): nie potrafi dobrze zintegrować danych i dokonać na ich podstawie diagnozy, słabo radzi sobie z przekazywaniem informacji zwrotnych. - na ocenę 2 (ndst.): robi podstawowe błędy przy interpretacji wyników. Kompetencje: Oceniana jest tolerancja i zrozumienie odmienności między ludźmi oraz postawa etyczna i stosunek do przepisów prawnych związanych z diagnozą. |
Praktyki zawodowe: |
brak |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.