Wykład monograficzny: Etyka badań naukowych
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | WF-R-FI-KONEBN |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Wykład monograficzny: Etyka badań naukowych |
Jednostka: | Instytut Filozofii |
Grupy: |
Grupa przedmiotów ogólnouczelnianych - Doktoranci Przedmioty dla doktorantów filozofii Przedmioty dla doktorantów psychologii |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Poziom przedmiotu: | średnio-zaawansowany |
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się: | SD_Fl_W01 SD_Fl_W03 SD_Fl_U02 SD_Fl_U03 SD_Fl_K02 P8S_WG; P8S_KO; P8S_KR |
Skrócony opis: |
Etyka badań naukowych podejmuje trzy istotne zagadnienia; dla samych badaczy, dla nauki, którą się zajmują oraz dla otoczenia. Główne kierunki rozważań dotyczą zasad rzetelności i uczciwości naukowych, czyli tzw. standardów dobrej, naukowej praktyki a także zasad i warunków dopuszczalności prowadzenia badań naukowych ( zwłaszcza tego rodzaju uregulowań wymagają nowe technologie) na ludziach i zwierzętach. Chodzi zatem o etykę normatywną w obszarze nauki, obejmującą zasady, reguły dobrej praktyki ( good research) kompetentnej i odpowiedzialnej. |
Pełny opis: |
Zakres tematów: 1.Wyjaśnienie terminów: etyka normatywna, etyka badań, etyka nauki, etyka w badaniach naukowych, kodeksy etyczne; czym są normy moralne, reguły i zasady i kto je ustala? 2.Teoretyzcne i praktyczne uwarunkowania etyki badań naukowych, dlaczego są one dzisiaj podejmowane? na czym polega ich waga? 3.Trzy różne obszary badań-etyka-normy-pracownik naukowy, etyka-normy-grupy badawcze, etyka-normy -nauka i nowoczesne technologie 4.Formy uprawia etyki badań naukowych: kodeksy, instytucjonalizacja, dekrety, konstytucje dla nauki, komitety i komisje 5.Przykładowe "przestępstwa" naukowców oraz płynące stąd zagrożenia dla nauki i otoczenia 6.Przykładowe zagrożenia, jakimi są niewłaściwe procedury badawcze 7.REguły kierujące pracą badawczą-standaryzacja czy uwiarygodnienie? Co można objąć takimi normami, a co powinno być w przestrzeni nauki w gestii wyobraźni, kreatywności i wiedzy naukowej? na ile można mówić o autonomii nauki i naukowców wobec np. wolności artystycznej? 8.Etyczne i prawne reguły i zasady obowiązujące na terenie badań ( eksperymentów!) na ludziach i zwierzętach 9.Reguły lojalności wobec uczestników badań a kryteria zdrowego rozsądku, praktyki i intuicji 10. Reguły pożyteczności wyników badań a zastrzeżenia etyczne postulat zachowania rozsądku w sytuacjach szczególnie złożonych i trudnych do jednoznacznego rozstrzygnięcia 11.Instytucjonalizacja zasad dobrej praktyki badawczej a widmo biurokracji 12.nauka jako zawód, konflikt interesów a finansowanie badań w drodze konkursów, grantów itd. 13.Projekty etyki badań naukowych a pytania, wątpliwości i kontrowersje wokół konkretnych zasad i reguł 14.Czy etyka normatywna w praktyce badawczej stanowi przeszkodę czy stanowi czynnik obiektywizujący i zabezpieczający zarówno interesy naukowców, ich prestiż i możliwości rozwojowe. Czy standaryzacja norm i procedur powinna być taka sama dla nauk humanistycznych, technicznych itd.? 15.Ogólne uporządkowanie materiału i omówienie projektów etyki badań naukowych, samodzielnie opracowanych przez słuchaczy w nawiązaniu do dyscypliny, którą reprezentują. |
Literatura: |
A. Przyłuska-Fiszer, etyka badań naukowych -od etosu do regulacji, w; rehabilitacji, (4), 15-21, 2012 Research Ethics,: A Reader,ed.D.Eliott i J. E.Stern, Hanover-London 1997, University Press of New England W. Galewicz, O etyce badań naukowych, W; Diametros nr 19 ( marzec 2009), 48-57. Etyczne i prawne granice badań naukowych, praca zb. red. W.Galewicz,Diametros, , UNIVESRITAS, Kraków 2009 J. Gawęcki, Etyka w badaniach naukowych, w: Zeszyty Problemowe Postępów nauk Rolniczych 2008, z.530,: 95:104 A. Kowalik-Lekka, Etyka w bauce Z. Hajduk, Wartościowanie i wartości w nauce, St.Phil.Christ. 40/2,2004, 13- 38 Z.Hajduk, Metanaukowe ujęcie relacji między etyka a nauką, w; Nauka 3/2010.1431 Kodeks etyki pracownika naukowego ( PROJEKT); oprac. Komisja do spraw Etyki w nauce , w: Nauka 3/2012.33 46. R. Kleszcz, nauczyciel akademicki: neutralność czy aksjologiczne zaangażowanie?, w Etyka 44, 2011 E.McMullin, Wartości w nauce, w: Zagadnienia Filozoficzne W Nauce, :XXIV/1999 s.,7-25. |
Efekty kształcenia i opis ECTS: |
Efekt umiejętności : student zdobywa umiejętność analizowania wiedzy również pod względem etycznym i odpowiednim procedur, kierujących pracami naukowca/ zespołu naukowców, potrafi też sam opracować projekt dobrych praktyk w dziedzinie, w którą się zajmuje Efekt wiedzy: student poznając nową problematykę ma też świadomość zagrożeń, jakie stoją przed badaczami, nauka i nowymi technologiami, jego wiedza o nauce zostaje rozszerzona o normy i zasady, które uwiarygodniają zarówno same procedury jak i wyniki badań Efekt kompetencji student jest zdolny do opisu i analizy etyki badań naukowych w zakresie ogólnym, a w swojej dyscyplinie w sposób szczegółowy. Potrafi też niektóre z zasad i procedur poddać w wątpliwość, zapytać się o ich konkretną wartość czy możliwości przestrzegania, by uniknąć szkodliwej formy kamuflażu. |
Metody i kryteria oceniania: |
Metoda dydaktyczna; poruszenie tematu, jego rozwinięcie, podanie kluczowych danych- dyskusja i pytania-wspólna próba znalezienia właściwej odpowiedzi- weryfikacja: egzamin końcowy metoda dydaktyczna-samodzielne opracowanie projektu etyki badań naukowych przez student z zakresu jego dziedziny weryfikacja: zaliczenie pracy i poddanie jej pod wspólną dyskusję Kryteria oceny: student zobowiązany jest do napisani samodzielnie projektu badań naukowych, z dziedziny którą uprawia, udział w dyskusjach na zajęciach jako podstawowe warunki do zaliczenia konwersatorium i przystąpienia do egzaminu. umiejętności: na ocenę 2-student nie orientuje się czym jest etyka badań naukowych, na jakich zasadach i normach się opiera, jaki ma cel na ocenę 3-student czytał artykuł na temat etyki badań naukowych, ogólnie orientuje się w problematyce, ale nie potrafi jej skonkretyzować, scharakteryzować z nawiązaniem do odpowiedniej terminologii na ocenę 4-student zna terminologię, wie jak ją zastosować do opisania zasad i reguł etyki badań naukowych, może powołać się na teksty i przykłady nadużyć na terenie nauki, ale nie potrafi poddać tę tematykę analizie etycznej na ocenę 5- student zna terminologię, potrafi się nią właściwie posługiwać, rozumie na czym polega etyczny wymiar nauki, jaka problematyka pojawia się w związku z nowoczesnymi technologiami, co również dotyczy kwestii konfliktu interesów Wiedza na ocenę 2-student nie wie czym jest etyka badań naukowych, jaki ma cel i na czym polega jej rola w nauce na ocenę 3-student ma bardzo ogólną wiedzę o tym, czym jest etyka badań naukowych, ale nie umie jej scharakteryzować i sproblematyzować na ocenę 4-student wie, czym się zajmuje etyka badań naukowych i dlaczego są to ważne zagadnienia, rozumie też że niektóre procedury czy reguły są wręcz szkodliwe dla pewnych dziedzin np. humanistyki i potrafi to udowodnić na ocenę 5-student dysponuję pełną wiedza w zakresie tematów, podjętych na zajęciach, wie też o tym, że umiar w zakresie wprowadzonych reguł i zasad, pozwala na kontrolowany rozwój danej dziedziny, odwołując się do lektury, wie o zagrożeniach dla nauki i potrafi je wskazać, wynikających z braku jasnych i możliwych do realizacji reguł i zasad Kompetencje; ocenia się wiedzę i umiejętności studenta na podstawie trzech elementów: samodzielnego przygotowania i napisania projektu etyki badań naukowych z własnej dziedziny, uczestniczenia w dyskusjach na zajęciach oraz odpowiedzi uzyskanych podczas egzaminu. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.