Psychologia rewalidacyjna

PS_W15; PS_U05 ;PS_U07, PS_U10

Celem nauczania jest dostarczenie wiadomości o procesie rewalidacji osób niepełnosprawnych, uwarunkowaniach psychologicznych tego procesu wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności, percepcji społecznej ludzi niepełnosprawnych, mechanizmach regulujących przystosowanie do nauki, życia, pracy, psychologicznym zasadom rewalidacji, uczenia się i uczenia oraz psychologicznej charakterystyki wybranych rodzajów niepełnosprawności.

Efekt kształcenia: to ukształtowanie postawy racjonalnego i teoretycznego rozumienia osoby niepełnosprawnej, jako jednostki posiadającej te same prawa funkcjonowania w społeczeństwie.

Kompetencja: znajomość dyscypliny psychologii rehabilitacyjnej.

Treści merytoryczne:

Metody oceny: Napisanie pracy rocznej na uzgodniony ze studentem temat

Treści programowe:

1 Niepełnosprawność- pojęcie, definicje

2.Rewalidacja, rehabilitacja-formy i metody oddziaływań

3.Biologiczne i psychologiczne koncepcje niepełnosprawności

4.Psychologiczna sytuacja osób niepełnosprawnych.

5.Niepełnosprawność jako czynnik wywołujący frustrację potrzeb, ból, lęk, stres, ograniczenie aktywności fizycznej i psychicznej.

6.Przewlekła choroba a psychika.

7.Psychologiczne czynniki determinujące zachowanie i rehabilitację osób niepełnosprawnych.

8.Psychologiczne mechanizmy przystosowania do inwalidztwa, do życia w społeczności, do pracy.

9.Pojęcie akceptacji siebie i niepełnosprawności.

10.Stymulowanie zastępczych i pobudzanie zachowanych funkcji psychicznych i fizycznych.

11.Rozwijanie i zwiększanie aktywności własnej.

12. Psychologiczne zasady działań rehabilitacyjnych

Lektury obowiązkowe:

1.A.Hulek ( red.);Pedagogika rewalidacyjna. Warszawa 1978

2.B.Wright; Psychologiczne aspekty fizycznego inwalidztwa. Warszawa 1978

3.E.Levin,J.Garret; Praktyka psychologiczna w rehabilitacji inwalidów. Warszawa 1972

4.J.Heflich-Piątkowska; Problemy psychopatologiczne w ciężkich uszkodzeniach narządu ruchu. Warszawa 1975

5.K.J.Zabłocki; Wprowadzenie do rewalidacji. Toruń 1998

6.K.J.Zabłocki, W. Brejnak(red.); Wybrane problemy dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi w procesie edukacji. Warszawa 2004

7.St.Kowalik; Psychologia rehabilitacji. Warszawa 2007

Literatura dodatkowa:

8.I.Obuchowska (red.); Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. Warszawa 1995

2. T. Witkowski; Rozumieć problemy osób niepełnosprawnych. Warszawa 1993

3. K.J.Zabłocki; Autyzm. Płock 2002

4. K.j. Zabłocki; Dziecko z mózgowym porażeniem dziecięcym w teorii i terapii. Warszawa 2000

K.J. Zabłocki, J.Placha; Pedagogika wczoraj - dziś i jutro. Olecko 2003

5. K.J.Zabłocki, D.Gorajewska ( red.); Pedagogika specjalna - kontynuacja tradycji dla przyszłości. Warszawa 2004

6. Z. Łosiowski(red.); Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Wybrane zaburzenia neurorozwojowe. Warszawa 1997, T.I

7.M.Borkowska (red.); Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Usprawnianie ruchowe. Warszawa 1997, T.II

8. E.Mazanek ( red.); Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Wychowanie i nauczanie. T.III

Efekty kształcenia

Wiedza

Student będzie potrafił wyjaśnić, czym jest niepełnosprawność, a ponadto będzie potrafił scharakteryzować sytuację psychologiczną osób niepełnosprawnych oraz wyjaśnić jak psychologia (w tym także psychologia pozytywna) może przyjść z pomocą tym osobom.

Umiejętności

Student będzie potrafił wykorzystać zdobytą wiedzę na temat niepełnosprawności i rewalidacji w przypadku tych osób w tym sensie, że będzie potrafił rozpoznać specyficzne problemy psychologiczne osób niepełnosprawnych oraz zaproponować skuteczne metody pomocy psychologicznej tym osobom.

Kompetencje

Student będzie potrafił rozmawiać z empatią z osobami niepełnosprawnymi, będzie potrafił rozpoznać ich problemy i potrzeby oraz będzie potrafił podjąć podstawowe oddziaływania rewalidacyjne w przypadku osób niepełnosprawnych.

ECTS:

- udział w ćwiczeniach (e-learning) - 24

- przygotowanie do ćwiczeń (lektura tekstów) - 10

- przygotowanie do testu- 5

LICZBA ECTS – 2

Kryteria oceniania

Wiedza

-na ocenę 5: Student będzie potrafił bardzo sprawnie wyjaśnić, czym jest niepełnosprawność, a ponadto będzie potrafił bardzo dobrze scharakteryzować sytuację psychologiczną osób niepełnosprawnych oraz wyjaśnić jak psychologia (w tym także psychologia pozytywna) może przyjść z pomocą tym osobom.

-na ocenę 4: Student będzie potrafił dość sprawnie wyjaśnić, czym jest niepełnosprawność, a ponadto będzie potrafił dość dobrze scharakteryzować sytuację psychologiczną osób niepełnosprawnych oraz wyjaśnić jak psychologia (w tym także psychologia pozytywna) może przyjść z pomocą tym osobom.

-na ocenę 3: Student będzie potrafił, chociaż z pewnymi trudnościami, wyjaśnić, czym jest niepełnosprawność, a ponadto będzie potrafił scharakteryzować, chociaż z trudem, sytuację psychologiczną osób niepełnosprawnych oraz wyjaśnić jak psychologia (w tym także psychologia pozytywna) może przyjść z pomocą tym osobom.

-na ocenę 2: Student nie będzie potrafił wyjaśnić, czym jest niepełnosprawność, a ponadto nie będzie potrafił scharakteryzować sytuacji psychologicznej osób niepełnosprawnych oraz wyjaśnić jak psychologia (w tym także psychologia pozytywna) może przyjść z pomocą tym osobom.

Umiejętności

-na ocenę 5: Student będzie potrafił z dużą biegłością wykorzystać zdobytą wiedzę na temat niepełnosprawności i rewalidacji w przypadku tych osób w tym sensie, że będzie potrafił bardzo trafnie rozpoznać specyficzne problemy psychologiczne osób niepełnosprawnych oraz będzie potrafił bardzo sprawnie zaproponować skuteczne metody pomocy psychologicznej tym osobom.

-na ocenę 4: Student będzie potrafił dość dobrze wykorzystać zdobytą wiedzę na temat niepełnosprawności i rewalidacji w przypadku tych osób w tym sensie, że będzie potrafił dość trafnie rozpoznać specyficzne problemy psychologiczne osób niepełnosprawnych oraz będzie potrafił dość sprawnie zaproponować skuteczne metody pomocy psychologicznej tym osobom.

-na ocenę 3: Student będzie potrafił, chociaż z dużą trudnością, wykorzystać zdobytą wiedzę na temat niepełnosprawności i rewalidacji w przypadku tych osób w tym sensie, że będzie potrafił, chociaż z trudem, rozpoznać specyficzne problemy psychologiczne osób niepełnosprawnych oraz będzie potrafił, chociaż z trudnością, zaproponować skuteczne metody pomocy psychologicznej tym osobom.

-na ocenę 2: Student nie będzie potrafił wykorzystać zdobytej wiedzy na temat niepełnosprawności i rewalidacji w przypadku tych osób w tym sensie, że nie będzie potrafił rozpoznać specyficznych problemów psychologicznych osób niepełnosprawnych oraz nie będzie potrafił zaproponować skutecznych metod pomocy psychologicznej tym osobom.

Kompetencje

-na ocenę 5: Student będzie potrafił z dużym wyczuciem rozmawiać z osobami niepełnosprawnymi, będzie potrafił bardzo dobrze rozpoznać ich problemy i potrzeby oraz będzie potrafił bardzo sprawnie podjąć podstawowe oddziaływania rewalidacyjne w przypadku osób niepełnosprawnych.

-na ocenę 4: Student będzie potrafił z dość dużym wyczuciem rozmawiać z osobami niepełnosprawnymi, będzie potrafił dość dobrze rozpoznać ich problemy i potrzeby oraz będzie potrafił dość sprawnie podjąć podstawowe oddziaływania rewalidacyjne w przypadku osób niepełnosprawnych.

-na ocenę 3: Student będzie potrafił, chociaż z niewielkim wyczuciem rozmawiać z osobami niepełnosprawnymi, będzie potrafił dość dobrze, chociaż z trudem, rozpoznać ich problemy i potrzeby oraz będzie potrafił dość sprawnie, chociaż z trudnościami podjąć podstawowe oddziaływania rewalidacyjne w przypadku osób niepełnosprawnych.

-na ocenę 2: Student nie będzie potrafił rozmawiać z osobami niepełnosprawnymi, nie będzie potrafił rozpoznać ich problemów i potrzeb oraz nie będzie potrafił podjąć podstawowych oddziaływań rewalidacyjnych w przypadku osób niepełnosprawnych.

Metody oceniania

Egzamin pisemny (test - 15 pytań jednokrotnego wyboru)

-

E-Learning (pełny kurs)

obowiązkowy

nie dotyczy

Niepełnosprawność to wyzwanie dla osoby nią dotkniętej, ale także dla medyków i psychologów oraz pracowników socjalnych, którzy są zobowiązani optymalnie pomóc takiej osobie. Nie ma prostych rozwiązań, zwłaszcza gdy mamy do czynienia z wielowymiarowym cierpieniem, które wydaje się przekraczać siły człowieka. Wykład stanowi okazję do zaprezentowania studentom z jednej strony skali cierpienia osób niepełnosprawnych, z drugiej zaś strony - stanowi próbę przeciwstawienia się fatalistycznej wizji niepełnosprawności, wskazując, że rozwiązania - istnieją.

Niepełnosprawność to wyzwanie dla osoby nią dotkniętej, ale także dla medyków i psychologów oraz pracowników socjalnych, którzy są zobowiązani optymalnie pomóc takiej osobie. Nie ma prostych rozwiązań, zwłaszcza gdy mamy do czynienia z wielowymiarowym cierpieniem, które wydaje się przekraczać siły człowieka. Wykład stanowi okazję do zaprezentowania studentom z jednej strony skali cierpienia osób niepełnosprawnych, z drugiej zaś strony - stanowi próbę przeciwstawienia się fatalistycznej wizji niepełnosprawności, wskazując, że rozwiązania - istnieją.

Zakres tematów:

1. Zrozumieć niepełnosprawność – wyjaśnienie pojęcia, definicje

2. Niepełnosprawność w literaturze psychologicznej

3.Psychologiczna sytuacja osób niepełnosprawnych: ból, lęk, stres, smutek, wstyd

4. Co to znaczy wsłuchiwać się w osoby niepełnosprawne?

5. Rewalidacja a rehabilitacja

6. Dlaczego psychologia jest ważna w rewalidacji osób niepełnosprawnych?

7. Radzenie sobie i modele poznawczo-behawioralne w pomocy osobom niepełnosprawnym

8. Ku pozytywnej wizji niepełnosprawności – rola psychologii pozytywnej i nie tylko

1. Elfström M. L. (2007). Coping and cognitive behavioural models in physical and psychological rehabilitation. W: Kennedy P. (ed.). Psychological management of physical disability A practitioner’s guide (34-48). London and New York: Routledge

2. Elliot T.R., Warren A.M. (2007). Why psychology is important in rehabilitation. W: Kennedy P. (ed.). Psychological management of physical disability A practitioner’s guide (14-33). London and New York : Routledge

3. Gorfin, L., McGlaughlin A. (2005). Listening to the disempowered. The Psychologist, 18, 7, 426-428.

4. Kowalik, S. (2007). Psychologia rehabilitacji. Warszawa: WAiP.

4. Lawthom, R., Goodley, D. (2005). Community psychology. Towards an empowering vision of disability. The Psychologist, 18, 7, 423-425.

5. O’Brien M. Positive Psychology: Supporting individuals with disabilities in higher education and in the workplace, website: https://www.ahead.ie/journal/Positive-Psychology-Supporting-individuals-with-disabilities-in-higher-education-and-in-the-workplace.

6. Supple S. (2005). Getting our house in order. The Psychologist, 18, 7, 419-420.

7. Understanding disability (2011). W: World report on disability (1 – 17), Geneva: WHO.

8. Woolfson L. (2005). Disability and the parenting paradox. The Psychologist, 18, 7, 421-422.

9. Zabłocki K. J. (1998). Wprowadzenie do rewalidacji. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

1. zainteresowanie sytuacją psychologiczną osób niepełnosprawnych

2. pracowitość

E-Learning (pełny kurs)

obowiązkowy

nie dotyczy

Celem nauczania jest dostarczenie wiadomości o procesie rewalidacji osób nie-pełnosprawnych, uwarunkowaniach psychologicznych tego procesu wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności, percepcji społecznej ludzi niepełnosprawnych, mechanizmów regulujących przystosowanie do nauki, życia, pracy a także przedstawienie psychologicznej charakterystyki wybranych rodzajów niepełnosprawności.

Efekt kształcenia: to ukształtowanie postawy racjonalnego i teoretycznego rozumienia osoby niepełnosprawnej, jako jednostki posiadającej te same prawa funkcjonowania w społeczeństwie.

Kompetencja: znajomość dyscypliny psychologii rehabilitacyjnej.

1. Niepełnosprawność - pojęcie, definicje

2. Rewalidacja, rehabilitacja i jej formy i zakresy

3. Biologiczne i psychologiczne koncepcje niepełnosprawności

4.Psychologiczna sytuacja osób niepełnosprawnych

5. Psychologiczne czynniki determinujące rehabilitację osób niepełnosprawnych

6. Psychologiczne ocena właściwości i możliwości osób niepełnosprawnych

7. Akceptacja niepełnosprawności

8 Psychologiczne zasady rehabilitacji

9 Postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych

Problematyka może ulegać modyfikacji w zależności od potrzeb i wiedzy słuchaczy

Kowalik, S. (2007). Psychologia rehabilitacji. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Kowalik, S. (2018). Stosowana psychologia rehabilitacji. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe SCHOLAR

Kowalska, J., Dziurla, R., Bargiel- Matusewicz, K. (2018). Kultura a zdrowie i niepełnosprawność.

Otrębski W., Wiącek G., Mariańczyk K. (2017). Diagnoza psychologiczna w procesie rehabilitacji kompleksowej osób z niepełnosprawnością. W: W. J. Paluchowski (red.), Diagnozowanie – wyzwania i konteksty (s. 301-321). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM

Palak, Z., Bujnowska, A., Pawlak, A. (red.) (2010). Aktualne problemy edukacji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych w biegu życia. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej.

Pisula, E., Danilewicz, D. (2007) (red.) Rodzina z dzieckiem z niepełnosprawnością. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia

Szluz, B. (2019). Doświadczenie niepełnosprawności w rodzinie. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Szluz, B. (2019). Doświadczenie choroby w rodzinie. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

E-learning: zajęcia synchroniczne, prowadzone zdalnie w aplikacji Microsoft Teams.